Τρίτη 28 Δεκεμβρίου 2021

Ἐλθέτω δή ἐφ’ ἡμᾶς ἡ βασιλεία σου, βασιλεία πάντων τῶν αἰώνων.


 

Κύριε ὁ Θεός ἡμῶν, ὁ καιρούς καί χρόνους ἐν τῇ ἰδίᾳ ἐξουσίᾳ θέμενος, ὁ ἄναρχος καί ἀτελεύτητος καί ἐπέκεινα παντός χρόνου νοούμενός τε καί ὑπάρχων, ὁ πάσης ἐκτός μεταβολῆς τε τῶν ὄντων καί ἀλλοιώσεως, ὁ τόν πάντα χρόνον τόν τε γεγονότα, τόν τε ὄντα καί τόν ἐσόμενον πληρῶν, ὁ ἐν τῇ ἀφάτῳ σου μακροθυμίᾳ καταξιώσας ἡμᾶς εἰς νέον ἐνιαυτόν εἰσελθεῖν· αὐτός, πανάγαθε Δέσποτα, τήν εἴσοδον ταύτην τῇ θείᾳ σου χάριτι εὐλόγησον· 

ὄμβρους εἰρηνικούς πρός καρποφορίαν τῇ γῇ δώρησαι· 
τούς ἀέρας ὑγιεινούς καί εὐκράτους ἀνθρώποις τε καί κτήνεσι κατασκεύασον· 
δός ἡμῖν ἐν εἰρήνῃ καί ὁμονοίᾳ βεβαίᾳ τόν κύκλον αὐτοῦ διελθεῖν, τῷ στεφάνῳ τῆς δόξης τῶν ἀρετῶν κοσμουμένους, τῷ φωτί τῶν ἐντολῶν σου εὐσχημόνως ὡς ἐν ἡμέρᾳ καλῶς ὁδεύοντας. 
Τήν ἁγίαν ἡμῶν Ἐκκλησίαν καλῶς διαφύλαξον· τό εὐσεβές ἡμῶν Ἔθνος τῇ δυνάμει σου κραταίωσον· τούς Ἄρχοντας ἡμῶν καί τόν Στρατόν τῇ κραταιᾷ σου χειρί στερέωσον καί κράτυνον. 
Τήν νεότητα παιδαγώγησον, τό γῆρας περικράτησον, τούς ἐσκορπισμένους ἐπισυνάγαγε, τούς πεπλανημένους ἐπανάγαγε καί σύναψον τῇ ἁγίᾳ σου Ἐκκλησίᾳ. 
Ἐλθέτω δή ἐφ’ ἡμᾶς ἡ βασιλεία σου, βασιλεία πάντων τῶν αἰώνων, βασιλεία χρηστότητος, δικαιοσύνης καί εἰρήνης καί ἀξίωσον ἡμᾶς ἐν ἑνί στόματι καί μιᾷ καρδίᾳ ὑμνεῖν σε καί δοξάζειν τόν ἐν Τριάδι ἄναρχον καί αἰώνιον Θεόν εἰς τούς αἰῶνας τῶν αἰώνων. 
Ἀμήν.

Κύριε ὁ Θεός μας,Ἐσὺ ποὺ ἔθεσες ὑπὸ τὴν ἐξουσία Σου τοὺς καιροὺς καὶ τοὺς χρόνους,
ποὺ ὑπάρχεις χωρὶς ἀρχὴ καὶ τέλος καὶ ἔξω ἀπὸ κάθε ἔννοια χρόνου,ἔξω ἀπὸ κάθε μεταβολὴ καὶ ἀλλοίωση, ποὺ γεμίζεις μὲ τὴν παρουσία Σουκάθε χρόνο, τὸν παρελθόντα, τὸν ἐνεστότα καὶ τὸν μέλλοντα,Ἐσὺ ποὺ μὲ τὴν ἀπερίγραπτη μακροθυμία Σου μᾶς ἀξίωσεςνὰ εἰσέλθουμε σὲ νέο χρόνο τῆς πλούσιας καλοσύνης Σου,Ἐσὺ Πανάγαθε Δέσποτα, εὐλόγησε αὐτὴ τὴν εἴσοδο μὲ τὴ θεία Σου Χάρη.Δώρησε κατάλληλο καιρὸ στὴ γῆ πρὸς καρποφορία.Κάνε τὸ κλίμα ὑγιεινὸ καὶ εὔκρατο γιὰ ἀνθρώπους καὶ ζώα.Δῶσε μας μὲ εἰρήνη καὶ σταθερὴ ὁμόνοια νὰ περάσουμε τὴν διάρκειά του,στολισμένοι μὲ τὸ στεφάνι τῆς δόξας τῶν ἀρετῶνκαὶ ὁδεύοντας θεάρεστα στὸ φῶς τῶν ἐντολῶν Σου.
Δυνάμωσε τὸ εὐσεβὲς Ἔθνος μας μὲ τὴν δύναμή Σου.Παιδαγώγησε τὴ νεότητα. Στήριξε τὰ γηρατειά. Παρηγόρησε τοὺς ὀλιγόψυχους.Ἐπανέφερε αὐτοὺς ποὺ ἔχουν διασκορπιστεῖ.Αὐτοὺς ποὺ ἔχουν πλανηθεῖ ἕνωσέ τους πάλι μὲ τὴν ἁγία Σου Ἐκκλησία,
τὴν ὁποία διαφύλαξε μὲ τὴ Χάρη Σου.Μίλησε ἀγαθὰ στίς καρδιές τῶν ἀρχόντων μας,
ἐνίσχυσε καί δυνάμωσε αὐτοὺς καὶ τὸν φιλόχριστο στρατό μας.Ἂς ἔλθει σὲ ἐμᾶς, Κύριε, ἡ Βασιλεία Σου,Βασιλεία ἀγάπης, καλωσύνης, δικαιοσύνης καὶ εἰρήνης,Καί ἀξίωσέ μας,μὲ ἕνα στόμα καὶ μιὰ καρδιὰ νὰ Σὲ ὑμνοῦμε καὶ νὰ Σὲ δοξάζουμεἘσένα τὸν Ἄναρχο καὶ αἰώνιο Τριαδικὸ Θεὸ στοὺς αἰῶνες τῶν αἰώνων.
Ἀμήν.

Τρίτη 21 Δεκεμβρίου 2021

Ε Γ Κ Υ Κ Λ Ι Ο Σ ἐπί τῆ ἑορτῆ τῶν Χριστουγέννων

 

Ιερά Μητρόπολη Μυτιλήνης Ερεσού και Πλωμαρίου

 

Ε Γ Κ Υ Κ Λ Ι Ο Σ

ἐπί τῆ ἑορτῆ τῶν Χριστουγέννων

 

Πρός

τόν Ἱερόν Κλῆρον

τίς Μοναστικές Ἀδελφότητες καί

τόν εὐλογημένον λαόν τῆς Ἐπαρχίας μας,

Τέκνα ἐν Κυρίῳ ἀγαπητά καί περιπόθητα,

 

Ἡ περίλαμπρος Δεσποτική ἑορτή τῶν Χριστουγέννων ἀνέτειλε καί φέτος. Τό θαυμαστό γεγονός τῆς Γεννήσεως τοῦ Σωτῆρος μας Ἰησοῦ Χριστοῦ πού ἔλαβε χώρα ΄΄ Αὐγούστου μοναρχήσαντος ἐπί τῆς γῆς ΄΄( Δοξαστικό ἰδιόμελο Ἑσπερινοῦ τῶν Χριστουγέννων) καί πού ὡς ὑπερφυές γεγονός συντελεῖται στή λατρεία τῆς Ἐκκλησίας καί κυρίως στό μυστήριο τῆς Θείας Εὐχαριστίας, ἀλλά καί ὡς ἐμπειρία πνευματική βιώνεται ἀπό τούς ἀγωνιζόμενους πιστούς , ἀξιωνόμαστε γιά ἀκόμη μία φορά στό διάβα τῆς ἐπίγειας παρουσίας μας νά ἑορτάζουμε χαρμόσυνα καί πανευφρόσυνα.

Ἡ Γέννηση τοῦ Χριστοῦ σηματοδοτεῖ καί φέρει μιά καινούργια κατάσταση γιά τόν κόσμο καί τήν ἀνθρωπότητα. Δέν εἶναι τυχαῖο τό γεγονός , ὅτι στήν Ἐκκλησία μας ἡ Ἐνανθρώπηση τοῦ Υἱοῦ καί Λόγου τοῦ Θεοῦ Πατρός πού πραγματοποιεῖται μέ τή συνεργεία τοῦ Ἁγίου Πνεύματος , θεωρεῖται ὡς ΄΄ νέα κτίση ΄΄ ( Γ’ Στάση Χαιρετισμῶν ) σέ ἀντίθεση μέ τήν παλαιά κτίση τῆς ΄ ἐκ τοῦ μηδενός δημιουργίας μας΄΄ καί φυσικά ἀνώτερή της.

Ποιός ὁ ρόλος , λοιπόν, αὐτῆς τῆς νέας πραγματικότητας, τῆς ὑψίστης καί τελείας Θεοφάνειας, δηλαδή τῆς Ἐνσαρκώσεως τοῦ Θεοῦ σέ σχέση πάντοτε μέ τό γεγονός τῆς σωτηρίας τοῦ ἀνθρώπου καί τοῦ κόσμου;

Ἐναργέστατα ὁ ἱερός ὑμνωδός μᾶς καταθέτει ὅτι ΄΄ ὁ οὐρανός καί ἡ γῆ ἡνώθησαν, τεχθέντος τοῦ Χριστοῦ. Σήμερον Θεός ἐπί γῆς παραγέγονε, καί ἄνθρωπος εἰς οὐρανούς ἀναβέβηκε. Σήμερον ὁρᾶται σαρκί, ὁ φύσει ἀόρατος, διά τόν ἄνθρωπον ΄΄ ( Στιχηρό Ἰδιόμελο Λιτῆς). Βλέπουμε ἐδῶ ὅτι ἡ παλαιά ἔχθρα – λόγῳ τῆς ἁμαρτίας τῶν πρωτοπλάστων – μεταξύ ἀνθρώπου καί Θεοῦ ἔπαψε νά ὑφίσταται μέ τήν Ἐνανθρώπηση τοῦ Θεοῦ. Φυσικά ποτέ ὁ Ἅγιος Τριαδικός Θεός δέν ἔγινε ἀντίπαλος τοῦ ἀνθρώπου. Μακριά ἀπό ἐμᾶς μιά τέτοια εἴδους βλασφημία !

Ἀλλά ὁ ἄνθρωπος σίγουρα μέ τίς λανθασμένες ἐπιλογές του διά μέσου τῶν αἰώνων , ἐκράζοντας ἀρνητικά τό χάρισμα τῆς ἐλευθερίας του, θέλει καί ἐπιμένει νά ἀπορρίπτει τό Θεό ἀπό τή ζωή του, ΄΄ διότι τό φρόνημα τῆς σαρκός ἔχθραν εἰς Θεόν ΄΄ ( Ρωμ. 8, 6 ). Αὐτό δέ ἔχει ὡς ἀποτέλεσμα στή συνέχεια νά στρέφει τά νῶτα του στόν συνάνθρωπό του , ἀρρωσταίνοντας ἔτσι καί τή δική του ψυχή ἐξαιτίας τῆς ἐμπαθοῦς πορείας του.

Ἡ Ἐνσάρκωση τοῦ Χριστοῦ , ἑπομένως, εἶναι ἡ μόνος ὁδός διά τῆς ὁποίας σώζεται ὁ ἄνθρωπος, πού εἶναι τό ὕψιστο καί ὁ τελικός στόχος τῆς πλάσεώς του καί τῆς κτίσεως. Μέ αὐτή τήν οὐσιώδη γιά τήν ζωή του προοπτική ἔρχεται ὁ ΄΄ ἐν φάτνῃ ἀνακλιθείς ΄΄ Ἰησοῦς Χριστός καί ἀπαντᾶ στά ὑπαρξιακά καί διαχρονικά προβλήματα τῆς ζωῆς καί τοῦ θανάτου , στά ἀγωνιώδη ἐρωτήματα καί ἀπορίες του γιά τήν αἰτία καί τόν λόγο τῆς παραμονῆς του στή γῆ, πού ἔγινε, ὅπως μᾶς λένε οἱ ἅγιοι Πατέρες ΄΄ πηγή κλαυθμῶνος ΄΄ μετά τήν πτώση. Ἔρχεται ὁ Χριστός καί φανερώνει μέ τό γεγονός τῆς Ἐκκλησίας καί τῆς Εὐχαριστικῆς συνάξεως, ἔστω καί ἀμυδρά, τήν ἐσχατολογική πραγματικότητα καί τήν πέραν τοῦ τάφου αἰωνία ζωή καί μακαριότητα.

