Η ΕΛΛΑΣ ΕΥΓΝΩΜΟΝΟΥΣΑ. 1821 - 2021 (200 ΧΡΟΝΙΑ ΑΠ' ΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ)

 

 Απ’ τα κόκαλα βγαλμένη

ων Ελλήνων τα ιερά,

και σαν πρώτα ανδρειωμένη,

χαίρε, ω χαίρε, Ελευθεριά!

Λασκαρίνα Μπουμπουλίνα: Η αγωνίστρια του 1821 που ξόδεψε όλη την περιουσία της για τον αγώνα

 

    Η καταγωγή και οι δύο γάμοι της
– Τα χρόνια πριν την Επανάσταση 

– Η τεράστια προσφορά της στον Αγώνα – Το άδοξο τέλος της

Με την απόφαση του Υπουργού Εθνικής Άμυνας Πάνου Καμμένου να της απονείμει τον τίτλο της Υποναυάρχου επί τιμή, ήρθε πάλι στο προσκήνιο η Λασκαρίνα Μπουμπουλίνα, η σημαντικότερη ηρωίδα του 1821. Η απόφαση αυτή σχολιάστηκε ποικιλοτρόπως. Στο σημερινό μας άρθρο δεν θα ασχοληθούμε με αυτήν, αλλά με την ζωή της Λασκαρίνας Μπουμπουλίνας και την μεγάλη προσφορά της στην Επανάσταση.
Η Λασκαρίνα Μπουμπουλίνα, ήταν κόρη του Υδραίου πλοιάρχου Σταυριανού Πινότση και της Σκεύως Κοκκίνη. Γεννήθηκε στις 11 Μαΐου 1771 σε φυλακή της Κωνσταντινούπολης όπου είχε πάει η μητέρα της για να επισκεφθεί τον βαριά άρρωστο πατέρα της, κρατούμενο για συμμετοχή στα Ορλοφικά. Βαφτίστηκε από τον Μανιάτη οπλαρχηγό Μούρτζινο, επίσης κρατούμενο στην Κωνσταντινούπολη και πήρε το όνομα Λασκαρίνα.

Μεγάλωσε στο πατρικό της σπίτι στην Ύδρα, αλλά μετά τον θάνατο του πατέρα της μετακόμισαν με τη μητέρα της στις Σπέτσες.

Το 1786, η μητέρα της παντρεύτηκε σε δεύτερο γάμο, τον Σπετσιώτη πλοίαρχο Δημήτριο Λαζάρου ή Ορλόφ.

Το 1788, η Μπουμπουλίνα παντρεύτηκε τον Σπετσιώτη πλοίαρχο Δημήτρη Γιάννουζα, με τον οποίο απόκτησαν τρία παιδιά (Γιάννη, Γιώργο και Μαρία). Ο Γιάννουζας σκοτώθηκε το 1797 σε σύγκρουση με Αλγερινούς πειρατές.

Το 1801, η Λασκαρίνα παντρεύτηκε σε δεύτερο γάμο τον πλούσιο Σπετσιώτη πλοίαρχο και πλοιοκτήτη Δημήτρη Μπούμπουλη με το επίθετο του οποίου έμεινε γνωστή στην ιστορία. Με τον Μπούμπουλη απόκτησαν επίσης τρία παιδιά (Σκεύω, Ελένη και Νικόλαο). Ωστόσο και ο δεύτερος σύζυγος της Μπουμπουλίνας, σκοτώθηκε σε σύγκρουση με Αλγερινούς πειρατές το 1811, μεταξύ Μάλτας και Ισπανίας.
(Σύμφωνα με άλλη εκδοχή, ο Μπούμπουλας σκοτώθηκε σε σύγκρουση με γαλλικά πλοία).
Έτσι η Λασκαρίνα έμεινε για δεύτερη φορά χήρα.

Είχε όμως κληρονομήσει από τους συζύγους της (κυρίως από τον Δ. Μπούμπουλη), πλοία, γη και χρήματα.

