Ομιλία του. Σεβασμιωτάτου μητροπολίτου Αλεξανδρουπόλεως. κυρίου Ανθίμου, στην εορτάζουσα Καστοριά. Επί τη εορτή του Αγίου Μηνά. Για τη απελευθέρωση της. 11/11/2025

 

Ομιλία του. Σεβασμιωτάτου μητροπολίτου Αλεξανδρουπόλεως.  κυρίου Ανθίμου, στην εορτάζουσα Καστοριά.

 Επί τη εορτή του Αγίου Μηνά. Για τη απελευθέρωση της. 11/11/2025

 

Είπε λοιπόν μεταξύ των άλλων…

Τη λέξη μεγάλος τ χρησιμοπο-++ιούμε πολλές φορές. Στην ομιλία μας στην ιστορία μας αληλά και στην εκκλησία. Θα ήθελα λοιπόν να δούμε λίγο τι σημαίνει η  λέξη μεγάλος.  Βέβαια στην εκκλησία μας η  λέξη αυτή  Μεγάλος, Μέγας, Μεγαλομάρτυρας, έχει ένα άλλο νόημα. όταν αποκαλούμε κάποιον μεγάλο.

Για να το καταλάβουμε ας δούμε λίγο κάποιον (όχι βέβαια πρόσωπο της εκκλησίας), που έμεινε στην ιστορία με την επωνυμία  «μεγάλος». Πρόκειται για τον μακροβιότερο,. τον πλουσιότερο, και τον επιφανέστερο, β4ασιλιά. Το Λουδοβίκο, δέκατο τέταρτο της Γαλλίας.

Όταν λοιπόν αυτός έφτασε στο τέλος της ζωής το. σε βαθιά γεράματα. αυτός ο επιφανέστατος βασιλιάς,. ο βασιλιάς Ήλιος, όπως τον αποκαλούσαν, στο κρεβάτι του πόνου με φρικτούς πόνους, όταν είχε χάσει τα πάντα.  όταν είχε χάσει όλη την οικογένειά του, όταν είχε χάσει  όλα τα παιδιά του. και μόνο ένα του είχε μείνει κι αυτό ασθενή και επρόκειτο να τον διαδεχθεί ως Λουδοβίκος ο δέκατος πέμπτος,

Εκεί λοιπόν στο κρεβάτι του πόνου τον έβλεπαν, υπηρέτες κλαίγοντας, αυτός τους είπε. Με νομίζετε αθάνατο; Δεν υπάρχει κανένας αθάνατος. Κι εγώ που νόμιζα ότι ο θάνατος ήτανε κάτι το δύσκολο ιώρα θεωρώ ότι είναι λύτρωση. Θυμήθηκε αυτό που του είπε η μάνα του η Άννα η Αυστριακή Παιδί μου του είπε, πρόσεξε όταν βασιλεύσεις να μιμηθείς τον παππού σου και όχι τον πατέρα σου. Όταν τη ρώτησε γιατί, του απάντησε ότι όταν πέθανε ο παππούς σου ο Ερρίκος, ο τέταρτος έκλαιγε όλο το Παρίσι και θρηνούσε όταν πέθανε ο πατέρας σου όλοι γελούσαν, χόρευαν και τραγουδούσαν στους δρόμους. Ύστερα από λίγες μέρες ο βασιλιάς Ήλιος πέθανε και όταν τον μετέφεραν στο Παρίσι για να τον κηδέψουν, ο λαός ήταν στους δρόμους και χόρευε και γλεντούσε όλη τη νύχτα από ευχαρίστηση. Ο επίσκοπος Μασιγιών που έκανε τον επικήδειο άρχισε με τα λόγια,  μόνο ο Θεός είναι μεγάλος.

…Και συνέχισε

Εδώ θέλω να σταθώ.

Πράγματι ο Θεός είναι ο μόνος μεγάλος, αλλά ξέρετε ότι η μεγαλοσύνη του δεν είναι στις ιδιότητές του, ότι είναι παντοδύναμος, ότι είναι πάνσοφος, ότι είναι πανταχού παρών. Αυτές είναι οι ιδιότητες του Θεού. Αυτός είναι ο Θεός. Η μεγαλοσύνη του Θεού σε σχέση με μας έγκειται σε κάτι άλλο. Ότι ο Θεός μας προσκαλεί όλους στο δικό του μεγαλείο. Θυμάστε κάποτε που είπε ο Χριστός ότι εσείς για μένα δεν είστε δούλοι μου; Εσείς δεν είστε μαθητές μου, εσείς είστε φίλοι μου. Με αυτή τη λέξη ο Χριστός άνοιξε έναν διαφορετικό ορίζοντα στη σχέση των ανθρώπων με το Θεό. Άρα λοιπόν δεν είμαστε παίγνια των θεών, ούτε αφήματα των. Είμαστε όντα ξεχωριστά για τα οποία ο Θεός έδειξε ιδιαίτερη φροντίδα και μας προσκαλεί στη θέση του και στο ρόλο του ύστερα αφού θα κοινωνήσουν.