Ὁ ΄΄ φύσει ἀόρατος ὁρᾶται ΄΄ εἰσέρχεται στήν ἀνθρωπότητα καί διαλύει τά σκοτάδια τῆς ἀγνωσίας καί τῆς κάθε εἴδους πλάνης καί εἰδωλολατρίας, λατρείας καί θεοποίησης κάθε ἐγκοσμίου πράγματος. Τέλειος Θεός λαμβάνει καί τέλεια ἀνθρώπινη φύση , ἀπελευθερώνοντας τόν ἄνθρωπο ἀπό τά δεσμά τῆς ἁμαρτίας, ἡ ὁποία συνιστᾶ τόν ὄντως θάνατο. Θεός ἀληθινός γίνεται καί ἀληθινός ἄνθρωπος μέ σκοπό τή θέωση τοῦ ἀνθρώπου καί τήν ἕνωση μαζί Του. ΄΄Αὐτός γάρ ἐνηνθρώπησεν, ἵνα ἡμεῖς θεοποιηθῶμεν ΄΄ μᾶς λέγει ὁ Μ. Ἀθανάσιος. Καί ὅσο περισσότερο λησμονεῖται αὐτός ὁ στόχος τόσο καί περισσότερο δυσκολεύεται ἡ ζωή μας σέ ὅλα.

Τελικά ὁ Ἀψηλάφητος ψηλαφεῖται, ὁ Ἄχρονος γίνεται καί χρονικός, ὁ Ἀπρόσιτος προσεγγίζεται , φθάνοντας μέχρι τό σημεῖο μάλιστα νά δίνεται ἡ δυνατότητα στόν χοϊκό ἄνθρωπο νά γεύεται καί νά κοινωνεῖ τόν Ἴδιο τόν Χριστό, τό πραγματικό Σῶμα καί Αἷμα Του, Ἐκεῖνο , δηλαδή πού βρίσκεται ΄΄ ἄνω ΄΄ στόν οὐράνιο θρόνο καί θά ὑποδεχθοῦμε κατά τή Δευτέρα Παρουσία Του.

Μπροστά στό θαυμαστό αὐτό γεγονός τῆς Ἐνανθρωπήσεως τοῦ Θεοῦ, πού λογικά παραμένει ἀνεξήγητο, φιλοσοφικά ἀνερμήνευτο, στοχαστικά ἀπρόσιτο , ἀλλά καί σκανδαλῶδες καί ἀλλότριο διά τούς μή ἔχοντας ΄΄ νοῦν Χριστοῦ ΄΄ ( Α’ Κορ. 2, 16 ) , μόνο δοξολογία, μόνο ὑπόκλιση, μόνο εὐχαριστία, μόνο προσκύνηση, μόνο καθαρότητα καρδιᾶς καί σώματος καί ζωή μετανοίας καί ἐξομολογήσεως ἁρμόζει ἐκ μέρους μας.

Μόνο πορεία πλεύσεως μέ γνώμονα τό Εὐαγγέλιο καί τίς ἅγιες ἐντολές , πού εἶναι Θεῖες ἐνέργειες καί δεῖκτες γιά τή Βασιλεία τοῦ Θεοῦ.

Γιατί διαφορετικά θά ναυαγήσουμε πνευματικά, θά ὀλισθήσουμε ψυχικά, θά ἀστοστήχουμε καρδιακά. Θά θεωρήσουμε ὅτι ἐμεῖς εἴμαστε, δηλαδή ὁ ἑαυτός μας καί κανένας ἄλλος, μολύνοντας ἔτσι καί τή λειτουργία τῶν θεσμῶν . Ἰδού καί ἡ τραγωδία τόσο τῆς προσωπικῆς ὅσο καί τῆς κοινωνικῆς ζωῆς !

Ἀγαπητοί μου ἀδελφοί,

Ἡ παρουσία τοῦ ΄΄ ἐν σπηλαίῳ γεννηθέντος ΄΄ Ἰησοῦ Χριστοῦ στόν κόσμο ἀποδεικνύει καί φανερώνει τό μέγεθος τῆς ἀγάπης τοῦ Θεοῦ γιά τόν ἄνθρωπο . Τό λέει καί τό ὁμολογεῖ πεντακάθαρα ὁ αἰώνιος λόγος τοῦ Θεοῦ, τό Εὐαγγέλιο : ΄΄ οὕτω γάρ ἠγάπησεν ὁ Θεός τόν κόσμον, ὥστε τόν υἱόν αὐτοῦ τόν μονογενῆ ἔδωκεν, ἵνα πᾶς ὁ πιστεύων εἰς αὐτόν μή ἀπόληται, ἀλλ’ ἔχῃ ζωήν αἰώνιον ΄΄ . ( Ἰω. 3, 16 ), πού εἴθε καί ἐμεῖς νά εἴμαστε ἐραστές αὐτῆς τῆς αἰωνίου ζωῆς, πού ἔφερε ἡ Ἐνσάρκωση τοῦ Κυρίου γιά χάρη μας.

Χρόνια πολλά καί εὐλογημένα.

 

 Διάπυρος πρός τόν Ἐνανθρωπήσαντα Θεόν

εὐχέτης ὅλων σας

O Μητροπολίτης Μυτιλήνης

ΙΑΚΩΒΟΣ


Τρίτη 14 Δεκεμβρίου 2021

Τα Χριστούγεννα μέσα απ' τα μάτια του Ρωμανού του Μελωδού

Τα Χριστούγεννα μέσα απ' τα μάτια του Ρωμανού του Μελωδού


Βράδυ Χριστουγέννων ήτανε. Σηκώθηκε ο άγιος Ρωμανός, πήγε στην εκκλησία, ανέβηκε στον άμβωνα κι άρχισε να ψάλλει: «Η Παρθένος σήμερον τον υπερούσιον τίκτει.»

Τα Χριστούγεννα μέσα απ' τα μάτια του Ρωμανού του Μελωδού

Ο Ρωμανός ο Μελωδός καταγόταν από τα Έμεσσα της Συρίας. Αφού έμαθε άριστα ελληνικά, πήγε στη Βηρυτό, έγινε διάκονος, και προς τα τέλη του 5ου αιώνα, στα χρόνια του Αναστασίου του Α', 491-518, έφτασε στην Κωνσταντινούπολη και μόνασε την Παναγία της Κύρου. Συχνά αγρυπνούσε στην Παναγία των Βλαχερνών. Ήτανε κακόφωνος και στεναχωριόταν και παρακαλούσε την Παναγία να του δώσει δύναμη.

Ένα βράδυ, βράδυ Χριστουγέννων ήτανε, ήρθε στον ύπνο του η Παναγία και του έδωσε ένα χαρτί, και του είπε: «Αυτό, Ρωμανέ, να το φας.» Άνοιξε το στόμα του και το 'φαγε και μετά ξύπνησε. Και τότε του 'ρθε Θεία Έμπνευση να γράφει και να μελουργεί ύμνους. Να γράφει, δηλαδή, στίχους και μουσική μαζί. Γι' αυτό ονομάζεται και Μελωδός.

Βράδυ Χριστουγέννων ήτανε. Σηκώθηκε, πήγε στην εκκλησία, ανέβηκε στον άμβωνα κι άρχισε να ψάλλει: «Η Παρθένος σήμερον τον υπερούσιον τίκτει.» Το κοντάκιο των Χριστουγέννων, που πήρε το όνομά του από το χαρτί που του έδωσε η Παναγία και ονομαζόταν «κοντός».

Έκτοτε, έγραψε πολλούς και έξοχους ύμνους για τον Χριστό, την Παναγία, τους μεγαλύτερους αγίους, καθώς και για γεγονότα της Καινής και Παλαιάς Διαθήκης, μέχρι το ειρηνικό τέλος της ζωής του, την 1η Οκτωβρίου του 555. Θεωρήθηκε ο πρίγκιπας των μελωδών και ο Πίνδαρος της εκκλησιαστικής μουσικής.

Το σύνολο των ύμνων του κυκλοφόρησε σ' έναν τόμο από τις εκδόσεις Αρμός το 2003 στο πρωτότυπο και απόδοση στα Νέα Ελληνικά του Αρχιμανδρίτη Ανανία Κουστένη

Αντιγράφω το Προοίμιο μαζί με τους εφτά πρώτους οίκους και τους τρεις τελευταίους από τους εικοσιτέσσερις στη θαυμάσια νεοελληνική τους απόδοση από τον π.Ανανία. Είναι μόνο μια μικρή γεύση αυτού του μοναδικού έργου που μας εισάγει, μας ξεναγεί και μας εγκαθιστά στο βαθύτερο νόημα της μεγάλης γιορτής των Χριστουγέννων. (ψ υ χ ή μ ο υ)


Στην Αγία και Πάνσεπτη Γέννηση του Κυρίου μας Ιησού Χριστού 
- Ρωμανού Μελωδού

Προοίμιον

Η Παναγία σήμερα στον κόσμο φέρνει ως άνθρωπο τον Άγνωστο Θεό,
και η γη το Σπήλαιον στον Απροσπέλαστο παρέχει·
άγγελοι με τους βοσκούς δοξολογούνε
και μάγοι έρχονται στο δρόμο με τ' αστέρι·
αφού προς χάρι μας γεννήθηκε
Νέο Παιδί, ο Άχρονος Θεός.


Οίκοι

α'
Η Βηθλεέμ άνοιξε τον Παράδεισο, ελάτε να δούμε·
την απόλαυση κρυμμένη βρήκαμε, ελάτε να πάρουμε
του παραδείσου τα δώρα, μέσα στο Σπήλαιο·
εκεί φανερώθηκε όνειρο Υπερφυσικό, που προσφέρει άφεσι,
εκεί μέσα ευρέθηκε πηγάδι αχειροποίητο,
απ' όπου ο Δαβίδ παλιά επιθυμούσε να πιη·
εκεί μέσα βρίσκεται Κόρη που εγέννησε Βρέφος
και σταμάτησεν αμέσως τη δίψα του Αδάμ και του Δαβίδ· για τούτο προς το Σπήλαιο ας τρέξουμε, εκεί που εγεννήθη
Νέο Παιδί, ο Άχρονος Θεός.

β'
Ο δημιουργός της μητέρας Γιος της θέλησε κι έγινε·
ο προστάτης των βρεφών Βρέφος στη φάτνη πλάγιαζε·
και προσπαθώντας να Τον καταλάβει Του 'λεγεν η Μητέρα Του:
"Πες μου, παιδί μου, πώς σπάρθηκες ή πώς εφύτρωσες
σε κοιτάζω, Σπλάχνο μου, και μένω κατάπληκτη,
γιατί Σε θηλάζω και γάμο δεν έκανα·
κι ενώ Σε βλέπω σπαργανωμένο
την παρθενία μου ακόμη απείραχτη θωρώ·
γιατί Εσύ την εφύλαξες που διάλεξες κι έγινες
Νέο Παιδί, ο Άχρονος Θεός.

γ'
Υπέροχε Βασιλιά, ποια σχέση έχεις Εσύ, μ' εμάς που επτωχεύσαμε;
Δημιουργέ του ουρανού, γιατί στους χωματένιους ήρθες;
Αγάπησες το Σπήλαιο ή ζήλεψες τη Φάτνη;
Να που δεν βρίσκεται δωμάτιο για τη δούλη Σου στο χώρο που ξεπεζέψαμε·
δε λέω μόνο δωμάτιο μα ούτε και σπήλαιο,
γιατί κι αυτό εδώ 'ναι ξένο·
και στη Σάρρα σαν έγινε μητέρα εδόθηκε κληρονομιά μεγάλη, σ' εμένα όμως ούτε φωλιά.
Χρησιμοποίησα το Σπήλαιο που θεληματικά κατοίκησες Εσύ,
Νέο Παιδί, ο Άχρονος Θεός.

