Παρασκευή 27 Φεβρουαρίου 2009

ΣΑΡΑΚΟΣΤΗ...

Ο ΔΡΟΜΟΣ ΓΙΑ ΤΟ ΧΑΜΕΝΟ ΠΑΡΑΔΕΙΣΟ
Είναι όχι μόνο ακατανόητη από τον άνθρωπο της εποχής μας η εικόνα που μας παρουσιάζει η σημερινή Κυριακή, τέταρτη του Τριωδίου, η Κυριακή της Τυρινής, αλλά ακόμη και στάση μικροπρέπειας στάση μοιρολατρίας. Είναι σκηνικό στο οποίο κλείνουμε τα μάτια γιατί όχι μόνο δεν θέλουμε να το δούμε μα ούτε καν να το φανταστούμε.
Από τη μια, αγαπητοί Χριστιανοί, ο αυτονομημένος άνθρωπος. Ο άνθρωπος που έχει ξεχάσει τη θνητότητα του, και εργάζεται σαν άσοφος και παντοτινός κυρίαρχος των πάντων. Ο άνθρωπος που αποκηρύσσει το Θεό και τοποθετεί στη θέση Του το δικό του υπεράνθρωπο μοντέλο. Ο άνθρωπος που απετίναξε κάθε περιορισμό και προσπαθεί να ζει και να κινείται χωρίς Θεό, χωρίς δεσμούς, χωρίς νόμο, χωρίς ηθική.
Από την άλλη σαν σε ταινία δραματική, βλέπουμε τους πρωτόπλαστους, βλέπουμε τον Αδάμ, έξω απ’ τον Παράδεισο, αποδιωγμένο, να κρατάει το κεφάλι του κλαίγοντας. Αλίμονο σε μένα, που υπάκουσα στο διάβολο, και απομακρύνθηκα από τη Θεία δόξα. Αλίμονο σε μένα που πονήρεψα. Δεν θα ξαναδώ πλέον τον Παράδεισο, ούτε θα απολαύσω τη θεϊκή δόξα. Ελεήμων, οικτίρμων, βοώ Σοι. Ελέησον με τον παραπεσόντα.
Σπαραξικάρδια εικόνα, αδελφοί μου, αλλά και εικόνα που δεν θέλει να αποδεχτεί ο υπεράνθρωπος της «Νέας Εποχής».
Μια άλλη ονομασία της σημερινής Κυριακής, Αγαπητοί Χριστιανοί,
είναι: «Κυριακή του χαμένου Παραδείσου». Και δεν είναι τυχαίο το ότι σήμερα, υπενθυμίζεται σε μας το γεγονός αυτό. Μπαίνουμε πλέον στη Μ. Τεσσαρακοστή.
«Έφθασε καιρός, η των πνευματικών αγώνων αρχή, η κατά δαιμόνων νίκη, η πάνοπλος εγκράτεια, η των αγγέλων ευπρέπεια, η προς Θεόν παρρησία û …». (Δοξαστικό Αίνων Όρθρου Κυριακής Τυρινής).
Και τώρα, στην είσοδο αυτού του σταδίου, του σταδίου των αγώνων των πνευματικών, στο ξεκίνημα των αγώνων μας, μπαίνει μπροστά μας ένα δίλλημα. «Δέστε τι χάσατε», μας φωνάζει η Εκκλησία! Από τη μια ο κόσμος με τα φανταχτερά μα ψεύτικα κοσμήματά του, από την άλλη η παραδείσια ευτυχία. Τα πρόσκαιρα και τα αιώνια, η αλήθεια και το ψέμα. Σήμερα η Εκκλησία μας συνιστά πορεία με προοπτική αιωνιότητος. Προτείνει, σε κραυγαλέα αντίθεση με το κατευθυνόμενο κοσμικό τυπικό, την περισυλλογή, των κατευνασμό των παθών, την ισορρόπηση των αντιθέσεων. Αντιπαραθέτει στους αγώνες της επίδειξης και της λαγνείας, αγώνας πνευματικούς, αγώνας αρετήςû καλλιέργεια και άσκηση περισυλλογής, νηστεία και εγκράτεια.
Έφθασε λοιπόν και πάλιν ο καιρός, αδελφοί. «Το στάδιον των αρετών ηνέωκται». Ήρθε και πάλι η ευλογημένη περίοδος της Μ. Τεσσαρακοστής όπου, για άλλη μια φορά, με έντονο τρόπο, καλούμαστε σε μια ολοκληρωτική επανεξέταση του εαυτού μας, σε επαναπροσδιορισμό των πράξεων μας, σε επανατοποθέτηση όλης γενικά της ζωής μας απέναντι στο Θεό, ώστε η πορεία μας να ξεφύγει από τα στενά βιολογικά και μόνο όρια και να μεταποιηθεί σε πορεία «Θεοκοινωνίας» και επιστροφής στον Παράδεισο. Η πρόταση της Εκκλησίας στον ταλαίπωρο, τον πονεμένο, τον ανικανοποίητο, άνθρωπο της 3ης χιλιετηρίδας, μπορούμε να πούμε ότι συγκεφαλαιούνται μέσα σε τρία και μόνο μα δυναμικά κεφάλαια .
Το πρώτο λοιπόν που πρέπει να προσέξουμε είναι η «συγγνώμη».
«Εάν αφήτε τοις ανθρώποις τα παραπτώματα αυτών, αφήσει και υμίν ο πατήρ υμών ο επουράνιος· εάν δε μη αφήτε τοις ανθρώποις τα παραπτώματα αυτών, ουδέ ο πατήρ υμὠν αφήσει τα παραπτώματα υμών». Τι σημαίνει αυτό;
Αν λέγει θέλετε να γίνεται ουρανοπολίτες τότε συγχωρήστε τους ανθρώπους που τυχόν σας έβλαψαν.