Λέγεται ότι τα χρήματα που της άφησε ο δεύτερος σύζυγός της, ήταν κάπου 300.000 τάλαρα (χρυσά νομίσματα της εποχής). Η Λασκαρίνα με σωστή διαχείριση και συμμετοχή της σε εμπορικές δραστηριότητες πέτυχε να αυξήσει την περιουσία της.

Τα χρόνια πριν την Επανάσταση.

 

Το 1816, οι Τούρκοι θέλησαν να κατασχέσουν τα πλοία της, με τη δικαιολογία ότι ο δεύτερος σύζυγός της, είχε πάρει μέρος στον ρωσοτουρκικό πόλεμο.
Πραγματικά, ο Δ. Μπούμπουλης είχε πάρει μέρος στη ναυμαχία Ρώσων και Τούρκων σε Ίμβρο και Τένεδο.

Για τις υπηρεσίες του παρασημοφορήθηκε από τους Ρώσους, οι οποίοι του είχαν απονείμει τον τίτλο του Πλοίαρχου του ρωσικού αυτοκρατορικού στόλου και του τίτλο του επίτιμου Ρώσου πολίτη.

Πίσω από την τουρκική κίνηση πάντως, φαίνεται ότι υπήρχαν καταγγελίες συγγενών της Μπουμπουλίνας που εποφθαλμιούσαν την τεράστια περιουσία της.
Πραγματικά, η Λασκαρίνα πήγε στην Κων/πόλη με το πλοίο της "Κανάκης" και με τη βοήθεια του φιλέλληνα Ρώσου πρεσβευτή Στρογκόνοφ και χάρη στη γνωριμία της με τη Βαλιντέ Σουλτάνα, μητέρα του Σουλτάνου Μαχμούτ Β', κατάφερε να γλιτώσει την περιουσία της. Μάλιστα, για τρεις μήνες εγκαταστάθηκε στην Κριμαία, σε κτήμα που της παραχώρησε ο τσάρος Αλέξανδρος Α' και στη συνέχεια επέστρεψε στις Σπέτσες.

Το 1819 βρέθηκε πάλι στην Κωνσταντινούπολη. Πιστεύεται ότι εκεί μυήθηκε στη "Φιλική Εταιρεία", παρά την απαγόρευσή που ίσχυε για συμμετοχή γυναικών σ' αυτή.
Στην Ελλάδα ξεκίνησε τη ναυπήγηση του πλοίου "Αγαμέμνων" (με 18 πυροβόλα και 48 πήχεις μήκος).

Επίσης, ναυπήγησε τρία μικρότερα πλοία, ενώ είχε προμηθευτεί κρυφά όπλα και πολεμοφόδια. Οι Οθωμανοί απαγόρευαν ρητά στους Έλληνες την κατασκευή πολεμικών πλοίων. Η Μπουμπουλίνα καταγγέλθηκε στην Υψηλή Πύλη. Κατάφερε όμως να αποφύγει οποιαδήποτε τιμωρία, δωροδοκώντας τον Τούρκο επιθεωρητή ο οποίος στάλθηκε στις Σπέτσες, ενώ παράλληλα πέτυχε να εξοριστούν όσοι την κατήγγειλαν.
Εκείνη την περίοδο, είχε ξεσπάσει μεγάλη κόντρα ανάμεσα στη Μπουμπουλίνα και τα παιδιά του Δ. Μπούμπουλη από τον πρώτο του γάμο Παντελή και Γιάννη, οι οποίοι διεκδικούσαν τμήμα της περιουσίας της.
Μάλιστα, κατέφυγαν στο Οικουμενικό Πατριαρχείο το οποίο εξέδυσε επιτίμιο (μορφή αφορισμού), σε βάρος της Μπουμπουλίνας. Αν και οι γιοι του Μπούμπουλη, με το επιτίμιο και μια έκθεση προκρίτων κατέφυγαν στο Βουλευτικό, δεν πέτυχαν να αποσπάσουν κάτι από την περιουσία της Λασκαρίνας.

 

Η Μπουμπουλίνα κατά την Επανάσταση του 1821.