δ'
Ενώ έκανε αυτόν τον νοερό διάλογο
και καθικέτευε Εκείνον, που ξέρει όλα τα μυστικά,
ακούει τους Μάγους το Βρέφος να ζητάνε.
Κι αμέσως τους είπε: «Ποιοι είσθε;»,
κι αυτοί τη ρωτάνε: «Αλήθεια Ποια είσαι Συ,
που γέννησες Τέτοιο Παιδί;
ποιος είναι ο πατέρας και ποια η μητέρα σου;
Διότι έγινες Μητέρα και τροφός Παιδιού, χωρίς πατέρα
του Οποίου καθώς είδαμε το άστρο καταλάβαμε πως ήρθε στον κόσμο
Νέο Παιδί, ο Άχρονος Θεός.

ε'
Γιατί καθαρά ο Βαλαάμ μας παρουσίασε
το νόημα εκείνο που προφήτεψε,
είπε δηλαδή ότι άστρο θ' ανατείλει,
άστρο που σβήνει όλα τα μαντέματα και τα προοιωνίσματα· άστρο που διαλύει των σοφών τις παραβολές,
τις γνώμες και τους γρίφους·
Άστρο απ' τ' αστέρι που φαίνεται
ασύγκριτα λαμπρότερο, γιατί είναι όλων των άστρων Ποιητής,
περί του οποίου έγινε η προφητεία. Απ' τον Ιακώβ ανατέλλει
Νέο παιδί, ο Άχρονος Θεός.

Στ'
Τα παράξενα λόγια η Μαριάμ καθώς άκουσε,
έσκυψε και προσκύνησε το Σπλάχνο της
και κλαίγοντας Του είπε: "Είναι μεγάλα για μένα Παιδί μου,
όλα μεγάλα, τα όσα έκανες σ' εμένα τη φτωχή.
Γιατί να, έξω οι Μάγοι Σε ζητάνε,
οι βασιλιάδες της Ανατολής· το Πρόσωπό Σου επίμονα γυρεύουν
και ικετεόυνε θερμά για να Σε δούνε οι του λαού Σου διαλεχτοί·
γιατί 'ναι αυτοί στ' αλήθεια ο λαός Σου, στους οποίους εφανερώθης
Νέο Παιδί, ο Άχρονος Θεός.

ζ'
Κι επειδή είναι λαός Σου, Παιδί μου, διάταξε
μέσα να 'ρθούνε για να δουν
πλούσια ανέχεια, τίμια φτώχεια·
Εσένα τον Ίδιο έχω δόξα και καύχημα· γι' αυτό και δε ντρέπομαι·
Εσύ είσαι ομορφιά και στολίδι
της φάτνης και εμένα · το να μπούνε·
δε με νοιάζει που είναι ταπεινά εδώ μέσα·
αφού Εσένα κρατάω σαν θησαυρό, Εσένα που ήρθαν βασιλείς για να δούνε,
βασιλείς και μάγοι που έμαθαν ότι εφάνης
Νέο Παιδί, ο Άχρονος Θεός.»


κβ'
Βλέποντας τώρα η Αψεγάδιαστη δώρα πρωτότυπα και όμορφα
οι Μάγοι στα χέρια να βαστάνε και κάτω να πέφτουν και να προσκυνούν,
το αστέρι να δείχνει, τους βοσκούς να δοξάζουν,
όλων αυτών τον Πλάστη και Δημιουργό ικέτευε και έλεγε:
«Παιδί μου, Συ που δέχτηκες τρία δώρα,
τρεις χάρες θέλω να κάνης σε μένα που Σε γέννησα·
Σε παρακαλώ δώσε καλούς αέρες,
καλούς καρπούς στη γη και φύλαγε τους ανθρώπους.
Συμφιλιώσου με όλους για χάρι μου, γιατί εγεννήθης,
Νέο Παιδί, ο Άχρονος Θεός.

κγ'
Είναι αλήθεια, Σωτήρα μου, Εύσπλαχνε, πως δεν είμαι μονάχα δική Σου Μητέρα·
ούτε χωρίς σκοπό σε θηλάζω Εσένα που το γάλα χορηγείς· αλλά για όλους Εγώ θερμά Σε ικετεύω·
με έκανες στόμα και καύχημα όλου του γένους μου·
γιατί εμένα έχει η οικουμένη Σου
προστασία πανίσχυρη, καταφύγιο και στήριγμα·
εμένα κοιτάζουν όσοι διώχθηκαν
απ' τον παράδεισο της απόλαυσης, γιατί τους επαναφέρω και τους κάνω
να αισθανθούνε όλα τα καλά μέσω εμού που σ' εγέννησα
Νέο Παιδί, τον Άχρονο Θεό.

κδ'
Σωτήρα μου, σώσε τον κόσμο· αφού γι' αυτό ήρθες στη γη· κάμε να επικρατήσουν όλα τα δικά Σου· αφού γι' αυτό έλαμψες
σε μένα και στους Μάγους και σ' όλη την κτίσι·
κοίταξε, να οι Μάγοι, που τους φανέρωσες το φως του Προσώπου Σου,
Σε προσκυνούν και δώρα Σου προσφέρουν
χρήσιμα κι όμορφα και πολύ απαραίτητα·
αφού ετούτα χρειάζομαι, επειδή ετοιμάζομαι,
στην Αίγυπτο να ταξιδέψω και να φύγω με Σένα, για Σένα,
Οδηγέ μου, Υιέ μου, Πλάστη μου, Λυτρωτή μου,
Νέο Παιδί, Άχρονε Θεέ.»

Πέμπτη 9 Δεκεμβρίου 2021

ΣΠΥΡΙΔΩΝ Ο ΘΑΥΜΑΤΟΥΡΓΟΣ 


 «Ο Θαυματουργός, καν, τέθνηκε Σπυρίδων, του θαυματουργείν ουκ έληξεν εισέτι»
 Ο εν Αγίοις Πατήρ ημών Σπυρίδων, επίσκοπος Τριμυθούντος ο Θαυματουργός, έζησε τον 4ο αιώνα στην Κύπρο. Ήταν βοσκός στο επάγγελμα, έγγαμος και πατέρας μίας κόρης, της Ειρήνης. Ξεχώριζε για την πίστη του στο Θεό, την αγάπη του για τον άνθρωπο, την απλότητα, την ταπείνωση, την φιλοξενία και τις αγαθοεργίες του. Όταν πέθανε η γυναίκα του, ο Σπυρίδων αφιέρωσε πλέον τη ζωή του ολοκληρωτικά στο Θεό. Χωρίς να το επιδιώξει απέκτησε φήμη στη μεγαλόνησο και όταν εκοιμήθη ο επίσκοπος της πόλης της Τριμυθούντος, κοντά στη Σαλαμίνα, ομόφωνα οι πιστοί εξέλεξαν τον Σπυρίδωνα ως διάδοχό του. Παρά την τιμή και το αξίωμα ο ταπεινός βοσκός δεν άλλαξε καθόλου την βιοτή του: φορούσε πάντα τα ίδια φτωχά ρούχα, τον ίδιο σκούφο από πλεγμένα φοινικόφυλλα. Παντού πήγαινε με τα πόδια, βοηθούσε στις γεωργικές εργασίες και, όπως πριν, φυλούσε το κοπάδι του. Μια νύχτα μπήκαν στο μαντρί του ληστές για να κλέψουν πρόβατα. Όταν όμως επιχείρησαν να βγούνε με τη λεία τους ένιωσαν μια αόρατη δύναμη να τους ακινητοποιεί. Το πρωί ο Άγιος τους βρήκε και εκείνοι, καταντροπιασμένοι, του διηγήθηκαν τι τους είχε συμβεί. Ο Σπυρίδων τους απάλλαξε από τα δεσμά, τους νουθέτησε και τους δώρησε δύο κριάρια, «για τον κόπο της αγρυπνίας», όπως χαρακτηριστικά τους είπε. Αυστηρός με τον εαυτό του και γεμάτος αγάπη με τους συνανθρώπους του ο Σπυρίδων απέκτησε παρρησία ενώπιον του Θεού και έκανε πλήθος θαυμάτων. Όταν φοβερή ξηρασία έπληξε την Κύπρο, ο Άγιος με την προσευχή του έφερε βροχή, κάνοντας το χώμα γόνιμο. Κάποιοι πλούσιοι είχαν αποθηκεύσει μεγάλες ποσότητες σιταριού για να τις πουλήσουν ακριβά, εκμεταλλευόμενοι τον λιμό. Οι προσευχές του Αγίου γκρέμισαν τις σιταποθήκες τους και το σιτάρι μοιράστηκε δίκαια στο λαό. Ως άλλος Μωυσής μεταμόρφωσε ένα φίδι σε χρυσάφι για να βοηθήσει έναν φτωχό. Κι όταν αντιμετωπίσθηκε η ανάγκη, επανέφερε το φίδι στην προτέρα του κατάσταση, δοξάζοντας το Θεό. Πάντα πρόθυμος να συνδράμει τους δεινοπαθούντες, πήγε να ελευθερώσει έναν άντρα που είχε καταδικασθεί σε θάνατο. Καθώς προχωρούσε, βρέθηκε μπροστά σε ένα ποτάμι που τα ορμητικά νερά του τού έκοβαν το δρόμο. Ο άγιος προσευχήθηκε και το νερό σταμάτησε για να περάσει ο Σπυρίδων χωρίς να βρέξει τα πόδια του. 
 Ο Χριστός ενεργούσε μέσα του δια του Αγίου Πνεύματος και του έδωσε εξουσία και επάνω στον θάνατο. Μετά από παράκληση μιας γυναίκας βαρβαρικής καταγωγής, ο Άγιος ανέστησε το νεκρό βρέφος της που η ίδια είχε εναποθέσει στα πόδια της. Κι όταν εκείνη, από τη συγκίνηση, απέμεινε νεκρή, ο Άγιος ανέστησε και την ίδια. Όταν πέθανε η κόρη του Ειρήνη, πριν προλάβει να φανερώσει σε κάποια γυναίκα πού είχε κρύψει τον θησαυρό που της είχε εμπιστευθεί, ο Άγιος έσκυψε πάνω στον τάφο και ρώτησε την νεκρή κόρη του πού ήταν ο θησαυρός. Κι εκείνη, αφού του απάντησε, επέστρεψε στη σιωπή του θανάτου. Η αρετή του φώτιζε τους ανθρώπους και τους έκανε να μετανοούν για τις αμαρτίες τους. Μία αμαρτωλή γυναίκα έπεσε στα πόδια του ανθρώπου του Θεού και τα έλουσε με τα δάκρυά της, όπως η πόρνη του Ευαγγελίου. Ο Άγιος την συμπόνεσε , την σήκωσε και της είπε τον λόγο του Κυρίου «αφέωνταί σου αι αμαρτίαι», βοηθώντας την να ξεκινήσει μία νέα ζωή. Στην Α΄ Οικουμενική Σύνοδο που συγκάλεσε ο Μέγας Κωνσταντίνος στη Νίκαια, το 325 μ. Χ., ο Άγιος ανέλυσε ένα κεραμίδι στα στοιχεία του, τη φωτιά, το νερό και το χώμα, δείχνοντας ότι τα τρία στοιχεία είναι ταυτόχρονα ένα ενιαίο σώμα. Έτσι απέδειξε την Τριαδικότητα του Θεού, ότι είναι δηλαδή « Ένας Θεός εν τρισί Προσώποις», καταισχύνοντας τον αιρεσιάρχη Άρειο και έναν φιλόσοφο οπαδό του, ο οποίος επέστρεψε στην Ορθοδοξία. Μετά τον θάνατο του Κωνσταντίνου, ο γιος του Κωνστάντιος, ήταν φίλα προσκείμενος στον Αρειανισμό. Ενώ βρισκόταν στην Αντιόχεια αρρώστησε σοβαρά, χωρίς ελπίδα να γιατρευθεί. Μετά από όραμα του αυτοκράτορα, ο Άγιος εκλήθη στο ανάκτορο μαζί με τον μαθητή του Άγιο Τριφύλλιο. Μόλις έφθασε στο προσκέφαλο του βασιλιά, τον θεράπευσε από την σωματική ασθένεια, εφιστώντας του την προσοχή για την ψυχική του υγεία, η οποία κινδύνευε από την λοιμική των αιρέσεων. Ο αυτοκράτορας τον γέμισε δώρα και χρυσό, που ο Άγιος μοίρασε στο λαό του στην Κύπρο. Ο Άγιος ζούσε με την προσδοκία της μελλούσης ζωής. Τελούσε συνεχώς τη Θεία Λειτουργία σα να βρισκόταν ήδη ενώπιον του θρόνου του Θεού, μαζί με τους χορούς των Αγγέλων και των Αγίων. Μία ημέρα, την ώρα που λειτουργούσε, χωρίς να υπάρχουν πιστοί, είπε το «Ειρήνη πάσι», και ο υποτακτικός του άκουσε την φωνή του χορού των Αγγέλων να απαντά «Και τω πνεύματί σου». 
Η προσευχή του ήταν συνεχής. Κάποτε, μάλιστα, το καντήλι στο ναό πήγαινε να σβήσει από έλλειψη ελαίου. Και τότε ο Άγιος ζήτησε από το Θεό να ευλογήσει και η καντήλα ξεχείλισε. Το λάδι που συγκεντρώθηκε φώτισε το ναό για πολλές μέρες. Ο Άγιος παρέδωσε ειρηνικά την ψυχή του στον Κύριο στις 12 Δεκεμβρίου 348, σε ηλικία 78 ετών. Αυτή την ημέρα η Εκκλησία μας εορτάζει τη μνήμη του. Το σκήνωμά του παρέμεινε άφθαρτο, πλην της δεξιάς χειρός του. Μέχρι τον 7ο αιώνα παρέμεινε στην Κύπρο. Κατόπιν, μεταφέρθηκε στην Κωνσταντινούπολη. Το 1453 αμέσως μετά την Άλωση της Κωνσταντινουπόλεως μεταφέρθηκε μαζί με το Ιερό λείψανο της Αγίας Θεοδώρας της Αυγούστας, από τον ιερέα Γεώργιο Καλοχαιρέτη, μέσω Θράκης, Μακεδονίας και Ηπείρου καταλήγοντας στην Κέρκυρα το έτος 1456. Ο Άγιος Σπυρίδων φέρει επισήμως από την Εκκλησία μας το τίτλο Θαυματουργός. Τα πολυάριθμα αφιερώματα στο ναό του επιβεβαιώνουν αυτό το σημαντικό χάρισμα που έλαβε από το Θεό καθώς και το πλήθος των ναών που φέρουν το όνομά του σ’ όλη την Ορθοδοξία. Είναι για όλους τους χριστιανούς ένας από τους πιο δημοφιλείς και αγαπητούς αγίους. Είναι της Τριμυθούντος η καλλονή και των Κερκυραίων ο σοφώτατος ιατρός, ο πνευματικός πατέρας και το στήριγμα. Η παρουσία του ιερού Σπυρίδωνος στην Κέρκυρα επί 450 και πλέον έτη έχει διαμορφώσει ήθη και έθιμα, παρήγαγε και παράγει πνευματική κίνηση και μια διαχρονική πλούσια εκκλησιαστική και πολιτιστική παράδοση, σε σημείο που Κέρκυρα και Άγιος Σπυρίδων να αποτελούν ένα αδιάρρηκτο δεσμό, μία ενιαία ταυτότητα.