Τρέξε και κάνε ό, τι θέλεις. Κόπιασε όσο θέλεις. Εάν δεν προσέξεις αυτό το σημείο, μην περιμένεις τη συγχώ­ρηση των αμαρτιών σου. Και αν δεν συγχωρηθούν, δεν μπαίνεις στον Παράδεισο. 'Όσο περισσότερο ζητούμε συγχώρηση από τον Θεό, όσο περισσότερο νιώθουμε την ανάγκη να ζητήσουμε συγχώρηση, όσο περισσότερο συνειδητοποιούμε ότι όλο το θέμα είναι να μας συγχωρή­σει ό Θεός, τόσο πιο πολύ να συγχωρήσουμε και εμείς τους άλλους.
Μην περιμένουμε να έχουμε κάποιον καρπό, οποίον κόπο και αν κάνουμε κατά τη διάρκεια της Τεσσαρακο­στής, εάν δεν συγχωρήσουμε μέσα από τα βάθη της ψυχής μας, μέσα από τα βάθη της καρδιάς μας, τον καθένα ό, τι και αν μας έχει κάνει. Αυτό βέβαια δεν σημαίνει πάντοτε ότι ο άλλος, ο εχθρός μας, ο οποίος, θα δεχτεί να συμ­φιλιωθούμε. Να το προσέξουμε και τούτο και να μη μένουμε, να μη σταματούμε στο ότι «να, εγώ θέλω να συμφιλιωθώ με τους άλλους, αλλά δεν θέλουν εκείνοι». Δεν θέλουν; Δεν θέλουν. Εσύ όμως συγχωράς τον άλλο από τα βάθη της καρδιάς σου; Μπορείς να πεις και να ξαναπείς στην προσευχή σου «θεέ μου, συγχώρησε τον και δώσ' του όλα τα καλά και στη γη και στον ουρανό»; Μπορείς να πεις «συγχώρησε τον και βάλε πρώτα αυτόν στον Παρά­δεισο και υστέρα έμενα»; Κέρδισες τον Παράδεισο!
Το δεύτερο που έχουμε να προσέξουμε:
«Εξεβλήθη Αδάμ του Παραδείσου δι‚ της βρώσεως û διό και καθεζόμενος απέναντι τούτου, ωδύρετο ολολύζων, ελεεινή τη φωνή κί έλεγενû Οίμοι, τι πέπονθα ο τάλας εγώ ! Μίαν εντολήν παρέβην την του Δεσπότου, και των αγαθών πάντων υστέρημαι».
Τι σημαίνουν όλα αυτά ; «Νηστεία»!
«Με την ανάμνηση αυτή οι Άγιοι Πατέρες θέλησαν να δείξουν πόσο καταστρεπτική είναι η υποδούλωση του ανθρώπου στις αυτοκαταστρεπτικές του επιθυμίες και πόσο σωστική είναι η ανάπτυξη της δυνατότητας του να αντιστέκεται σ’ αυτές. … και υπογραμμίζουν ότι η αντίσταση στην αμαρτωλή τάση για άμεση ικανοποίηση όλων μας των επιθυμιών είναι μια βασική εντολή του Θεού».(π. Φιλόθεος Φάρος . –ΠΡΙΝ ΚΑΙ ΜΕΤΑ ΤΟ ΠΑΣΧΑ- σελ.32).
Έτσι λοιπόν, από τους πρώτους αιώνας, δεν νοείται Μ. Τεσσαρακοστή χωρίς τη νηστεία. Δεν είναι δυνατόν να πορευθούμε προς συνάντηση με τον Αναστημένο Χριστό χωρίς να περάσουμε και απ’ αυτό το δρόμο. Δεν μπορούμε χωρίς να περικόψουμε – όσο βέβαια κατορθώσουμε-, (αυτή είναι και βαθιά σημασία της νηστείας), κάτι από την πεπτωκυία φύση μας, χωρίς ένα χαλινό στα πάθη και τις γεμάτες εγωπάθεια και αυτό-αποθέωση επιθυμίες της σαρκός, να δούμε με καθαρά μάτια το Χριστό.
Έτσι νηστεία δεν σημαίνει την αποχή μόνο από κάποιες τροφές ή την αλλαγή του διαιτολογίου μας, με άλλες που εμείς τις καθορίσομε σαν νηστίσιμες, που στο κάτω κάτω είναι κατορθωτό, αλλά κάτι πιο βαθύ, πιο ουσιαστικό. Είναι η απεξάρτηση μας από αυτές και η απελευθέρωση μας από τη σκλαβιά της ύλης και του κόσμου. Είναι αγώνας κατά του διαβόλου που μας θέλει εκθέματα στο δικό του σκλαβοπάζαρο.
Ο Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος λέει:
«Μη νηστεύεις όπως νηστεύουν οι πολλοί Εσύ νήστευε τη νηστεία τη σωστή, που δεν είναι μόνον αποχή απ’ τις τροφές αλλά και από τις αμαρτίες.
Γιατί νηστεία που αξίζει είναι και τα δυο.
Νηστεύεις ; απόδειξε το με τα έργα σου.
Ρωτάς με ποια έργα ; Αν πτωχό δεις , να τον ελεήσεις. με τον εχθρό σου να συμφιλιωθείς. Μη ματιάξεις αυτόν που προκόβει. Όμορφο πρόσωπο στο δρόμο σου μη γυρίσεις να κοιτάξεις.