Μετά από λίγο οι χριστιανοί, ο ιερέας με το Άγιο Ποτήριο στην ωραία πύλη. Θυμάστε τι θα πει; Σώσε Θεέ το λαό σου και ευλόγησε τους κληρονόμους σου. Εμείς είμαστε οι κληρονόμοι του Θεού, άρα ο Θεός μας κάλεσε όχι για να μας κάνει καλούς ανθρώπους. Ποιος είναι άραγε καλός άνθρωπος; Μας κάλεσε για να μας κάνει κληρονόμους της Βασιλείας του. Αυτό που λέμε στην εκκλησία να μας κάνει κατά χάριν θεούς. Η φράση αυτή που είναι μόνο εκκλησιαστική, κατά χάριν Θεός, ανοίγει τον ορίζοντα και την προοπτική του ανθρώπου. Καταλαβαίνει ο άνθρωπος ότι είναι πλασμένος για πολύ περισσότερα πράγματα. Βιώνεις αυτό τον κόσμο και πραγματικά πολλές φορές. Λυπάμαι και γελάω όμως, συγχρόνως με μερικούς ανθρώπους που ψάχνουν να βρουν πόσο απέχουμε οι άνθρωποι από τα ζώα. Η εκκλησία προσπαθεί να μας δώσει να καταλάβουμε πόσο είμαστε λιγότερο από τους αγγέλους. Εκεί λοιπόν μας προσκαλεί ο Θεός, όχι για να μας βραβεύσει τάχα για την καλοσύνη μας, όχι ότι είμαστε και κάτι. Επιτυγχάνουμε και κάτι στη ζωή μας. Μας προσκαλεί ο Θεός στη θέση του για να μας δώσει αυτός που μας έδωσε το παιδί του, να μας δώσει και ολόκληρη τη βασιλεία του. Θυμάστε τι είπε ο Χριστός όταν ήρθε και άρχισε τη διδασκαλία του; Είπε, Με αποκαλείτε δάσκαλο και όντως είμαι. Και στο τέλος του βίου Του, ύστερα από 3 χρόνια, λίγο πριν ανέβει στο Σταυρό είπε, τώρα πια ότι μου έδωσε ο πατέρας, τα δίνω στα χέρια σας σας ανήκουν; Άρα δεν χρειαζόμαστε οι χριστιανοί ούτε να παρακαλέσουμε το Θεό για κάτι.  Στα χέρια μας είναι τα πάντα. Αξίζει να απλώσουμε τα χέρια μας και τη διάθεσή μας για να καρπωθούμε και την παντοδυναμία και τη σοφία και την αιωνιότητα του Θεού στο χέρι μας είναι δηλαδή και ο παράδεισος μας και η κόλαση μας και από μας εξαρτάται τι θα κερδίσουμε.

 Ονομάζομαι όμως, επανέρχομαι, στο πρώτο ερώτημα, τον Άγιο Μηνά Μεγαλομάρτυρα, γιατί άραγε; Γιατί η εκκλησία δεν μπορεί να ξεχάσει ποτέ την οφειλή της σε αυτούς τους μεγάλους στρατιωτικούς αγίους. Ξέρουμε ότι το Ευαγγέλιο διαδόθηκε γρήγορα επειδή πίστεψαν σε αυτό οι γυναίκες και οι δούλοι, δηλαδή τα όντα της πανίσχυρης εκείνης ρωμαϊκής αυτοκρατορίας που δεν είχαν καμία υπόσταση, καμία υπόληψη και καμία σημασία και αξία η ζωή τους. Βρήκαν αποκούμπι στο Ευαγγέλιο που δεχόταν και τις γυναίκες και τους δούλους σαν άνθρωποι για τους οποίους ο Χριστός πέθανε πάνω στο Σταυρό ίσα με όλους τους άλλους ανθρώπους, αλλά όμως εκεί στα τέλη του τρίτου. αρχές τετάρτου αιώνος,  ξέρουμε ότι το ευαγγέλιο έγινε αποδεκτό από τις μεγάλες εκείνες προσωπικότητες των στρατιωτικών αγίων. Είχε προηγηθεί ο Ευστάθιος, ακολούθησε ο Άγιος Μηνάς, ο Άγιος Γεώργιος, ο Άγιοε…. Εκείνα τα πολύ δυνατά πρόσωπα, τα πανίσχυρα στρατιωτικά πρόσωπα της αυτοκρατορίας. Που όταν έγιναν χριστιανοί και πέθαναν για χάρη του Χριστού, έχοντας μπροστά τους μία ελπίδα και δυναμική κατάσταση παρουσία θα το λέγαμε σήμερα, μια προοπτική επαγγελματική οικογενειακή. Τα αρνήθηκαν όλα προκειμένου να μη χάσουν το Χριστό. Τότε όλοι κατάλαβαν ότι η πλάστιγα έγειρε προς το μέρος αυτής της νέας, για την οποίαν δεν χρειάζεται να πεθαίνει ο άνθρωπος για το Θεό. Επειδή πέθανε ο Θεός για τον άνθρωπο.