Τετάρτη 1 Δεκεμβρίου 2021

 

Άγιος Σάββας

1. Παιδική Ηλικία του Αγίου Σάββα, και αποταγή του κόσμου. Ασκητικοί αγώνες εις την Μονήν των Φλαβιανών (439-456)

Ο Όσιος Πατήρ ημών Σάββας ο Ηγιασμένος εγεννήθη κατά το έτος 439 από της Χριστού Γεννήσεως υπό γονέων ευσεβών και πλουσίων, του Ιωάννου και της Σοφίας, εις την κώμην Μουταλάσκην της Καππαδοκίας. Ο πατήρ του, στρατιωτικός ων και αναγκασθείς να μεταβή μετά της συζύγου του Σοφίας εις την Αλεξάνδρειαν δια υπηρεσιακούς λόγους, ανέθεσε την ανατροφήν του μικρού Σάββα εις τον εκ μητρός θείον του Ερμίαν, ότε ο Άγιος ήτο πέντε μόλις ετών.

Μετ' ολίγον καιρόν, δυσαρεστηθείς ο Σάββας από την συμπεριφορά της συζύγου του θείου του και από την επακολουθήσαν διαμάχην μεταξύ των θείων του Ερμίου και Γρηγορίου δια την ανατροφήν του και την διαχείρισιν της περιουσίας των γονέων του περιφρόνησε τον κόσμον και ενετάγη εις μοναστήριον πλησιόχωρον της γενέτειράς του ονομαζόμενον «Φλαβιαναί». Εκεί επεδόθη αφ' ενός εις την εκμάθησιν του ψαλτηρίου και των μοναχικών υποχρεώσεων, αφ' ετέρου εις την άσκησιν των θεοειδών αρετών και διέπρεψεν εις την εγκράτειαν, την σωματικήν κακοπάθειαν, την ταπεινοφροσύνην και την υπακοήν, δια των οποίων εφάνη υπέρτερος πάντων των συμοναστών του, εξήκοντα ή και εβδομήκοντα τον αριθμόν. Θέλων δε ο Θεός να προμηνύση την αγιότητα, εις την οποίαν θα έφθανεν ο Σάββας, τον εχαρίτωσε με ακράδαντον και θαυματουργόν πίστην: κάποτε εισήλθεν εις ανημμένον φούρνον, αφού καθωπλίσθη δια του σημείου Σταυρού, και σώος και αβλαβής εξήγαγε αβλαβή τα ενδύματα, τα οποία ο αρτοποιός είχεν λησμονήσει.

2. Μετάβασις εις Παλαιστίνην. Άσκησις εις το κοινόβιον του Αγ. Θεοκτίστου και πλησίον του Μ. Ευθυμίου (456-473)

Έχων συμπληρώσει εν ταις Φλαβιαναίς δέκα έτη αγώνων, εζήτησε από τον Ηγούμενον ευλογίαν, δια να απέλθη οριστικώς εις την Αγίαν Πόλιν Ιερουσαλήμ, καθόσον επεθύμει να αναβαίνη διαρκώς από δόξης εις δόξαν, ησυχάζων εις την έρημον. Ο Ηγούμενος του παρέσχε την άδειαν έπειτα από θεϊκήν οπτασίαν, και ούτως ο Σάββας, εις ηλικίαν δεκαοχτώ ετών, αφίχθη εις Ιεροσόλυμα και εφιλοξενήθη εις την Μονήν του Αγίου Πασσαρίωνος, όπου και διήλθε τον χειμώνα του έτους 456 προς 457 μ.Χ. Παρά τας προτροπάς του Αρχιμανδρίτου Ελπιδίου και ετέρων αδελφών να μείνη πλησίον των, ο Σάββας είχε διαρκώς κατά νουν να συναριθμηθή με τους αναχωρητάς, οι οποίοι ησκούντο υπό την εποπτείαν του θαυματουργού και λάμποντος φωστήρος Ευθυμίου του Μεγάλου, δια τούτου δε έλαβε την ευλογία από τον Ελπίδιον και μετέβη προς συνάντησιν του Μ. Ευθυμίου.

Ο Ευθύμιος αρνήθη να κρατήση τον Σάββαν εις την Λαύραν του, αντιθέτως απέστειλεν αυτόν εις την Μονήν του Αββά Θεοκτίστου, μηνύων εις εκείνον να φροντίση τον Σάββαν, διότι ούτος θα εγίνετο διαπρεπής εις την μοναστικήν ζωήν, αυτό το έπραξεν ο Μ. Ευθύμιος, δια να δώση και εν υπόδειγμα εις τον Σάββαν να μη δέχηται νέους αγενείους, όταν θα ίδρυε την ιδικήν του περιφανή Λαύραν και θα καθίστατο νομοθέτης και αρχηγός πάντων των κατά Παλαιστίνην αναχωρητών. Ο νεαρός Σάββας εδέχθη την οδηγίαν του Μ. Ευθυμίου ως θέλημα θεού και εισελθών εις την υπακοήν του Αββά Θεοκτίστου ενέτεινε τους προτέρους του αγώνας, εις την νηστείαν, αγρυπνίαν, ταπεινοφροσύνην και υπακοήν προσέθεσε την αγάπην και επιτηδειότητα εις τας εκκλησιαστικάς ακολουθίας, την αποδοτικωτάτην διακονίαν και εξυπηρέτησιν των λοιπών μοναχών, εν γένει δε διαγωγήν παντελώς άψογον.

Με τοιάυτην θαυμαστήν πολιτείαν διήνυσεν ο Άγιος Σάββας δέκα έτη, μέχρι θανάτου του αγίου Θεοκτίστου, και ακόμη δύο, μέχρι της κοιμήσεως του διαδόχου του θεοκτίστου, Μάριδος. Από τον νέον Ηγούμενον Λογγίνον ο Άγιος εζήτησε να του επιτρέψη την ησυχαστικήν ζωήν, έχων ο Λογγίνος κατά νούν την υψηλοτάτην αρετήν του Σάββα, λαβών δε και την σύμφωνον γνώμην του Μ. Ευθυμίου του την επέτρεψεν, έκτοτε και επί πέντε έτη ο Άγιος Σάββας διέμενε κατά τας πέντε ημέρας της εβδομάδας νήστις εις εν σπήλαιον νοτίως της Μονής, εις το οποίον προσηύχετο και ειργάζετο, μόνον δε κατά τα Σάββατα και τας Κυριακάς επέστρεφεν εις την Μονήν, δια να μεταφέρη το προϊόν του εργοχείρου του και να λάβη μέρος εις τας κοινάς προσευχάς. Καθ' όλην την Τεσσαρακοστήν, ο Άγιος Σάββας διέμενε μετά του Μ. Ευθυμίου και του μακαρίου Δομετιανού, μαθητού εκείνου, εις την πανέρημον του Ρουβά, μεταξύ του χειμάρρου των Κέδρων και της Νεκράς θάλασσας, εν νηστεία, ολιγοποσία, προσευχή και αγρυπνία. Την συμήθειαν αυτήν διετήρησεν ο Άγιος και εις τα μετέπειτα έτη. Εις τας 20 Ιανουαρίου του 473 ο μέγας πατήρ ημών Ευθύμιος εκοιμήθη εν ειρήνη.

3. Απομόνωσις του Αγίου Σάββα εις την έρημον. Ίδρυσις της Ιεράς Λαύρας και ανάδειξις του Αγίου εις αρχηγών των αναχωρητών (473-493)

Τότε ο Άγιος Σάββας, κατά το τριακοστόν πέμπτον έτος της ηλικίας του, δεν ηθέλησε να επιστρέψη εις το κοινόβιον, άλλ' απήλθε προς την ανατολικήν έρημον του Ρουβά και Κουτυλά, την ιδίαν περίοδον κατά την οποίαν ο Άγιος Γεράσιμος ο Ιορδανίτης έλαμπεν εν τη ερήμω του Ιορδάνου. Εις την έρημον ταύτην, όπου συνεδέθη πνευματικώς και με τον Άγιον Θεοδόσιον τον Κοινοβιάρχην μέσω του μοναχού Άνθου, διέμεινεν ο Άγιος Σάββας τέσσερα έτη. Τότε εκέρδισε την κατά των δαιμόνων και των θηρίων πλήρη αφοβίαν, άλλα και το σέβας των βαρβάρων, χάρις εις την εις Θεόν πίστην του και την αρετήν του. Μετά ταύτα, προσταχθείς υπό αγγέλου επάνω εις το όρος της Ευδοκίας, μετώκησεν εις την ανατολικήν πλευράν του Χειμάρρου των Κεδρών, εις σπήλαιον, το οποίον εως σήμερον δείκνυται ως το Σπήλαιον του Άγίου Σάββα, έναντι της Λαύρας. Μετά πέντε έτη, ήρχισαν να συναθροίζονται πλησίον του οι ερημίται και αναχωρηταί, ως εβδομήκοντα τον αριθμόν, άνδρες ουράνιοι και χαριτοφόροι, οι οποίοι απετέλεσαν και την πρώτην συνοδείαν της Λαύρας, εν έτει 483. Μετά την πρώτην οργάνωσιν της Λαύρας και την ανάβλυσιν αγιάσματος θαυματουργικώς, διά της προσευχής του Αγίου, ο άγιος Σάββας είδεν εις την δυτικήν όχθην, απέναντι του σπηλαίου του, να υψώνεται εώς τον ουρανόν στύλος πυρός. Ερευνήσας τον τόπον του θαύματος αυτού την επόμενη ημέραν, ανεύρε το θεόκτιστον σπήλαιον, το οποίον είχε κατάλληλον μορφήν δια να γίνη ναός. Αυτόν κατέστησε κέντρον της Λαύρας ο Αγ. Σάββας, οργανώσας και τας υπολοίπους υπηρεσίας. Η συνοδεία του έφθανε τότε τους εκατόν πενήντα μοναχούς.