Να μη νηστεύεις μόνο με το στόμα, μα και με τα μάτια, και τα’ αυτιά, και τα πόδια, και τα χέρια, και όλα του σώματος τα μέλη. Νηστεύουν τα χέρια, απ’ την αρπαγή και την πλεονεξία. Τα πόδια, απ’ τους δρόμους που οδηγούν στα κακόφημα θεάματα. Τα μάτια απ’ το να περιεργάζονται ξένες ομορφιές…
Κρέας δεν τρως ; Μην τρως και με τα μάτια την ακολασία. Να νηστεύουν και τ’ αυτιά και να μη δέχονται διαβολές και κατηγορίες . Να νηστεύει και το στόμα από κουβέντες αισχρές και κατακρίσεις . Γιατί ποιο θα σταθεί το κέρδος αν κοτόπουλα και ψάρια δεν τρώμε, και τους συνανθρώπους μας , που είναι αδέλφια μας , τους δαγκώνουμε και τους καταβροχθίζουμε ; Γιατί αυτός αλήθεια που κατηγορεί αδελφικό κρέας έφαγε…
Ίσως δεν έμπηξες στου άλλου τη σάρκα τα δόντια σου, μα έμπηξες την κατηγορία στην ψυχή του». ( MIGNE , ΤΌΜ.49, σελ.51,53).Μ.Α.
Αδελφοί μου!
Η εποχή μας, εποχή υπέρ-αφθονίας στο κάθε τι θέλει ανθρώπους καταναλωτές . Θέλει ανθρώπους που να απορροφούν χωρίς σκέψη, χωρίς κρίση, χωρίς απόφαση ότι οι «μεγάλοι αδελφοί» μας προσφέρουν. Συνάμα ο άνθρωπος της εποχής μας ανίκανος να αποφασίσει ύστερα από την καθημερινή πλύση εγκεφάλου που του γίνεται, πέφτει με τα μούτρα στο καταναλωτικό παιχνίδι και θεωρεί πρωτογονισμό και μικροπρέπεια ν’ αντισταθεί και να πει όχι σ’ ότι του προσφέρεται και τελικά τα περισσότερα και άχρηστα του είναι και επιβλαβή αποδεικνύονται. Και βέβαια δεν αναφερόμαστε μόνο στα της τροφής Είναι και τα θεάματα είναι και τα ακούσματα είναι και η διασκέδαση και τα ρούχα και τόσα και τόσα ακόμα άλλα….
Και το τρίτο: «Θησαυροί στον ουρανό».
«Μη θησαυρίζετε υμίν θησαυρούς επί της γης όπου σης και βρώσις αφανίζει και όπου κλέπται διορύσσουσι και κλέπτουσι· θησαυρίζετε δε υμίν θησαυρούς εν τω ουρανώ, όπου ούτε σης ούτε βρώσις αφανίζει, και όπου κλέπται ου διορύσσουσιν ουδέ κλέπτουσιν».
Και γιατί έτσι; Επειδή «’Οπου εστίν ο θησαυρός υμών, εκεί έσται και η καρδία υμών».
Οι θησαυροί, που μπορούν να γεμίσουν την αν­θρώπινη ύπαρξη, είναι πέρα από τα χρονικά και τα επί­γεια. Τα επίγεια είναι καλά, αλλά για τη χρονικότητα. Για την αιωνιότητα, είναι άχρηστα. Μόνο η μεταμόρφωση της ψυχής ξεπερνάει όλα τα μαρ­γαριτάρια της Γης.
Γι’ αυτό λοιπόν αδελφοί μου.
Ο άνθρωπος από τότε που έχασε τον «παράδεισο» ψάχνει να τον βρει. Και ψάχνει μέσα στο παράλο­γο να βρει το λογικό. Μέσα στο ψέμα την αλήθεια. Μέσα στον πόλεμο την ειρήνη. Μέσα στο χάος την τάξη... Ματαιοπονεί, όμως, γιατί ψάχνει χωρίς πυξίδα, χωρίς Χριστό. Αυτός είναι ο αληθινός θη­σαυρός. Αυτός γεμίζει τον άνθρωπο με αληθινή ευτυ­χία. Γι' αυτό βροντοφωνεϊ το Ευαγγέλιο: «Μη θησαυρίζετε θησαυρούς επί της Γης, αλλά θησαυρίζετε θησαυρούς εν ουρανοίς». Αυτοί αντέχουν πέρα από το χρόνο και το χώρο, τη φθορά και τον θάνατο. Αυτοί είναι οι κρυμμένοι θησαυροί. Οι άλλοι οι υλικοί είναι μόνο υποκατάστατα. Και αυτοί για τους οποίους έρχεται τραγική η ερώτηση: «Α δε ητοίμασας τίνι έσται».
Ας φέρουμε λοιπόν στο νου μας τους Πρωτοπλάστους που με δάκρυα κοιτούν την κλειστή πόρτα του Παραδείσου κι ας αποφασίσουμε για τον εαυτό μας ανάλογα.
Όσο είναι καιρός...

Τετάρτη 18 Φεβρουαρίου 2009

ΜΕΤΑΝΟΙΑ ΚΑΙ ΚΡΙΣΗ
Αυτό-αποθέωση, Φαρισαϊκή, και ζωή «εις χώραν μακράν», εγωκεντρισμός και καταπάτηση της «πατρικής αγάπης», είναι οι παράγοντες οι οποίοι μας κατευθύνουν στην αποδημία του Ασώτου και οδηγούν, στην με μαθηματική ακρίβεια αποδεδειγμένη, καταστροφική πορεία της προσωπικής μας εξορίας .
Αυτό το μήνυμα σαλπίζει η Εκκλησία μας, τις δυο προηγούμενες Κυριακές - Τελώνου και Φαρισαίου και Ασώτου - της πρώτης της, «προφωνήσημης» όπως ονομάζεται περιόδου του Τριωδίου .
Ο Φαρισαίος, κραυγαλέο παράδειγμα ναρκισσιστικής αυτό-αποθέωσης, βιώνει άμεσα την οδύνη της υπαρξιακής του μοναξιάς και για να υπερπηδήσει την αρρωστημένη του κατάσταση , ρίχνει τις ευθύνες σ’ όλους τους άλλους .» Ουκ ειμί ώσπερ οι λοιποί των ανθρώπων».