Λοιπόν τιμάμε τον άγιο ως μεγαλομάρτυρα επειδή ήξερε τις διαστάσεις του και ήξερε ότι ο άνθρωπος δεν είναι πλασμένος για να γεμίσει έναν τάφο, αλλά ο άνθρωπος είναι πλασμένος για να συζήτει  με το Θεό. Ήξερε ακόμα ο άγιος Μηνάς ότι ο άνθρωπος δεν τρέφεται μόνο με ψωμί. Το ψωμί τρέφει το μισό άνθρωπο που είναι το Σώμα του, το άλλο μισό, αν δεν τραφεί, τότε ο άνθρωπος θα είναι πνευματικά παράλυτος. Και ο Άγιος ήξερε ότι μπορεί να δει πέρα από του ματιού το σύνολο και ότι η ψυχή έχει μία διάνοιξη στον ορίζοντα των αιώνων. Άρα αυτά ζήτησε αυτά εμπιστεύτηκε αυτά καρπώθηκε και για αυτά πέθανε στο τέλος της ζωής του. Κάποιος είπε ότι αν ένας άνθρωπος μέχρι και σήμερα δεν βρει κάτι στη ζωή του για το οποίο θα αξίζει να πεθάνει κιόλας, αυτός ο άνθρωπος δεν αξίζει να ζει. Ο άγιος ήξερε γιατί υπάρχει σε αυτόν τον κόσμο. Ήξερε γιατί ζει και ήξερε να συγκρίνει τη ζωή του με κάτι ανώτερο με κάτι ουσιαστικότερο με κάτι πιο ευχάριστο. Γιατί ο Χριστός θυμάστε; Είπε 2 πράγματα, εγώ ήρθα στον κόσμο για να ζείτε. Και για να χαίρεστε. Εγώ σας δίνω τη ζωή και εγώ είμαι η χαρά σας; Δεν έχετε λόγο να λυπάστε για τίποτα; Δεν έχετε λόγο να πενθείτε για τίποτα, αρκεί να ζείτε και το τέλος του βίου σας να είναι η απαρχή της ζωής σας. Όλα αυτά λοιπόν κατέστησαν τον άγιο με τα μάτια της εκκλησίας Μεγάλο.

Τώρα σας παρακαλώ πολύ, πείτε μου με το χέρι στην καρδιά. Αυτή η μεγαλοσύνη, περί της οποίας ομιλεί η εκκλησία και πού είναι για μας τους Έλληνες πιο βαρύ φορτίο πριν το Χριστό ακόμα; Πόσο είναι κατανοητή σήμερα να το πω απλούστερα; Τι σημαίνει σήμερα για έναν Έλληνα συμπατριώτη μας και για μας τους μεγαλύτερους, αλλά και για τους νεότερους; Τι σημαίνει ανδρεία; Τι σημαίνει ηρωισμός, Τι σημαίνει αγιότητα, Τι σημαίνει αλτρουισμός, Τι σημαίνει άμυλα, Τι σημαίνει αγάπη, Τι σημαίνει έρωτας, Τι σημαίνει φιλία, Τι σημαίνει καλοσύνη, ευγένεια, ευπρέπεια, τι σημαίνουν όλα αυτά. Φοβάμαι να δώσω την απάντηση μόνος μου, την απάντηση την βλέπουμε στην κοινωνία μας καθημερινά και είμαστε ένας λαός σε παρακμή. Είμαστε ένας λαός που δεν μπορούμε να πούμε ότι κρατάμε στα χέρια μας σαν δώρα για να τα προσφέρουμε στην υπόλοιπη οικουμένη αυτά που παραλάβαμε ως αρετές, ως αξίες και ως ιδανικά από τους παλαιότερους μας, αφού ούτε εμείς τα ζούμε, είμαστε ένας λαός που θέλουμε να μας συγχωρούν χωρίς να ζητήσουμε συγνώμη και χωρίς να μετανιώσουμε για τίποτε. Είμαστε ένας λαός που θέλουμε τα επιδόματα χωρίς να εργαζόμαστε. Ένας λαός που επιδιώκουμε τις αποζημιώσεις χωρίς να αναζητήσουμε την ευθύνη μας. Για την κατάσταση που επικρατεί γύρω μας και είναι αποτέλεσμα δικών μας κακών χειρισμών. Είμαστε ένας λαός που ζητάμε από τους άλλους τα πάντα λες και τα χρωστάνε. Είμαστε ένας λαός που δυστυχώς πέσαμε πολύ χαμηλότερα από ότι παραλάβαμε και από ότι διαβάζουμε στα βιβλία για όσα μας προσέφεραν οι προηγούμενοι.