Θα ήτο όμως αδύνατον να μη ενταθώσιν οι πειρασμοί και τα σκάνδαλα του διαβόλου, εναντίον ενός τόσον Θεϊκού έργου. Ο Άγιος Σάββας υπέστη την περιφρόνησιν και συκοφαντίαν εκ μέρους ιδικών του μοναχών, οι οποίοι εζήτησαν από τον πατριάρχην Σαλλούστιον την αντικατάστασιν του εις την ηγουμενίαν. Ο πατριάρχης Σαλλούστιος αντ' αυτού, γνωρίζων την αγιότητα του Σάββα, τον εχειροτόνησε πρεσβύτερον, και ενεκαινίασε την Θεόκτιστον Εκκλησία την 12ην Δεκεμβρίου του 491.

Η επί γής ουράνιος πολιτεία του Αγ. Σάββα εσυνεχίζετο: η προσέλευσις μοναχών, και δή Αρμενίων, ελκόμενων από το παράδειγμα του Αγίου, ηύξανε, το ίδιον και η άσκησις και τα θαύματα του Αγίου, ο οποίος κατά τας Μ. Τεσσαρακοστάς διήνυε εις την πανέρημον ζωήν υπεράνθρωπον. Εις την Λαύραν προσήλθεν ο οσιώτατος Ιωάννης, επίσκοπος Κολωνίας, ως απλούς μοναχός, ο οποίος αργότερον κατέστη περιβόητος δια την αρετήν του. Το 492 ο Άγιος Σάββας ήλθεν εις το φρούριον του Καστελλίου, εν τη ερήμω βορειοανατολικώς της Λαύρας και αφού εξεδίωξε τους δαίμονας, οι οποίοι ενεφώλευον εκεί, ωκοδόμησε κοινόβιον και ετοποθέτησε μοναστικήν αδελφότητα. Μετ' ολίγον καιρόν ο πατριάρχης Σαλλούστιος ανέδειξε τον μέν Σάββαν άρχοντα και νομοθέτην πάντων των αναχωρητών και κελλιωτών, των υπαγομένων εις την Αγίαν Πόλιν, τον δε Θεοδόσιον τον Κοινοβιάρχην αρχηγόν και αρχιμανδρίτην πάντων των κοινοβίων. Δια τούτο ο Άγιος Σάββας έλεγε χαριέντως προς τον Θεοδόσιον ότι ο ίδιος ήτο «ηγούμενος ηγουμένων», ενώ ο Θεοδόσιος «ηγούμενος παιδίων», δηλαδή αρχαρίων.

4. Οικοδόμησις του Ναού του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου. Αποχώρησις του Αγίου εκ της Λαύρας (494-508)

Το έτος 494 μ.Χ. ήρχισαν και αι εργασίαι ανοικοδομήσεως της Μεγάλης Εκκλησίας της Θεοτόκου, της οποίας τα εγκαίνια εγένεντο αρκετά έτη αργότερον, την 1ην Ιουλίου του ε΄τους 502 μ. Χ., διότι ο Θεόκτιστος Ναός και ο μικρός ευκτήριος οίκος δεν επήρκουν δια τας λατρευτικάς αν'αγκας της Λαύρας.

Ωστόσο οι μαθηταί, που είχον προ ολίγων ετών κατηγορήσει τον Άγιον, εστασίασαν και πάλιν εις τοιούτον βαθμόν, ώστε ηναγκλασθη ο Άγ. Σάββας, διά να μη τους παροξύνη επί πλέον, να αποχωρήση από την Λαύραν. Η απουσία του διήρκησε πέντε έτη (503-508 μ.Χ.), κατά τα οποία συνέστησε δύο νέα κοινόβια εις τα Γάδαρα και Νικόπολιν, εις τόπους όπου προσήρχοντο προς αυτόν πιστοί, δια να μονάσουν κοντά του. Τελικώς η αποκατάστασις του εις την θέσιν του Ηγουμένου είχεν ως αποτέλεσμα την φυγήν των στασιαστών από την Μεγίστην και την εγκαταβίωσιν των εις την Νέαν Λαύραν. Και όμως ο ανεξίκακος Άγιος και εκεί τους βοήθησε να κτίσουν και διοργανώσουν την Λαύραν των, εγκατέστησε δε εις αυτούς και Ηγούμενον αγιώτατον, τον Ιωάννην.

5. Ίδρυσις νέων Μονών, πρώτη μετάβασις εις Κωνσταντινούπολιν και αγών κατά του Μονοφυσιτισμού (509-516)

Τα επόμενα έτη ο Άγιος επεδόθη εις την καλλιέργειαν των πνευματικών του τέκνων. Συνέστησε μέχρι θανάτου του άλλας δύο λαύρας, την του Επταστόμου (512 μ.Χ.) και την του Ιερεμίου (531μ.Χ.), και άλλα δύο κοινόβια, το του Σπηλαίου (509μ.Χ.) και το του Σχολαρίου (512μ.Χ.), πλήν των ως άνω αναφρθέντων. Την τελευταίαν εικοσαετίαν της ζωής του ελάμπρυναν όμως και άλλαι θαυμασταί πράξεις, αι οποίαι έσχον τεράστιαν σημασίαν δια την εκκλησιαστικήν άλλα και παγκόσμιαν ιστορίαν. Υπό την πίεσιν των μεθοδεύσεων του μονοφυσίτου αυτοκράτορος Αναστασίου (491-518) και των πρωτοστατών του Μονοφυσιτισμού «Ακεφάλων» Σευήρου, Φιλοξένου και Σωτήρχου αι Ορθόδοξοι Εκκλησίαι της Ανατολής περιήρχοντο σταδιακώς εις τας χείρας μονοφυσιτών επισκόπων. Ο Άγιος Σάββας, μετά από παρακίνησιν του Ορθοδόξου πατριάρχου Ιεροσολύμων Ηλία (494-516), μετέβη εις την Κωνσταντινούπολιν το 512, όπου κατώρθωσε διά της φήμης του άλλα και της αγιότητός του να πείσει τον αυτοκράτορα να αναστείλει την εξορίαν του Ηλία. Τότε το επόμενον έτος η εκτόπισης του Ορθόδοξου πατριάρχου ετέθη υπό του αυτοκράτορος εις εφαρμογήν, ο Άγιος Σάββας συνεκέντρωσεν εις Ιεροσόλυμα όλους τους μοναχούς της ερήμου, δια να προφυλάξη τον Ηλίαν, και αναθεμάτισε τους αιρετικούς απεσταλμένους του αυτοκράτορος. Παρόμοιαν κινητοποίησιν των ερημιτών εφήρμοσε τρία έτη αργότερον, το 516 μ. Χ., προκειμένου να στηρίξει εις την Ορθοδοξίαν τον νέον Πατριάρχην Ιεροσολύμων, Ιωάννην Γ' (516-524), βοηθούμενος υπό του Αγ. Θεοδοσίου του Κοινοβιάρχου. Η κινητοποίησις αυτή διεφύλαξε την Εκκλησίαν Ιεροσολύμων εν ορθή πίστη. Καθ' ήν στιγμήν αι Εκκλησίαι Κωνσταντινουπόλεως, Αλεξανδρίας και αντιοχείας είχον περιέλθει υπό μονοφυσίτας πατριάρχας. Μετ΄ολίγον η Ορθοδοξία αποκατεστάθη πανταχού.

6. Συνέχισης της οσιακής του Αγίου Σάββα ζωής. Συνάντησις μετά του Ιουστινιανού εν Κωνσταντινούπολει. Κοίμησις του Αγίου (516-532)

Η Δευτέρα μετάβασις του Αγίου Σάββα εις την Βασιλεύουσαν έλαβε χώραν περίπου είκοσιν έτη μετά την πρώτην, το 530 μ. Χ., όταν ο Άγιος ήτο ενενήκοντα ετών. Ο Άγιος επέτυχεν εκεί την απαλλαγήν της Παλαιστίνης από τα σκληρά μέτρα, τα οποία ο αυτοκράτωρ Ιουστινιανός ήθελε να επιβάλλει συνέπεια των ταραχών, τας οποίας είχε προκαλέσει η εξέγερσις Σαμαρειτών και Ιουδαίων (529). Ο Άγιος παρώτρυνε ακόμη τον ευσεβή βασιλέα, ο οποίος είχεν αντιληφθεί ο ίδιος δι' οπτασίας την αγιότητα του Σάββα, να προβεί εις δίωξιν των αιρέσεων Αρείου, Νεστορίου και Ωριγένους και εις κοινωφελή έργα εις την Παλαιστίνην, έναντι των οποίων θα απεκόμιζεν επέκτασιν της αυτοκρατορίας εις την Αφρικήν και Ιταλίαν. Πράγματι η προφητεία και ευλογία αυτή του Αγ. Σάββα εξεπληρώθη . Αι νίκαι των στρατηγών Βελισσαρίου και Ναρσή έφεραν και πάλιν τα δυτικά τμήματα της Αυτοκρατορίας υπό τον αυτοκράτορα της Πόλεως. Τοσαύτη ήτο η προφητική χάρις του Αγίου Σάββα.

Πόσα εκ των θαυμάτων του Αγίου δύναται κάποιος να διηγηθή και ποιόν να θαυμάσει πρώτον. Η χάρις του έφθασε και εώς του να λύση με την προσευχή του πενταετή ανοβρίαν εις Ιεροσόλυμα, την οποίαν είχε προκαλέσει η άδικος εκτόπισις του πατριάρχου Ηλία και η δι' αυτήν οργή του Θεού (520 μ.Χ.). Όμως η επιστροφή του εκ της Βασιλευούσης εσήμανε και την αρχήν του τέλους της επιγείου πολιτείας του. Ο Όσιος Πατήρ ημών Σάββας ο Ηγιασμένος ανεπαύθη εκ των κόπων του εν Κυρίω την 5ην Δεκεμβρίου του 532 μ. Χ. Είχε ζήσει εις το κοινόβιον των Φλαβιανών δέκα έτη, ως του 18ου έτους της ηλικίας του, δεκαεπτά έτη εις το κοινόβιον του Αγίου Θεοκτίστου εις την Παλαιστίνην, και πεντήκοντα εννέα έτη εις τας ερήμους και εις την Μεγίστην Λαύραν. Κατά το έτος 547 το τίμιον λείψανόν του ευρέθη εντός του μνήματος σώον και αδιάλυτον, μετεφέρθη δε εις Κωνσταντινούπολιν πολλούς αιώνας αργότερον και εκείθεν υπό τους Σταυροφόρους εις Ενετίαν το 1204. Το 1965 επεστράφη οριστικώς εις την Μεγίστην αυτού Λαύραν. Η πρωτοφανής απήχησις της ζωής του εις τους πιστούς έσχεν ως αποτέλεσμα την συγγραφήν του Βίου του υπό Κυρίλλου του Σκυθοπολίτου ήδη κατά το 557 μ. Χ.