Ο Άσωτος, της δεύτερης Κυριακής, ζει κι αυτός αρχικά, σ’ ένα κόσμο αλλοτριωμένο. Στον απατηλό κόσμο της ψεύτικης της ζημιογόνου ελευθερίας, όπου κυριαρχεί η σωματική απόλαυση, η ικανοποίηση και μόνο των αισθήσεων και η αδιαφορία για οτιδήποτε άλλο. Στην ουσία ζει κι αυτός μόνος. Απομακρυσμένος από “την πατρική οικία”, αποκομμένος από την αγάπη και την ασφάλεια που περιβαλλόταν εκεί μέσα, αποχαυνωμένος από τα ψεύτικα «ζήτω»,τα προσποιητά χαμόγελα και τα πληρωμένα χειροκροτήματα, βρίσκεται σε κατάσταση εξορίας και αποκοπής .
Αποξένωση λοιπόν από την μόνη πηγή ζωής, το Θεό, με Φαρισαϊκό εγωκεντρισμό και δραστηριότητες που περιορίζονται μόνο μέσα στα όρια της βιολογικής εμβέλειας, είναι η κύρια αιτία της υλιστικής αντίληψης για τη ζωή , της θεώρησης των πάντων με κέντρο τον εαυτό μας ,το κλείσιμο σε πύργο Βαβελικό και εκζήτησης της ελευθερίας στην ικανοποίηση των παθών .
Μια ζωή όμως αμετανόητη, μια αποδημία «εις χώραν εξορίας», χωρίς επιστροφή, μια απομάκρυνση «από το πατρικό σπίτι»,είναι αδύνατον να μας επαναφέρει στην «πατρική αγκαλιά», αν δεν αναγνωρίσουμε προηγουμένως την κατάσταση στην οποία περιήλθαμε , αν δεν πούμε ειλικρινά “Ω πόσων αγαθών υστέρημαι ο ταλαίπωρος εγώ… !”
Aν δεν πάρουμε την γενναία απόφαση της επιστροφής, “αναστάς πορεύσομαι προς τον πατέρα μου”, δυστυχώς θα συνεχίσουμε να παραμένουμε ξένοι, σε ξένη χώρα, απόμακροι, δυστυχισμένοι, λιμοκτονούντες για ζεστασιά και αγάπη, στερημένοι της Θείας παρουσίας.
Τούτο ακριβώς μας δείχνει η σημερινή, η τρίτη Κυριακή του Τριωδίου, η Κυριακή “των Απόκρεω”. Εδώ πλέον κυριαρχεί η δικαιοσύνη. Η δίκαια κρίση του Θεού. Η ανταμοιβή του καθενός μας ανάλογα με την επιλογή που έκανε. “Την πατρικήν οικίαν” ή “την χώραν μακράν”. Την επιστροφή ή την αποδημία. Την μετάνοια ή την εγωπαθητική αμετανοησία.
«Όταν δέ έλθ• ο Υιός του ανθρώπου εν τη δόξη αυτού, και πάντες οι Άγιοι Άγγελοι μετ’ αυτου, τότε καθίσει επί θρόνου δόξης αυτού. Και συναχθήσονται έμπροσθεν αυτού πάντα τα έθνη και αφοριεί αυτους απ’ αλλήλων, ώσπερ ο ποιμήν αφορίζει τα πρόβατα από των ερίφων και στήσει τα μεν πρόβατα εκ δεξιών αυτού, τα δε ερίφια εξ ευωνύμων».
Αυτή λοιπόν η παραβολή, η παραβολή της «Μελλούσης Κρίσεως», εντεταγμένη σοφά μέσα στην περίοδο του Τριωδίου και μια βδομάδα πριν μπούμε στην Μ. Τεσσαρακοστή, μας καλεί να επανεξετάσουμε τον εαυτό μας, τη συνείδηση μας, τις πράξεις μας, τη ζωή μας ολόκληρη, με γνώμονα την σωτήριο απόφαση για επιστροφή, για μετάνοια. Να αποτινάξουμε από πάνω μας τον καταστροφικό ζυγό της ραθυμίας. Να επαναπροσδιορίσουμε τους στόχους μας και να στοχεύσουμε στην ανείπωτη και ατελεύτητη μακαριότητα που υπάρχει στην «πατρική αγκαλιά»,στην επουράνια Βασιλεία.
Γράφει ο Νικηφόρος Ξανθόπουλος για το σκοπό της Κυριακής αυτής :
«Αυτήν οι θειότατοι πατέρες μετά από τις δύο παραβολές εθέσπισαν ,ώστε μαθαίνοντας κάποιος την φιλανθρωπίαν του Θεού, να μην ζει με αμέλεια λέγοντας. Ότι είναι φιλάνθρωπος ο Θεός και όλες μου τις αμαρτίες θα τις συγχωρήσει. Αυτή λοιπόν την φοβερά ημέρα εδώ κατέταξαν, για να συνεφέρουν με τη μνήμη του θανάτου και της προσδοκίας των ερχομένων δεινών, όσους ζουν με αμέλεια, και να μην ελπίζουν μόνο στην φιλανθρωπία του Θεού αλλά και να μάθουν ότι είναι και δίκαιος κριτής και αποδίδει στον καθέναν κατά τα έργα αυτού».
Προτροπή λοιπόν προς μετάνοια και στη σημερινή Κυριακή και μάλιστα πιο έντονη. Μέσα προτροπής για την αφύπνιση και των πιο ραθύμων, ώστε να συναισθανθούν την αποστασία τους και να «έλθουν εις εαυτόν», ο ιερός φόβος που προκαλεί η φοβερά «Μέλλουσα κρίσις». Φόβος και αγωνία για την επερχόμενο δικαστήριο, για τη φανέρωση και των πιο κρυφών μας πράξεων, για την αιωνιότητα της καταδίκης και της κολάσεως.