 

Αμέσως μόλις κηρύχθηκε η επανάσταση στις Σπέτσες (Απρίλιος 1821), η Μπουμπουλίνα διέθεσε τα πλοία της στον Αγώνα. Επιβαίνοντας η ίδια στον "Αγαμέμνονα" με κυβερνήτη τον γιο της Γιάννη (Γιαννάκη) Γιάννουζα, έσπευσε να βοηθήσει στην πολιορκία του Ναυπλίου. Με τον γιο της και τον Γκίκα Μπόταση, αποβιβάστηκαν στους Μύλους και κατευθύνθηκαν στο Άργος. Το ελληνικό στρατόπεδο εκεί, βρισκόταν υπό διάλυση, μετά τις πρώτες αποτυχίες και την υποχώρηση των πολιορκητών. Με τη σημαντική προσφορά και του ανεφοδιασμό όμως από την Μπουμπουλίνα και με τη συγκρότηση δικού της σώματος από νησιώτες (το οποίο συντηρούσε η ίδια), το στρατόπεδο ανασυγκροτήθηκε. Η πρόταση της για επανάληψη της πολιορκίας της πόλης έγινε δεκτή. Στη διάρκειά της, δυστυχώς, σκοτώθηκε ο γιος της Γιάννης (24/4/1821), σε συμπλοκή με τους Τούρκους του Κεχαγιάμπεη έξω από το Άργος.

Παρά την τραγική απώλεια, η Μπουμπουλίνα, συνέχισε να αγωνίζεται μετέχοντας στην πολιορκία του φρουρίου της Μονεμβασιάς και ανεφοδιάζοντας το Άργος στη διάρκεια της πολιορκίας του Ναυπλίου.

Τον Σεπτέμβριο του 1821, πήγε στο στρατόπεδο του Κολοκοτρώνη που πολιορκούσε την Τριπολιτσά. Ήταν από τους πρώτους που μπήκαν στην πόλη (21 Σεπτεμβρίου 1821). Μετά την άλωση της Τριπολιτσάς, ανέλαβε την φύλαξη των χαρεμιών του Χουρσίτ πασά, τα οποία αργότερα ανταλλάχθηκαν με οικογένειες αγωνιστών που είχαν αιχμαλωτιστεί.

Η προσφορά της στην άλωση της Τριπολιτσάς, ήταν πολύ μεγάλη. Ήδη από τον Μάιο του 1821 είχε ανταποκριθεί σε κάλεσμα του Θ. Κολοκοτρώνη ( ο οποίος την αποκαλούσε "καπετάνισσα Δημητράκαινα Μπούμπουλη"), να την εφοδιάσει με 2.000 οκάδες μολύβι. Μετά την άλωση του Ναυπλίου, πήγαινε όπου μπορούσε να προσφέρει βοήθεια. Χαρακτηριστικά, στις 18 Ιουνίου 1821, ο Ανδρέας Λόντος σε επιστολή του προς την επαναστατική επιτροπή του Γαλαξιδίου, υποδείκνυε να ζητηθεί ενίσχυση ναυτικής δύναμης από την "κυρίαν Μπουμπουλίναν" καθώς η κωμόπολη κινδύνευε από τους Τούρκους.

Μετά την άλωση του Ναυπλίου (1η Δεκεμβρίου 1822), η Μπουμπουλίνα εγκαταστάθηκε στην πόλη. Πάντρεψε την κόρη της με τον φρούραρχο της πόλης Πάνο Κολοκοτρώνη, γιο του Θεόδωρου. Κατά τις εμφύλιες συγκρούσεις, τάχθηκε με τους στρατιωτικούς και τον Κολοκοτρώνη, χωρίς όμως να πάρει ενεργό μέρος στις συγκρούσεις. Όταν το Ναύπλιο παραδόθηκε στο νέο Εκτελεστικό, ο Γ. Κουντουριώτης έδιωξε την Μπουμπουλίνα από την πόλη. Αυτή κατέφυγε στις Σπέτσες. Λίγο αργότερα, επέστρεψε κρυφά στο Ναύπλιο. Με διαταγή της νέας κυβέρνησης, αφού εντοπίστηκε, οδηγήθηκε πάλι στις Σπέτσες.
Το άδοξο τέλος της Μπουμπουλίνας.