Εφ΄όσον κατά τους αψευδείς λόγους του Κυρίου Ιησού Χριστού το ποιόν των ανθρώπων γνωρίζεται από τους καρπούς των, η περαιτέρω πορεία της Ιεράς και Μεγίστης του Οσίου Σάββα Λαύρας αποτελεί καρπόν της θεϊκής αρετής του Αγίου και απόδειξιν της δόξης και παρρησίας, ας εύρε πλησίον του Θεού, διά των οποίων σώζει άχρι τούδε το κυριότερον μοναστικόν καθίδρυμα της κατά Ιουδαίαν ερήμου. Αληθώς προκαλούν τον θαυμασμόν, όχι μόνο τα απειράριθμα θαύματα του Οσίου άλλα και η απήχησις της μοναστοκής ζωής της Λαύρας του, η οποία απετέλεσε πρότυπον και καθοριστικόν παράγοντα εις την διαμόρφωσιν της μοναχικής ζωής και της λατρευτικής τάξεως της ανά την Οικουμένην Εκκλησίας, εκτός του ότι πρόσφερε πληθύν αγίων ανδρών, γνωστών και αγνώστων, ανάμεσον των οποίων διαλάμπει ιδιαιτέρως ο μέγιστος θεολόγος του 8ου αι. Άγιος Ιωάννης ο Δαμασκηνός. Η τιμή του Αγίου Σάββα διεδόθη τάχιστα από την Ρώμην ως και τον Καύκασον Γεωργίαν. Οι διάδοχοί του εις την Ηγουμενίαν ανέδειξαν την Λαύραν προπύργιον της Ορθοδοξίας εις την Παλαιστίνην κατά του Ωριγενισμού, Μονοθελητισμού, Εικονομαχίας και Παπισμού με πανορθόδοξον εμβέλειαν. Μετά τους μέσους χρόνους η Λαύρα ανεδείχθη ακόμη και παιδευτήριον της Αγιοταφιτικής Αδελφότητος, τα μέλη της οποίας ελάμβανον εν τη Λαύρα προπαιδείαν της μοναχικής πολιτείας και πείραν των εκκλησιαστικών πραγμάτων. Πάντα ταύτα οφείλονται εις την πρεσβείαν και το παράδειγμα του Αγίου Σάββα: « Λαμπρά του πεφωτισμένου πατρός ημών Σάββα τα θεία χαρίσματα, η μέν πολιτεία ένδοξος, ο δε βίος ενάρετος και η πίστις ορθόδοξος. Και τούτο μέν εκ μέρους ήδη διά των ειρημένων απεδείχθη». 

Ιερά Λάυρα Σάββα του Ηγιασμένου
Θεόκτιστος Έπαλξις Ορθοδοξίας
1500 έτη
Έκδοσις Ιεράς Λαύρας Σάββα του Ηγιασμένου

https://www.impantokratoros.gr/

Τετάρτη 24 Νοεμβρίου 2021

ΚΥΡΙΑΚΗ ΙΓ΄ ΛΟΥΚΑ

 




ΚΥΡΙΑΚΗ ΚΓ΄ ΕΒΔΟΜΑΔΟΣ

Πρὸς Ἐφεσίους Ἐπιστολῆς Παύλου τὸ Ἀνάγνωσμα   2:4-10

Ἀδελφοί, ὁ Θεὸς πλούσιος ὢν ἐν ἐλέει, διὰ τὴν πολλὴν ἀγάπην αὐτοῦ ἣν ἠγάπησεν ἡμᾶς, καὶ ὄντας ἡμᾶς νεκροὺς τοῖς παραπτώμασιν συνεζωοποίησεν τῷ Χριστῷ· χάριτί ἐστε σεσῳσμένοι· καὶ συνήγειρεν καὶ συνεκάθισεν ἐν τοῖς ἐπουρανίοις ἐν Χριστῷ ᾽Ιησοῦ, ἵνα ἐνδείξηται ἐν τοῖς αἰῶσι τοῖς ἐπερχομένοις τὸν ὑπερβάλλονυα πλοῦτον τῆς χάριτος αὐτοῦ ἐν χρηστότητι ἐφ᾽ ἡμᾶς ἐν Χριστῷ ᾽Ιησοῦ. Τῇ γὰρ χάριτί ἐστε σεσῳσμένοι διὰ τῆς πίστεως· καὶ τοῦτο οὐκ ἐξ ὑμῶν, Θεοῦ τὸ δῶρον· οὐκ ἐξ ἔργων, ἵνα μή τις καυχήσηται. Αὐτοῦ γάρ ἐσμεν ποίημα, κτισθέντες ἐν Χριστῷ ᾽Ιησοῦ ἐπὶ ἔργοις ἀγαθοῖς οἷς προητοίμασεν ὁ Θεὸς ἵνα ἐν αὐτοῖς περιπατήσωμεν.

 ΕΡΜΗΝΕΙΑ (κ. Παναγιώτη Τρεμπέλα)

4 Ὁ Θεός ὅμως πού εἶναι πλούσιος σέ ἔλεος, ἐξαιτίας τῆς πολλῆς του ἀγάπης μέ τήν ὁποία μᾶς ἀγάπησε,

5 κι ἐνῶ ἀκόμη ἤμασταν πνευματικά νεκροί ἐξαιτίας τῶν παραβάσεών μας, μᾶς ζωοποίησε πνευματικά μαζί μέ τόν Χριστό. Μέ τή χάρη τοῦ Θεοῦ ἔχετε σωθεῖ, κι ὄχι μέ δικά σας κατορθώματα.

6 Καί μᾶς ἀνέστησε μαζί μέ τόν Χριστό καί μᾶς ἔβαλε νά καθίσουμε μαζί του στά ἐπουράνια. Καί ἡ ἀνάσταση καί ἀνύψωσή μας αὐτή ἔγινε μέ τήν ἕνωσή μας μέ τόν Ἰησοῦ Χριστό.

7 Μᾶς εὐεργέτησε λοιπόν τόσο πολύ ὁ Θεός, γιά νά δείξει στούς ἀτελεύτητους αἰῶνες τῆς μελλοντικῆς ζωῆς τόν ἀσύλληπτο πλοῦτο τῆς χάριτός του μέ τήν ἀγαθότητα πού ἐπέδειξε σέ μᾶς μέσῳ τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ.

8 Καί εἶναι ὄντως ἀσύλληπτος ὁ πλοῦτος τῆς χάριτος τοῦ Θεοῦ. Διότι μέ τή χάρη του ἔχετε σωθεῖ μέσῳ τῆς πίστεως. Καί ἡ σωτηρία σας αὐτή διά τῆς πίστεως δέν προῆλθε ἀπό σᾶς· δῶρο Θεοῦ εἶναι αὐτό.

9 Δέν σωθήκατε μέ τά δικά σας ἔργα, γιά νά μήν ἔχει κανείς τό δικαίωμα νά καυχηθεῖ.

10 Διότι καί ὡς ἄνθρωποι, ἀλλά προπάντων ὡς ἀναγεννημένοι Χριστιανοί, δικό του δημιούργημα εἴμαστε, πού δημιουργηθήκαμε γιά νά μένουμε ἑνωμένοι μέ τόν Ἰησοῦ Χριστό καί νά κάνουμε καλά ἔργα, γιά τά ὁποῖα μᾶς προετοίμασε ὁ Θεός ὥστε νά πορευθοῦμε καί νά ζήσουμε τήν ὑπόλοιπη ζωή μας μ’ αὐτά.

(Η ΚΑΙΝΗ ΔΙΑΘΗΚΗ - ΜΕ ΣΥΝΤΟΜΗ ΕΡΜΗΝΕΙΑ - ΕΚΔΟΣΙΣ «ΑΔΕΛΦΟΤΗΣ ΘΕΟΛΟΓΩΝ “Ο ΣΩΤΗΡ”»)


 ΚΥΡΙΑΚΗ ΙΓ΄ ΛΟΥΚΑ

Τῷ καιρῷ εκείνω, ἄρχων τις προσῆλθε τῷ Ἰησοῦ λέγων· διδάσκαλε ἀγαθέ, τί ποιήσας ζωὴν αἰώνιον κληρονομήσω; Εἶπε δὲ αὐτῷ ὁ Ἰησοῦς· τί με λέγεις ἀγαθόν; οὐδεὶς ἀγαθὸς εἰ μὴ εἷς ὁ Θεός. Τὰς ἐντολὰς οἶδας· μὴ μοιχεύσῃς, μὴ φονεύσῃς, μὴ κλέψῃς, μὴ ψευδομαρτυρήσῃς, τίμα τὸν πατέρα σου καὶ τὴν μητέρα σου. Ὁ δὲ εἶπε· ταῦτα πάντα ἐφυλαξάμην ἐκ νεότητός μου.

Ἀκούσας δὲ ταῦτα ὁ Ἰησοῦς εἶπεν αὐτῷ· ἔτι ἕν σοι λείπει· πάντα ὅσα ἔχεις πώλησον καὶ διάδος πτωχοῖς, καὶ ἕξεις θησαυρὸν ἐν οὐρανῷ, καὶ δεῦρο ἀκολούθει μοι. Ὁ δὲ ἀκούσας ταῦτα περίλυπος ἐγένετο· ἦν γὰρ πλούσιος σφόδρα. Ἰδὼν δὲ αὐτὸν ὁ Ἰησοῦς περίλυπον γενόμενον εἶπε· πῶς δυσκόλως οἱ τὰ χρήματα ἔχοντες εἰσελεύσονται εἰς τὴν βασιλείαν τοῦ Θεοῦ! Εὐκοπώτερον γάρ ἐστι κάμηλον διὰ τρυμαλιᾶς ραφίδος εἰσελθεῖν ἢ πλούσιον εἰς τὴν βασιλείαν τοῦ Θεοῦ εἰσελθεῖν.
Εἶπον δὲ οἱ ἀκούσαντες· καὶ τίς δύναται σωθῆναι; Ὁ δὲ εἶπε· τὰ ἀδύνατα παρὰ ἀνθρώποις δυνατὰ παρὰ τῷ Θεῷ ἐστιν.

Ἀπόδοση στη νεοελληνική:

Τον καιρό εκείνο, κάποιος ἄρχων προσῆλθε στον Ἰησοῦ και τὸν ἐρώτησε, «Διδάσκαλε ἀγαθέ, τί νὰ κάνω διὰ νὰ κληρονομήσω ζωήν αἰώνιον;» Ὁ Ἰησοῦς τοῦ εἶπε, «Γιατὶ μὲ ὀνομάζεις ἀγαθόν; Κανεὶς δὲν εἶναι ἀγαθὸς παρὰ μόνος ὁ Θεός. Τὰς ξέρεις τὰς ἐντολάς, Νὰ μὴ μοιχεύσῃς, νὰ μὴ φονεύσῃς, νὰ μὴ κλέψῃς, νὰ μὴ ψευδομαρτυρήσῃς, νὰ τιμᾷς τὸν πατέρα σου καὶ τὴν μητέρα σου». Ἐκεῖνος δὲ εἶπε, «ὅλα αὐτὰ τὰ ἐφύλαξα ἀπὸ τὴν νεανικήν μου ἡλικίαν».
Ὅταν ἄκουσε αὐτὸ ὁ Ἰησοῦς εἶπε, «Ἕνα ἀκόμη σοῦ λείπει· πώλησε ὅλα ὅσα ἔχεις καὶ μοίρασέ τα εἰς τοὺς πτωχοὺς καὶ θὰ ἔχῃς θησαυρὸν εἰς τοὺς οὐρανοὺς καὶ ἔλα, ἀκολούθησέ με».  Ἀλλ’ αὐτὸς ὅταν τὸ ἄκουσε, ἐλυπήθηκε πολύ, διότι ἤτανε πολὺ πλούσιος. Ὅταν ὁ Ἰησοῦς τὸν εἶδε τόσον λυπημένον, εἶπε, «Πόσον δύσκολον εἶναι δι’ ἐκείνους ποὺ ἔχουν τὰ χρήματα νὰ μποῦν εἰς τῆν βασιλείαν τοῦ Θεοῦ! Εἶναι εὐκολώτερον νὰ περάσῃ μιὰ καμήλα ἀπὸ τὴν τρύπα μιᾶς βελόνας παρὰ νὰ μπῇ ἕνας πλούσιος εἰς τὴν βασιλείαν τοῦ Θεοῦ».
Ἐκεῖνοι ποὺ τὸ ἄκουσαν εἶπαν, Τότε ποιός μπορεῖ νὰ σωθῇ;». Αὐτὸς δὲ εἶπε, «Εκεῖνα ποὺ εἶναι ἀδύνατα εἰς τοὺς ἀνθρώπους εἶναι δυνατὰ εἰς τὸν Θεόν».