«…Σε πιάνει φόβος πράγματι εμπρός στον πύρινο ποταμό, που σέρνει όλους τους ανθρώπους στο κριτήριο! Κ’ εκείνος ο φόβος, με τη βοήθεια του λειτουργικού χρόνου του αιωνίου παρόντος, που ζει η εκκλησία, μας αγγίζει και σήμερα, σαν να είμαστε μπροστά στο τρομερό κριτήριον, όπου : ανοίγονται τα μεγάλα βιβλία, φανερώνονται οι κρυφές πράξεις και αμαρτίες μας, μπροστά σε όλους τους αγγέλους και ανθρώπους, και χωρίζονται τα πρόβατα από τα ερίφια, όπως μας λένε τα ιερά κείμενα. Γι’ αυτό κ’ οι Χριστιανοί δέονται από τώρα και παρακαλούν»: ( Π.Β.Πάσχος. Ο ΓΛΥΚΑΣΜΟΣ ΤΩΝ ΑΓΓΕΛΩΝ ΣΕΛ.115 ).
«…Τότε ημών φείσαι και μοίρας καταξίωσον, Χριστέ, των σωζομένων ως εύσπλαγχνος, πίστει δυσωπούμεν σε.»
«Η μετάνοια λοιπόν είναι ο ασφαλής δρόμος που οδηγεί στην Βασιλεία των Ουρανών. «Ήγγικεν η Βασιλεία των ουρανών» έλεγε ο Κύριος, γι’ αυτό «μετανοείτε». Όταν στη Αγία Γραφή γίνεται λόγος για Βασιλεία των Ουρανών, εννοείται ο Χριστός και η κοινωνία μαζί Του, διότι όπου είναι ο βασιλεύς εκεί και η βασιλεία, αφού δεν νοείται βασιλεία, χωρίς βασιλέα. Ο Θεάνθρωπος Χριστός δεν χωρίζεται από την άκτιστη χάρη Του, που φυλάσσεται στην αγία Εκκλησία και χορηγείται από το Πανάγιο Πνεύμα σε αυτούς που μετανοούν».(ΌΣΟΙ ΠΙΣΤΟΙ . Μητ/λίτου Ναυπάκτου ΙΕΡΟΘΕΟΥ).
«Μετάνοια είναι η επίγνωση της πνευματικής μας αρρώστειας και η επιστροφή μας στο Θεό .Μετάνοια είναι η επιστροφή του ανθρώπου στη Βασιλεία του Θεού. Η λέξη –Μετάνοια-- σημαίνει:Αλλαγή του νου, αλλαγή της νοοτροπίας μας και της ζωής μας. Η αμαρτία μας απομακρύνει από το Θεό, που είναι η Ζωή και μας οδηγεί στον θάνατο. Η μετάνοια μας επαναφέρει στον Θεό και μας εισάγει εκ νέου στον Παράδεισο απ’ όπου μας έδιωξε η αμαρτία. Η μετάνοια, λέγει ο ιερός Χρυσόστομος, ανοίγει τον ουρανό και μας εισάγει στον Παράδεισο». (Η ΥΠΕΡΑΓΙΑ ΘΕΟΤΟΚΟΣ -σελ.128- Ιερομονάχου ΓΡΗΓΟΡΙΟΥ).
Θα έλθει, λοιπόν, όντως ο Κύριος –ο Θεάνθρωπος Ιησούς- ξανά, Κύριος της δόξης, «κρίναι ζώντας και νεκρούς».Θα έλθει όχι πλέον άσημος και κυνηγημένος, φτωχά και απέριττα, μα «εν δυνάμει και δόξη πολλή».Όχι πλέον για να κηρύξει, να συγχωρέσει, να θαυματουργήσει, μα ένδοξα και θαυμαστά για να ελέγξει τις πράξεις ζώντων και νεκρών και να αποδώσει στον καθέναν τον…μισθό του .Θα ανακαινισθεί η κτίση, θα αναστηθούν οι νεκροί, θα αλλοιωθούν-θα αλλάξουν- τα σώματα όσων βρίσκονται ακόμα στη ζωή και τότε θα ακούσουμε την αδέκαστη ετυμηγορία. Δόγμα και άρθρο της πίστεως μας , που δεν επιδέχεται καμιά αμφισβήτηση. Θα έλθει «ως κλέπτης εν νυκτί». Θα έλθει τότε που δεν θα τον περιμένουμε. Όταν αποχαυνωμένοι από την αμαρτία θα ζούμε μόνο για τη σάρκα μας, μόνο για την απόλαυση. Όταν θα έχουμε θεοποιήσει τους λογής-λογής “BIG BROTHER”και –αλίμονο στην βλακεία μας-θα ζητάμε από αυτούς σωτηρία και προκοπή. Όταν θα έχουμε γίνει μόνο σάρκα και θα δαπανάμε τη ζωή μας ,αφιονισμένοι, μέσα σ’ ένα απέραντο “BAR”…Όπως ακριβώς και στις μέρες του Νώε και του Λώτ, που ήλθε η καταστροφή και το μεθύσι της αμαρτίας δεν τους άφηνε να δουν «πέρα από τη μύτη τους». Όταν πλέον –και δεν απέχουμε πολύ- θα έχουμε ξεπεράσει και αυτά τα Σόδομα και τα Γόμορρα.
Αδελφοί μου.
Σε καιρούς δύσκολους, σε καιρούς απογνώσεως ,σε καιρούς αμφισβήτησης των πάντων και γενικής αλλοτρίωσης, όπως και οι καιροί μας, το μήνυμα της σημερινής Κυριακής δύσκολα γίνεται αποδεκτό. Ακόμα και να το σκεπτόμαστε αποφεύγουμε μη τυχόν και μαυρίσουμε την καρδιά μας με τέτοιες άσκημες σκέψεις. Δεν θέλουμε ν’ ακούμε τέτοια πράγματα. Δεν έχουμε μάθει να σκύβουμε το κεφάλι και να παραδεχόμαστε τα σφάλματα μας. Το δίκαιο είναι πάντα με το μέρος μας και πάντα εμείς ,δεν είμαστε «ώσπερ οι λοιποί των ανθρώπων». Το να υποχωρήσουμε το θεωρούμε αδυναμία, τη συγνώμη μικροπρέπεια. Είμαστε το νέο μοντέλο του «υπερανθρώπου» που για να πετύχουμε στα σχέδια μας , πατάμε…επί πτωμάτων .