Απογοητευμένη η Μπουμπουλίνα, αφού ξόδεψε όλη την περιουσία για τον Αγώνα, έχοντας χάσει τον γιο της Γιάννη και τον γαμπρό της Πάνο Κολοκοτρώνη, ο οποίος σκοτώθηκε σε ενέδρα κυβερνητικών κοντά στην Τριπολιτσά (13 Νοεμβρίου 1824), αποσύρθηκε μόνη της στο πατρικό της στις Σπέτσες, μένοντας αδρανής. Την ίδια ώρα ο Ιμπραήμ δρούσε ανενόχλητος στην Πελοπόννησο…

Τον Μάιο του 1825, ο γιος της Γιώργος Γιάννουζας απήγαγε την Ευγενία Κούτση, κουνιάδα του ετεροθαλούς αδελφού της μητέρας του (από άλλον πατέρα) Λάζαρου Ορλόφ. Ο Λάζαρος, συνοδευόμενος από συγγενείς του πήγε στο σπίτι της Μπουμπουλίνας για να πάρει πίσω την Ευγενία. Ακολούθησε έντονη λογομαχία. Τότε κάποιος από την οικογένεια Κούτση (πιθανότατα ο Ιωάννης), πυροβόλησε (στο μέτωπο) και σκότωσε την Μπουμπουλίνα (22 Μαΐου 1825).
Μετά τον θάνατο της Μπουμπουλίνας το "Αγαμέμνων" δόθηκε από τους απογόνους της στον κρατικό στόλο, που είχε οργανώσει ο Ι. Καποδίστριας. Το πλοίο μετονομάστηκε σε "Σπέτσες". Το 1831 όμως πυρπολήθηκε στο ναύσταθμου του Πόρου από τον Α. Μιαούλη, κατά τη διαμάχη που ξέσπασε επί Καποδίστρια. Η κόρη της, χήρα του Π. Κολοκοτρώνη, παντρεύτηκε τον Θοδωράκη Γρίβα.

Επίλογος

Η Λασκαρίνα Μπουμπουλίνα, ήταν αναμφίβολα η σημαντικότερη ηρωίδα του 1821. Μέσα σε δυο σχεδόν χρόνια, ξόδεψε την τεράστια περιουσία της για τον Αγώνα και την Ελλάδα. Παρά το γεγονός αυτό, γνώρισε διώξεις και περιφρόνηση.
Το όνομα της από τον πρώτο χρόνο του Αγώνα ξεπέρασε τα ελληνικά σύνορα και θεωρήθηκε από πολλούς Ευρωπαίους εφάμιλλη με την Ζαν ντ' Αρκ ή με άλλες ηρωίδες της Δυτικής Ευρώπης. Στη Γαλλία δημιουργήθηκε μόδα "A la Bobeline". Η ζωή της ενέπνευσε λογοτέχνες και καλλιτέχνες, ενώ το 1959, γυρίστηκε, κινηματογραφική ταινία "Μπουμπουλίνα" (Σκηνοθεσία: Κώστας Ανδρίτσος, Σενάριο: Νέστορας Μάτσας – Κώστας Ασημακόπουλος, 37.675 εισιτήρια στην Α' προβολή), με πρωταγωνίστρια τη μεγάλη Ειρήνη Παπά.
Πηγές:

ΠΑΓΚΟΣΜΙΟ ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ ΛΕΞΙΚΟ.ΕΚΔΟΤΙΚΗ ΑΘΗΝΩΝ.

ΕΓΚ/ΔΕΙΑ «ΠΑΠΥΡΟΣ-ΛΑΡΟΥΣ-ΜΠΡΙΤΑΝΙΚΑ».

ΠΡΩΤΟ ΘΕΜΑ

 

Η Μεγαλοσύνη των λαών δεν μετριέται με το στρέμμα. 

Με της καρδιάς το πύρωμα μετριέται και με το αίμα.

Κωστής Παλαμάς