Τρίτη 16 Νοεμβρίου 2021

Εισόδια της Θεοτόκου

Τι εορτάζουμε στα Εισόδια της Θεοτόκου

20 Νοεμβρίου https://www.pemptousia.gr/

Το γεγονός της εισόδου της Κόρης της Ναζαρέτ στο ναό δεν μνημονεύεται στην Καινή Διαθήκη. Βέβαια, δεν είναι η μοναδική περίπτωση, γιατί ούτε και το γενέθλιον της Θεοτόκου Μαρίας αναφέρεται αλλ’ ούτε και η Κοίμησή της. Έτσι, δεν αποτελεί θεολογικό ή λειτουργικό ατόπημα της Εκκλησίας η καθιέρωση εορτών και η σύνταξη ακολουθιών σχετικών με τα πιο πάνω γεγονότα. Άλλωστε, στις σελίδες της Καινής Διαθήκης ένα μέρος της Θείας Αποκάλυψης περιέχεται, το οποίο στις πλείστες των περιπτώσεων περιστασιακά καταγράφηκε. Το μεγαλύτερο, όμως, μέρος των θείων αληθειών παραδόθηκε «διά ζώσης» στην Εκκλησία. Έτσι, η Εκκλησία είναι ο ανάδοχος σύνολης της θείας αποκάλυψης, γι’ αυτό και αυτή η Εκκλησία αποτελεί την Κιβωτό, η οποία «ανέκαθεν αχράντως πεφυλαγμένον» διακρατεί το μυστήριο της παρακαταθήκης του Θεού προς τους ανθρώπους. Επομένως, όσα η Εκκλησία διδάσκει και εντέλλεται, αυτά αποτελούν θεοπρεπείς πράξεις.

Η εορτή, λοιπόν, των Εισοδίων της Θεοτόκου αποτελεί πράξη της Εκκλησίας, η οποία, όχι μόνο δεν αντίκειται στο έργο της Νέας Οικονομίας, αλλά αντίθετα συνάδει και συλλειτουργεί με αυτό.

Έτσι, το βαθύτερο νόημα της εισόδου της τριετούς Παιδίσκης του Ιωακείμ και της Άννας στο ναό, δεν αποτελούσε την εκπλήρωση ενός τάματος της λύσης του ονειδισμού της ατεκνίας, αλλά εγκαινίαζε το μεγάλο κεφάλαιο της σωτηρίας των ανθρώπων. Η ατεκνία των γεννητόρων της Παναγίας ήταν μέσα στο σχέδιο του Θεού, ώστε η Μαρία να άποτελέσει τον καρπό της δωρεάς των γονιών της προς το Θεό. Αλλά και η είσοδός της στο ναό, παρά τους αμφίβολους λογισμούς πού μπορεί να προκαλεί στους πολλούς, οι οποίοι σκέπτονται γήινα και «αλλοτριόφρονα», αποτελεί το «προοίμιο της μελλούσης επισκιάζειν αυτή θείας χάριτος», όπως δηλώνει ο Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως Γερμανός. Και προσθέτει: «Τις έγνω τοιούτον πώποτε; Τις είδεν η τις ήκουσεν των νυν ή των πάλαι, θήλυ προσαγόμενον εις τα των αγίων ενδότερα άγια;».

Ασφαλώς, κατά τους Πατέρες της Εκκλησίας, η τριετίζουσα Κόρη προσέρχεται, για να αφιερωθεί στο ναό, για να αποβεί «ο καινότατος και καθαρώτατος και αμόλυντος τόμος, ου χειρί γραφησόμενος, αλλά πνεύματι χρυσοθησόμενος». Και τούτο έπρεπε, κατά τη θεία τάξη, να προηγηθεί, γιατί ένα πράγμα είναι δυνατό να σταθεί ως ακατόρθωτο γεγονός στον παντοδύναμο Θεό, το «συνελθείν αυτώ (τω Θεώ) τω ακαθάρτω», λέγει ο άγιος Γρηγόριος Παλαμάς. Επομένως, αν ο Θεός, όχι από αδυναμία, αλλά εξαιτίας της φύσης του αδυνατεί να επικοινωνήσει με το ακάθαρτο, πόσο μάλλον αμόλυντη και καθαρότατη έπρεπε να είναι η Παρθένος Μαρία, προκειμένου ο Υιός και Λόγος του Θεού να δανειστεί τα άσπιλα αίματά της και να αναπλάσει «διά Πνεύματος Αγίου αυτός δι’ εαυτόν» την ανθρώπινή του φύση;

Δίκαια, λοιπόν, η γιορτή των Εισοδίων της Θεοτόκου αποκαλείται «θειοτάτη πανήγυρις» αλλά και ευλόγα η Υπεραγία Θεοτόκος ανυμνείται ως «θεοκαλλώπιστον ηγιασμένον» δώρο του Κυρίου.

Όσον αφορά στο πότε καθιερώνεται από την Εκκλησία η εορτή των Εισοδίων της Θεοτόκου δεν ύπάρχει σαφής είδηση. Δεν αποκλείεται, όμως, η εορτή αυτή να συνδέεται με την ίδρυση από τον Ιουστινιανό ναού στο λόφο Μορία, νότια του ναού του Σολομώντος, σε ρυθμό βασιλικής, αφιερωμένου στην «Αγία Μαρία». Ο ναός αυτός εγκαινιάστηκε το 543 μ.Χ. Έτσι, η λειτουργία του φαίνεται ότι συνδέθηκε σύντομα με το γεγονός των Εισοδίων της Θεοτόκου, γι’ αυτό και στη συνέχεια καθιερώνεται η εν λόγω εορτή. Δυστυχώς, ο ναός αυτός από τον 7ο αιώνα με την κατάληψη της Ιερουσαλήμ από τους Άραβες μετατράπηκε σε μουσουλμανικό τέμενος.

Το ότι η πράξη της εισόδου της Παναγίας στο ναό διασώθηκε σε κάποιο από τα απόκρυφα κείμενα, το οποίο ονομάζεται «Πρωτευαγγέλιο του Ιακώβου» και το οποίο, βέβαια, δεν έχει καμιά σχέση με τον Ιάκωβο τον Αδελφόθεο, αυτό δεν σημαίνει ότι η Εκκλησία ενστερνίστηκε και τις ιδέες ενός αποκρύφου κειμένου. Απλά, το απόκρυφο αυτό κείμενο διέσωσε την πληροφορία της εισόδου της Παναγίας στο ναό, χωρίς όμως αυτό να σημαίνει ότι το εν λόγω κείμενο εισηγείται και την εορτή της. Αυτό πού έχει πάντως σημασία είναι ότι η εορτή των Εισοδίων στηρίζεται σε ένα πραγματικό γεγονός, και αυτή η εορτή αρχίζει να καθιερώνεται μέσα στη ζωή της Εκκλησίας μας από τον 6ο αιώνα μ.Χ. Αναφορές βρίσκουμε στον άγιο Σωφρόνιο Ιεροσολύμων, στον άγιο Ανδρέα Κρήτης, και Πατέρες της Εκκλησίας εκφωνούν τον 8ο αιώνα πανηγυρικούς λόγους κατά την εορτή των Εισοδίων.

Γι’ αύτό και σ’ ένα θαυμάσιο εγκωμιαστικό λόγο, εξαιτίας της εισόδου της Παναγίας στο ναό, ο Πατριάρχης Γερμανός ικετεύει: «Αλλ’, ω μοι Δέσποινα, μόνη το εμόν εκ Θεού ψυχαγώγημα, του εν εμοί καύσωνος η θεία δρόσος, της ξηρανθείσης μου καρδίας η θεόρρυτος ρανίς, της ζοφεράς μου ψυχής η τηλαυγεστάτη λαμπάς, της εμής πορείας η ποδηγία, της ασθενείας μου η δύναμις, της γυμνώσεως η αμφίεσις, της πτωχείας ο πλούτος, το των ανιάτων τραυμάτων το ίαμα, η των δακρύων αναίρεσις, των στεναγμών η κατάπαυσις, των συμφορών η μεταποίησις, των οδυνών ο κουφισμός, των δεσμών η λύσις, της

Τετάρτη 10 Νοεμβρίου 2021

 Ο Έλληνας απόστολος Φίλιππος


Γράφει ο Ηλίας Αθ. Καραθάνος

Πρόκειται για έναν από τους δώδεκα Αποστόλους με άφθαστο ζήλο για τα ιερά γράμματα στους καταλόγους της Καινής Διαθήκης (Ματθ ι΄294, Μάρκ γ΄16-19, Λουκ στ΄14-16), που κατέχει σε όλους την τέταρτη θέση, μετά τους αδερφούς Πέτρο κι Ανδρέα, καθώς και τους αδερφούς επίσης Ιάκωβο κι Ιωάννη.

Όπως κι οι δύο πρώτοι στη σειρά της παραπάνω αναγραφής, έτσι κι ο Φίλιππος καταγόταν από την Βηθσαϊδά της Γαλιλαίας (Ιωάν α, 45), η οποία είχε κατοίκους, Ελληνόφωνους κι Έλληνες της διασποράς. Ο Ανδρέας κι ο Φίλιππος ήταν οι μόνοι από τους δώδεκα που Ιουδαίοι εξ Εθνικών, Ελλήνων στην καταγωγή, οι οποίοι είχαν ελληνικά ονόματα και μάλιστα ο Φίλιππος απ’ το Ελληνικό ιστορικό μεγαλείο.

Άλλωστε, σ’ αυτούς απευθύνθηκαν οι Έλληνες, όταν θέλησαν να γνωρίσουν τον Χριστό, όπως αναφέρεται και παρακάτω, γεγονός το οποίο φανερώνει την οικειότητά τους προς τους συντοπίτες τους, που χρησιμοποίησαν ως μεσολαβητές προς τον Ιουδαϊκό λαό που εκτιμούσαν.

Καθώς φαίνεται, από μικρός ο Φίλιππος είχε σφοδρή κι άφθαστη έφεση για τα ιερά γράμματα. Από τα Βιβλία της Παλαιάς Διαθήκης, που τα μελετούσε ακατάπαυστα, γνώριζε για τον ερχομό του Μεσσία, τον Οποίο κατάφερε έτσι να αναγνωρίσει χωρίς δυσκολία, στο πρόσωπο του Ιησού Χριστού.

Έτσι, όταν Εκείνος μετά την βάπτισή Του στον Ιορδάνη ποταμό από τον Τίμιο Ιωάννη του Πρόδρομο, τον βρήκε στην παραλία της Γαλιλαίας και τον κάλεσε. Ο Φίλιππος, αμέσως, χωρίς χρονοτριβή καθόλου, Τον ακολούθησε ολοπρόθυμα.

Μάλιστα βιάστηκε να βρει και τον φίλο του Ναθαναήλ και να του πεί: «Αυτόν που προανάγγειλαν ο Μωυσής στον Νόμο, και οι προφήτης, Τον συναντήσαμε. Είναι ο Ιησούς, ο υιός του Ιωσήφ από τη Ναζαρέτ». Ο Ναθαναήλ τον άκουσε με δυσπιστία, λέγοντας: «Μα μπορεί από τη Ναζαρέτ να βγει κάτι καλό», ρώτησε τον φίλο του κι ο Φίλιππος τότε του είπε: «Έλα και δες μόνος σου!».

Κατ’ αυτόν τον τρόπο τον οδήγησε κοντά στον Κύριο (Ιωάν α΄ 44-51). Από τότε ο Φίλιππος, ακολουθούσε τον Κύριο παντού, όπως κι οι άλλοι μαθητές, άκουγε τις διδαχές Του κι έβλεπε τα θαύματά Του. Αλλά κι ο ίδιος πήρε από τον Χριστό την εξουσία να διώχνει τα δαιμόνια και να θεραπεύει αποτελεσματικά κι ολοκληρωμένα, κάθε ασθένεια (Ματθ ι΄ 10).