Πού να ακούσει λοιπόν για μετάνοια και κρίση ο άνθρωπος αυτός ;
Πώς να δεχθεί ότι θα έλθει ώρα που θα δώσει λόγο για τις πράξεις του ;
Πώς να μπορέσει να συνειδητοποιήσει ότι :
«Όταν μέλλ•ς έρχεσθαι, κρίσιν δικαίαν ποιήσαι…
Βίβλοι ανοιγήσονται, φανερωθήσονται πράξεις…
Ηχήσουσι σάλπιγγες κα κενωθήσονται τάφοι…
Κλαίω κα οδύρομαι, όταν εις αίσθησιν έλθω…»
Όμως , άνθρωπος είναι αυτός που «άνω θρώσκει».Βλέπει ψηλά. Αυτός που έχει στραμμένο το βλέμμα του στον ουρανό. Ο νοσταλγός της αιωνιότητος . Δεν φτιαχτήκαμε για να έρπουμε στα χώματα και τις λάσπες , μα για να κερδίζουμε όλο και ψηλότερες κορυφές . Κι αυτές δεν κατακτούνται ούτε με τη δύναμη, ούτε με τη δόξα, ούτε με τις απολαύσεις .Ούτε θα φθάσουμε σ’ αυτές κυνηγώντας το χρυσό… μα το Χριστό.
Την επουράνιο Βασιλεία την κερδίζουμε όταν μάθουμε να χαμηλώνουμε το ανάστημα μας .Όταν τα μάτια μας χύσουν τα δάκρυα της μετανοίας .Όταν τα χέρια μας χτυπήσουν στο στήθος και τα στόμα μας κραυγάσει γοερά το, «ο Θεός ιλάσθητι μοι τω αμαρτωλω».Όταν κατανοήσουμε την αποξένωση απ’ το «πατρικό σπίτι» και πάρουμε το δρόμο της επανένταξης μας σ’ αυτό, ομολογούντες το «πάτερ ήμαρτον».Όταν βγούμε απ’ το «καβούκι μας»,καταπατήσουμε την εγωπάθεια μας και πλησιάσουμε το συνάνθρωπο μας. Τον παράδεισο τον κερδίζουμε με την μετάνοια.
Διαφορετικά :
«Αλοίμονο σου, μαύρη και κατακαημένη μου ψυχή !
Ως πότε δε θα κόβεις από το να κάνεις το κακό ;
Ως πότε θα μου κοίτεσ’ έτσι-δα στη ραθυμία, άπραγη ;
Γιατί δε μου θυμάσαι κείνη εκεί τη φριχτή ώρα του θανάτου ;
Γιατί ολάκερη δεν τρέμεις εμπροστά στο φοβερό ετούτο βήμα του
Σωτήρος ; Τι άραγε θα αποκριθείς ή θ’ απολογηθείς, τότε που θα
φανερωθούν όλα τα έργα σου να σε ελέγχουν ;
Κι όλες οι πράξεις σου να σε κατηγορούν ;
Λοιπόν τι καρτερείς ψυχή μου ;Η ώρα έρχεται, ήρθε.
Τρέξε να προλάβεις !Και φώναξε στον Κύριο, ήμαρτον Κύριε, ήμαρτον σε σένα. Μα ξέρω τη φιλευσπλαχνία σου, Φιλάνθρωπε.
Εσύ, που είσαι ο καλός τσοπάνος , μη με χωρίσεις και μ’ απομακρύνεις απ’ τα δεξιά σου. Κι αυτό όχι γιατί το αξίζω,
Μα γιατί ελπίζω στο δικό σου έλεος το μεγάλο !».
( Απόστιχο Εσπερινού της Κυριακής των Απόκρεω).
Μετάφραση :Π.Β.Πάσχου

Πέμπτη 12 Φεβρουαρίου 2009

Ο Άσωτος - Οι Άσωτοι - Κι Εμείς

«Η ευαγγελική παραβολή πού διαβάζεται τη δεύτερη Κυριακή του Τριωδίου, είναι γνωστή σε όλους μας ως παραβολή του Ασώτου.
Ένας άνθρωπος έχει δύο γιους. Ό νεότερος γιος ζητάει χωρίς περιστροφές από τον πατέρα του το μερίδιο του από την κληρονομιά.…
Και ο πατέρας του δίνει το κομμάτι, το επιβάλλον μέρος της περιουσίας, πού ζητάει. Είναι άρχοντας αγάπης. Δεν ενδιαφέρεται για τον εαυτό του. Ενδιαφέρεται να σώσει το παιδί του. Αυτό βρίσκεται στο σκοπό της ζωής του, είναι η καταξίωση του, το είναι του. Δεν τον ενδιαφέρει τι θα πει ο κόσμος, όπως ενδιαφέρει τόσο πολύ εμάς για το πως θα χαρακτηρίσουν το παιδί μας για τις αστοχίες του, δεν τον ενδιαφέρει αν θα χάση το κύρος του, αν παρουσιαστεί ως πατέρας αποτυχημένος, με παιδί πού αφήνει το σπίτι και φεύγει μακριά. Η αγάπη του πατέρα πάει πιο μακριά απ' ό,τι μπορεί να πάει η κρίση του κόσμου η η ανταρσία του γιου του.
Για τον λόγο αυτό δεν του κάνει διδασκαλία με λόγια. Τώρα πρέπει να τον αφήσει να περιπλανηθεί, να πάθει, να μάθει, να δει προσωπικά το ψεύδος και τις ανυπόστατες απάτες.