Θα μου πείτε, τώρα φτάνουν οι διαπιστώσεις; Δεν μας λες και τίποτα καινούριο γιατί αυτά που λες, θα μου πείτε, τα ακούμε κάθε βράδυ στα δελτία ειδήσεων όταν ανοίγουμε για να ακούσουμε τις ειδήσεις και τρομοκρατούμεθα όλοι. Γιατί δεν μπορούμε να καταλάβουμε πόσο κακός μπορεί είναι ο άνθρωπος δίπλα δίπλα; Δηλαδή εμείς οι ίδιοι πόσο καλά είμαστε και δεν εμπιστευόμαστε κανέναν απολύτως. Ούτε γείτονα, ούτε συγγενή, ούτε φίλο, ούτε γιατρό, ούτε παπά ούτε δάσκαλο, ούτε γυμναστή, ούτε παιδαγωγό κανέναν απολύτως, δεν εμπιστευόμαστε και μας δέρνει αυτή η παντέρμη μοναξιά. Η κατάθλιψη, ο φόβος και το κλείσιμο στον εαυτό μας που είναι αποτέλεσμα άλλων κακών που έρχονται στη ζωή μας. Τι μπορεί να γίνει; Μπορεί να συμβεί κάτι που θα αλλάξει αυτή την κατάσταση και αυτή την κατωφερική πορεία; Μπορεί αν αποφασίσουμε 5 άνθρωποι, 5 φορείς, 5 θεσμικοί παράγοντες, οι πολιτικοί, οι δικαστικοί, οι εκπαιδευτικοί, οι Εκκλησιαστικοί και οι δημοσιογράφοι να φέρουμε ό, τι καλύτερο ό, τι ωραιότερο ό, τι ομορφότερο ό, τι σημαντικότερο, ότι ευγενέστερο;  Να το προβάλλουμε προκειμένου να βρει μιμητές και να εργαστούμε όλοι πάνω σε αυτό;  Αν το κάνουμε θα αλλάξει η κατάσταση, αρκεί να το θέλουμε να το κάνουμε, αρκεί να βρούμε τη δύναμη να παραδεχτούμε τα λάθη μας και να συνεχίσουμε να δίνουμε στα μικρότερα παιδιά. Ζωή, χαρά, ελπίδα έφυγε από τα μάτια τους καθώς βλέπουν τη δική μας απόγνωση και το δικό μας αδιέξοδο. Απευθύνομαι στους μεν λαϊκούς, οι οποίοι χριστιανοί απλοί μπορούν να μιμηθούν τους μάρτυρες της πίστεως, αλλά εμείς σας πω οι θεσμικά μεγάλοι, μπορούμε να απευθυνθούμε στους μεγάλο μάρτυρες και να ζητήσουμε από κείνους τύπο και υπογραμμό. Δεν πάει πολύ που ένας τελευταία πρόσφατα μεγάλος δημοσιογράφος στις Ηνωμένες Πολιτείες έγραψε ότι κανένας λαός δεν μπορεί να γίνει μεγάλος, αν οι ηγέτες του δεν τον προσκαλέσουν στο μεγαλείο.

Μαρκάρι όλοι μας να υποδυθούμε ένα τέτοιο ρόλο και να σηκώσουμε το λαό μας από το χαμηλό λαϊκιστικό πνεύμα, όπου βρίσκεται και το επίπεδο στο οποίο βασανίζεται ο ίδιος και περιμένει το χέρι κάποιων προκειμένου να σηκωθεί ψηλότερα. Αυτό που λέει και ο ποιητής μας, αυτός ο άνθρωπος που είναι τόσο μικρός μπορεί να γίνει τόσο μεγάλος που να μην τον χωράει ολόκληρο το σύμπαν. Αυτός ο μεγάλωσα άγιος, ας είναι παράδειγμα για όλους μας. Χρόνια πολλά αγαπητοί. Να χαίρεστε την ελευθερία της Καστοριάς, να χαιρόμαστε την ελευθερία της πατρίδας μας και να μας κάνει ο Θεός άξιους αυτής της ελευθερίας, η οποία η οποία δεν είναι μόνο τρόπος ζωής. Είναι συγχρόνως και κατάσταση πνεύματος. Χρόνια σας πολλά να ζήσετε.