Επίσης, μετά από εκτίμηση της ευγλωττίας του, καθώς και του βάθους της πνευματικότητάς του, σε συνδυασμό με τον σπάνιο πλούτο των επιχειρημάτων του, στάλθηκε να κηρύξει στους ανθρώπους τη μετάνοια (Μάρκ στ΄ 12) και τη και τη βασιλεία του Θεού στους ουρανούς (Λουκ θ΄ 2).

Κάποτε μερικοί Έλληνες, προσήλυτοι του Ιουδαϊσμού, θέλησαν να δουν τον Χριστό. Πήγαν λοιπόν, στον Φίλιππο και τον χρησιμοποίησαν ως μεσολαβητή, γιατί αφενός βρισκόταν στο πολύ κοντινό περιβάλλον Του κι αφετέρου κι αυτοί έβλεπαν τον Φίλιππο, ως ομοεθνή και γνώριμο. Τον παρακάλεσαν για να τύχουν της πρόσβασης.

Ο Φίλιππος αυτό το αίτημα το είπε στον Ανδρέα, σαν πιο έμπειρο. Έπειτα οι δυο τους παρουσίασαν την ομάδα των Ελλήνων στον Κύριο, ο Οποίος βλέποντας να τον προσεγγίζουν είπε το περίφημο ρητό; «Ήρθε πια η ώρα να δοξαστεί ο Υιός του Ανθρώπου (Ιωάν ιβ΄ 20-23).

Στον Μυστικό Δείπνο, όταν ο Χριστός μίλησε στους μαθητές Του για τον Επουράνιο Πατέρα Του, ο Φίλιππος αυθόρμητος, συνεσταλμένος κι απονήρευτος, όπως πάντα, Του είπε: ‘Κύριε, δείξε μας τον Πατέρα, κι αυτό μας φτάνει». Κι Εκείνος αποκρίθηκε αγανακτισμένος: «Τόσον καιρό είμαι μαζί σας, Φίλιππε, και δεν μ’ έχεις γνωρίσει. Αυτός που έχει δει εμένα, έχει δει τον Πατέρα…» (Ιωάν ιδ΄ 8-9).

Μετά την Πεντηκοστή, όταν κατά την παράδοση, οι Άγιοι Απόστολοι έβαλαν κλήρους, για να δουν που ήταν θέλημα Θεού, να κηρύξει ο καθένας το Ευαγγέλιο στον Φίλιππο κληρώθηκαν τα μέρη της Ασίας. Έτσι με βαθείς πιστούς κι ακούραστους συνεργάτες τον απόστολο Βαρθολομαίο και την αδερφή του Μαριάμνη, που τον ακολουθούσαν στις μετακινήσεις του και τον βοηθούσαν στο πολύπλοκο και πολυμερές έργο του.

Συνεπής στις υποχρεώσεις του, κήρυξε στις πόλεις της Λυδίας και της Μυσίας. Ύστερα πήγε στην Παρθία και στη χώρα των Κανδάκων ή Καρδούχων. Παρά τα εμπόδια από ανθρώπους και δαίμονες, πολλοί ήταν εκείνοι που πίστεψαν στον Χριστό.

Κάποτε, επιβιβάστηκε μαζί με τους συνοδούς του, σ’ ένα πλοίο, προκειμένου να μεταβεί στην Αζώτιδα και κατά την διάρκεια της νύκτας, παρά κάθε ελπίδα, δυστυχώς επήλθε μεγάλη τρικυμία. Το πλοίο, σαν τσόφλι καρύδας, παράδερνε, ανάμεσα στον πελώριο κυματισμό, μέσα στο άγριο και πυκνό σκοτάδι και κινδύνευε ανά πάσα στιγμή, να καταποντισθεί.

Εκείνη τη δύσκολη ώρα, ο ουρανός άνοιξε και φάνηκε στο μέσο ένας φωτεινός Σταυρός, που με το τηλαυγές φως του οδήγησε ασφαλώς τον κυβερνήτη στο λιμάνι. Εκεί, στην Αζώτιδα, ο Φίλιππος φιλοξενήθηκε από μια γνωστή, καλή οικογένεια, την οποία κατήχησε στον Χριστό και στη συνέχεια βάπτισε.

Στα μέλη αυτής της οικογένειας, ανήκε και μια κόρη, η Χαριτίνη, που κινδύνευε να χάσει ολότελα την όρασή της, από μια σοβαρή πάθηση των ματιών της κι ο πατέρας της παρακάλεσε με την καρδιά του, τον Απόστολο να τη θεραπεύσει, οπότε ο Φίλιππος είπε στην κόρη: «Θέλω, Χαριτίνη, να θεραπεύσεις την αρρώστια σου, μόνη, γιατί όλοι όσοι δέχονται το άγιο και ζωοποιό βάπτισμα, έχουν τη δύναμη να κάνουν θαυμαστά έργα. Το επόμενο πρωί, λοιπόν, βάλε στο δεξί σου μάτι το αντίστοιχο χέρι σου, ζήτησε την άμεση βοήθεια του Χριστού και θα γίνεις καλά.

Η κόρη υπάκουσε στον Φίλιππο κι έκανε σύμφωνα με τις συμβουλές του. Κι ο Κύρος απ’ την άλλη μεριά, φάνηκε συνεπής κι ανταποκρίθηκε στον θεϊκό λόγο Του: «Αιτείτε και δοθήσεται υμίν».

Η Χαριτίνη υπάκουσε στην προτροπή του Φιλίππου, ενώ ο Κύριος φάνηκε απολύτως ότι ανταποκρίνεται στη Θεία υπόσχεσή Του: «Αιτείτε και δοθήσεται υμίν». Κι έτσι αμέσως έγινε, όπως δηλαδή είχε προβλέψει ο Απόστολος, μετά από Θεία φώτιση, που τον καταξίωσε.

Κατόπιν από την θαυματουργική θεραπεία, η Χαριτίνη αφιερώθηκε με πλήρη αφοσίωση, ολοκληρωτικά, «ψυχή τε και σώματι» στην διακονία του έργου του Κυρίου κι από τότε πλαισίωνε την ακολουθία του αποστόλου Φιλίππου.

Από την πόλη, Αζώτιδα, μετέβη όλη η αποστολική συνοδεία του Φιλίππου, προκειμένου να διαδώσει το Ευαγγέλιο του Χριστού στην ιερά πόλη της Φρυγίας, όπου οι κάτοικοι δεν θέλησαν να δεχτούν το κήρυγμα, το οποίο περιλάμβανε το μήνυμα τα σωτηρίας του ανθρώπου. Αποφάσισαν μάλιστα να σκοτώσουν τον Φίλιππο, που ήταν επικεφαλής.

Τον συνέλαβαν λοιπόν,, και τον έσυραν χειροπόδαρα στον έπαρχο, Αρίσταρχο, ο οποίος με πολύ θυμό, του είπε: «Ξέρω, ότι περηφανεύεσαι για τις μαγείες σου, που τις παρουσιάζεις σαν θαύματα του Θεού σου. Αν δεν διορθωθείς, θα σε θανατώσω με λιθοβολισμό».

Βίαιος κι ασυγκράτητος ο Αρίσταρχος, τον άρπαξε από τα μαλλιά του, τον σέρνει καταγής και παντοιοτρόπως τον βασανίζει αλύπητα. Ο Απόστολος φώναξε δυνατά, έτσι που ν’ ακουστεί απ’ όλους, ώστε αφενός να σωφρονίσει τον έπαρχο κι αφετέρου να δείξει στους άλλους την ολκή της παντοδυναμίας του Χριστού:

«Κύριε, Σου ζητώ μια χάρη, όχι από οργή, αλλά από επιθυμία σωφρονισμού των απίστων. Κάνε, Σε παρακαλώ, να παραλύσει το χέρι που τόλμησε ν’ αγγίξει το κεφάλι μου, το ευλογημένο από Σένα!». Αμέσως, όχι μόνον το χέρι του Αρίσταρχου ξεράθηκε, αλλά επιπλέον τυφλώθηκε εντελώς από το ένα μάτι του, κουφάθηκε κι από τα δύο αυτιά του και τη λαλιά του έχασε.

Όλοι τότε οι παρευρισκόμενοι, έπεσαν μπροστά στα πόδια του Φιλίππου και τον παρακάλεσαν με δάκρυα στα μάτια τους να συγχωρήσει και να θεραπεύσει τον έπαρχο. Εκείνος τους είπε: «Τις ασθένειές τους μόνον Αυτός (αληθινός Θεός) μπορεί να θεραπεύσει, αφού δώσει άφεση αμαρτιών. Πιστέψετε λοιπόν, κι εσείς κι ο Αρίσταρχος σ’ αυτόν, και αμέσως ο έπαρχος θα συγχωρηθεί και συγχρόνως θα θεραπευτεί.

Εκείνη την ώρα περνούσε απ’ το σημείο που διαδραματίζονταν τα σχετικά με τον Φίλιππο και τον Αρίσταρχο, μια νεκρική πομπή. Τότε οι παρευρισκόμενοι με μια φωνή, απευθυνόμενοι στον Φίλιππο, απάντησαν: «Αν αναστήσεις τον νεκρό, κι ο Αρίσταρχος κι όλοι εμείς, θα προσκυνήσουμε τον Θεό σου».

Ο Άγιος τότε σήκωσε τα μάτια του στον ουρανό,, προσευχήθηκε για λίγο νοερά στον Κύριο για λίγο και στη συνέχεια φώναξε στον νεκρό: «Θεόφιλε, ο Θεός σε προστάζει να σηκωθείς και να πεις ό,τι θέλεις, χωρίς κανένα εμπόδιο!». Αφού έγινε έτσι, ο νεκρός έπεσε στα πόδια του Αποστόλου, λέγοντας: «Σ’ ευχαριστώ Άγιε, γιατί με έσωσες από φοβερή συμφορά. Θα χανόμουν αιώνια, αν δεν με γλύτωνες. Τώρα έχω χαρά κι ελπίδα και πιστεύω στο φως της ζωής, τον Χριστό».

Όλοι σάστισαν από το παράδοξο γεγονός και πίστεψαν, χωρίς δισταγμό στον Κύριο. Ο Αρίσταρχος γιατρεύτηκε και μαζί με τους πολίτες κατηχήθηκαν στον Χριστό απ’ τον Φίλιππο και βαπτίστηκαν. Ο Απόστολος αφού χειροτόνησε ιερείς, νουθετεί τους νεοφώτιστους, προστάζει την ανέγερση Ιερών Ναών για τη λατρεία του Θεού και στη συνέχεια αναχωρεί για άλλες πόλεις της Φρυγίας.

Επιστρέφοντας, αργότερα στην Ιεράπολη, οι ειδωλολάτρες κάτοικοι τον έπιασαν, τον βασάνισαν και τον σταύρωσαν. Δίπλα του κρέμασαν τον συνεργάτη του Βαρθολομαίο. Αλλά ξαφνικά έγινε μεγάλος σεισμός κι όλα τα σπίτια της περιοχής γκρεμίστηκαν και πολλοί καταπλακώθηκαν από τα ερείπια.

Οι κάτοικοι κατάλαβαν το λάθος τους και προσέτρεξαν στους Αποστόλους, με δάκρυα να τους συγχωρήσουν. Ο Κύριος τους ευσπλαχνίστηκε και σταμάτησε τον σεισμό, ενώ τους τίμησε κιόλας δείχνοντας μια θαυμάσια οπτασία, κατά την οποία, μια φωτεινή σκάλα συνέδεε τη γη με τον ουρανό.

Οι άπιστοι πίστεψαν στον Χριστό και κατέβασαν από την κρεμάλα τον απόστολο Βαρθολομαίο. Όμως όταν πήγαν να ξεκαρφώσουν τον Φίλιππο από τον σταυρό, εκείνος αρνήθηκε, γιατί ήξερε ότι σύντομα θα έφευγε για τον ουρανό.

Πραγματικά! μετά από μία μικρή νοερή προσευχή, κέρδισε την ανείπωτη χαρά της αιωνιότητας και την χλιδή του Παραδείσου. Το τίμιο λείψανό του το έθαψαν στις 14 Νοεμβρίου του 87 ο Βαρθολομαίος κι η Μαριάμνη. Αφού χειροτόνησαν επίσκοπο Ιεραπόλεως τον Στάχυ, συνέχισαν την περιοδεία τους, αναχωρούντες για άλλους τόπους.

http://maxitisartas.gr/