Αυτό ξέρει ο πατέρας, ότι είναι κάτι θανάσιμα επικίνδυνο, αλλά δεν βλέπει άλλη λύση. Το μόνο πού μπορεί να κάνει είναι να τον συντροφεύει πάντοτε με την αγάπη του, πού υπάρχει στο σπίτι, αλλά απλώνεται παντού. Δίνει αγωγή στο παιδί του υποφέροντας μυστικά ολόκληρος, βγαίνοντας από σταυρό της αναμονής.
Το θέμα δεν είναι ο πατέρας να κρατήσει δια της βίας τον γιο κοντά του, αλλά να του δώσει τη δυνατότητα, να δημιουργήσει τις προϋποθέσεις, ώστε ο ίδιος μόνος του να έλθει προς αυτόν. …
Και ο άσωτος φεύγει. Πηγαίνει για να ζήσει σε μια χώρα ξένη, όπου τα πάντα ξοδεύονται χωρίς να ανανεώνονται. Αλλά μετά από λίγο μένει μόνος. Οι φίλοι του έμειναν κοντά του όσο κράτησαν τα πλούτη του. Αρχίζει να ζει την έκπτωση και την εξαθλίωση. Και όταν πηγαίνει να ζητήσει βοήθεια τον σπρώχνουν πιο χαμηλά. Τον στέλνουν να βόσκει χοίρους, να ποιμάνει τα πάθη. Τον κάνουν χοιροβοσκό. Του αρνούνται τη φύση του, την ανθρωπιά του, την αξιοπρέπεια του, την ευγένεια του. Τον θεωρούν ζώο.
Η επιστροφή και η μετάνοια
Όμως, η δοκιμασία του νεότερου γιου στη μακρινή χώρα φανέρωσε και το τι έκρυβε μέσα τον, τι αντοχή είχε, τι έμεινα ανέπαφο, σε ποιόν να καταφύγει, που υπάρχει τροφή, ζωή και ανάσταση για όλους.
Και αρχίζει να μονολογεί: "Μπορεί να τα έχασα όλα! Μπορεί να χάθηκα κι εγώ Κυριολεκτικά να πέθανα. Άλλα υπάρχει κάτι πού δεν χάνεται, δεν πεθαίνει. Είναι ο πατέρας μου και η αγάπη τον. Δεν σκέφτομαι τα παιδιά του - είμαι ανάξιος για κατ τέτοιο - σκέφτομαι τους υπηρέτες του, πως τους φέρεται, πως τους χορταίνει. θα σηκωθώ και θα γυρίσω πίσω και θα πω στον πατέρα μου: Αμάρτησα στον ουρανό κα ενώπιον σου. Σε σένα που έχεις τέτοια αγάπη που γεμίζει ουρανό και γη. Σε σένα που ακόμη εδώ, στη μακρινή χώρα της στέρησης και της κόλασης, με συνοδεύεις. Δεν είμαι άξιος να λέγομαι γιος σου. Ξέπεσα, έχασα την υιοθεσία. Αυτή είναι η αμαρτία μου. Δεν είναι η περιουσία σου που σπατάλησα. Καθύβρισα τη μια σχέση του παιδιού προς τον πατερά. Πάτερ ήμαρτον,
Ξέρετε, είναι σχετικά εύκολο να παραδεχθώ τα λάθη και τα ελαττώματα μου αλλά είναι πολύ δύσκολο να αναγνωρίσω ξαφνικά πως έχω προδώσει, πως έχω χάσει την πνευματική μου, την αληθινή μου ομορφιά, πως βρίσκομαι τόσο μακρύ: από το αληθινά μου σπίτι.
Και ο άσωτος παίρνει το δρόμο της επιστροφής. Πριν ακόμη φθάσει στο σπίτι, ο πατέρας τον βλέπει από μακριά και τρέχει. Χωρίς να του πει τίποτα, πέφτει ολόκληρος στην αγκαλιά του και τον καταφιλεί. Ήδη ο γιος κατάλαβε, πηρέ τη απάντηση. Ό πατέρας άκουσε την εξομολόγηση. Γιατί πάντοτε ήταν μαζί με το παιδί του. Αυτό το οποίο παρακαλώ να προσέξουμε είναι ότι η πρώτη λέξη της ομολογίας του δεν είναι "συγχώρα με", αλλά "πατέρα". Είναι το όνομα του πατέρα πού ανεβαίνει από τα βάθη του είναι του και του δίνει το θάρρος να ελπίζει.
Η πατρική αγάπη
Εκείνη τη στιγμή ο άσωτος ομολογεί το λάθος του και σιωπά. Δεν μπορεί να συνεχίσει. Τα χάνει με τον χείμαρρο της αγάπης του πατέρα πού τον διαλύει. Κα το λόγο παίρνει ο πατέρας πού μιλά ξεκάθαρα εν σιωπή. Δεν λέει στο παιδί του για τον εαυτό του. Ούτε αν πόνεσε, ούτε πόσο πόνεσε όταν έφυγε. Ούτε πόσο χαίρεται τώρα πού γύρισε. Ούτε τον μαλώνει για να δικαιώσει τον εαυτό του. Αυτά δε λέγονται. Διότι η μυσταγωγία της σχέσης τους ιερουργείται σε χώρο βαθειάς σιωπής. Πυράκτωμα αγάπης πού παραλύει τη γλωσσά. Έτσι νίκησε η πατρική αγάπη το θάνατο. Και άναψε τούτη η χαρά, το πανηγύρι πού ενδύεται και πάλι ο γιος την στολή την πρώτη, και φορά το δακτυλίδι της υιοθεσίας, και θύεται ο μόσχος ο σιτευτός». ( Αρχιμανδρίτης Βασίλειος. Ηγούμενος Ι. Μ. ΙΒΗΡΩΝ).
Τα δικά μας χρέη
Μιλάμε, αδελφοί μου, για τον Άσωτο Υιό και τονίζουμε τη σημασία της επιστροφής. Σήμερα, όμως, όπως έχουν διαμορφωθεί τα πράγματα, αντί να μιλάμε για ασώτους υιούς, καλύτερα να μιλάμε πως δεν θα φτιάχνουμε άσωτους υιούς. Και ο καλύτερος τρόπος είναι να σταθούμε πλάι στους νέους με αγάπη και κατανόηση. Να τους πλησιάσουμε με ανοιχτά τ΄ αυτιά μας κι ακόμη πιο ανοιχτή την καρδιά μας. Η οικογένεια, πρώτα, οι δάσκαλοι μετά, οι διάφοροι κοινωνική θεσμοί, στο κατόπιν, με πρώτο - πρώτο το θεσμό της Εκκλησίας.
Ζούμε, αγαπητοί Χριστιανοί, σε μία εποχή φοβερών αντιφάσεων και ανισορροπίας. Κι αυτή ανισορροπία και οι αντιθέσεις ξεκινούν από αυτή την ίδια την οικογένεια, με τις νέες περί οικογενείας ιδέες, την ασυδοσία που μας έβαλαν μέσα σ’ αυτήν, τις ελευθεριάζουσες σχέσεις των μελών της και ακόμη αυτήν την απλή και μόνο συνύπαρξη των μελών της κάτω από την ίδια στέγη.
Επεκτείνονται στους διάφορους θεσμούς όπως αυτού της Εκκλησίας, όπου, όπως παρατηρούμε γίνεται ότι είναι δυνατόν ώστε αυτή να πληγεί. Καταβάλλονται καθημερινά και ασταμάτητα προσπάθειες για να μπει στο περιθώριο, να κλείσει το στόμα της και να μπει στην άκρη αφού πρώτα κλονιστεί η πίστη και η εμπιστοσύνη του Ελληνικού λαού σ’ αυτήν. Κάνουμε το κάθε το για να αποτρέψουμε την είσοδο της νεολαίας στην Εκκλησία – βλέπετε τι γίνεται κάθε μέρα -­­­­­­­­­­, χωρίς να μας νοιάζει πως τους οδηγούμε κάπου αλλού. Προτιμάμε να τους βλέπουμε στα καταγώγια και τα ναρκωτικά παρά στην Εκκλησία. Την Εκκλησία που δεν είναι αυτή που μας παρουσιάζουν. Γιατί τα πιο πολλά από αυτά είναι παραπλάνηση και παραπληροφόρηση είναι ενορχηστρωμένος πόλεμος. Είναι αθεΐα και χρεωστούμενα σε φωνή καθαρή και ασυμβίβαστη, στα τεκταινόμενα από τους κοσμοκράτορας του αιώνος τούτου.
Συνεχίζεται με τους δημογραφικούς, οικονομικούς και κοινωνικούς τομείς όπου τα πάντα υπερχρεωμένα στις επιταγές που επιβάλλει η «Νέα Τάξη Πραγμάτων» της τόσο γλυκερώς επαγγελλόμενης «Νέας Εποχής» ξεπουλούν κάθε όσιο και ιερό και τα παιδιά καταπληγωμένα και ανυπεράσπιστα ζουν στο δικό τους μαρτύριο.
Δεν μπορούμε, λοιπόν, να μιλάμε για διαφθορά των νέων, όταν σε τόσες και τόσες περιπτώσεις, αρκούμαστε σε μια γελοία και βλακωδέστατη υποσημείωση, του τύπου «βλάπτει σοβαρά την υγεία» και εμείς ζούμε με την ευφορία της αυταπάτης , ότι κάναμε το χρέος μας και με το παραπάνω. Λεν μπορούμε να μιλάμε για κοινωνικές αξίες, εξύψωση του κοινωνικού βίου, εξάλειψη της εγκληματικότητας, όταν τα ναρκωτικά περιφέρονται από χέρι σε χέρι, μπροστά στα μάτια μας, ακόμη και μέσα σε δημοτικά σχολεία. Όταν κάθε ώρα και στιγμή τα Μ.Μ.Ε. προβάλλουν σκηνές βίας και εγκληματικότητας. Σκηνές αισχρές και απαξιωτικές για το ανθρώπινο είδος. Όταν προωθούν το αφύσικο και χλευάζουν το φυσικό, όταν δεν μπορούμε πλέον να μιλάμε για ηθικό οικογενειακό βίο, αφού από τα κανάλια κατά κόρον προσβάλλεται ο ανέντιμος βίος η παράνομες σχέσεις η απλή συμβίωση, οι ανωμαλίες. Όταν έχουν δημιουργήσει μια κατάσταση αφόρητη και επικίνδυνη για τα μάτια και τα αυτιά μας, μια ατμόσφαιρα αποπνικτική απ’ τις βρωμερές αναθυμιάσεις βόθρων δυσοζόντων.
Πώς μπορούμε να απαιτήσουμε σωστή συμπεριφορά από τους νέους μας, όταν τα σχολεία μας έπαυσαν να είναι παιδαγωγικά καθιδρύματα και έγιναν μεταπρατήρια φτηνών γνώσεων; Όταν συζητάμε ότι και αυτήν ακόμη η αναφορά σε Θεό, πίστη και Εκκλησία πρέπει να καταργηθεί. Να καταργηθούν τα Θρησκευτικά, η προσευχή, να φύγουν οι εικόνες από τα σχολεία;
Έχουμε, αδελφοί μου και σήμερα ασώτους υιούς, αλλά υπεύθυνοι δεν είναι εν πολλοίς οι άσωτοι. Αυτοί είναι τα θύματα των αντιφάσεων και της ανισορροπίας του δικού μας κοινωνικού κατεστημένου. Αντί να ζητούμε λοιπόν την επιστροφή των άσωτων, μάλλον απαιτείται η δική μας γενναία επιστροφή. Μάλλον πρέπει να δούμε εμείς πρώτα να «έλθουμε στον εαυτό μας», να ρθούμε στα συγκαλά μας, να βροντοφωνάξουμε το «ήμαρτον» και μετά να μιλήσουμε για «ασώτους υιούς».