«Μετά
δε χρόνον πολύν έρχεται ο Κύριος των δούλων εκείνων και συναίρει, μετ' αυτών
λόγον». (Ματθ. κε' 19)
Το σημερινό Ευαγγέλιο αποτελεί, αγαπητοί μου αδελφοί, το δεύτερο μέρος μιας τριλογίας που έχει σαν κέντρο αναφοράς τη Δευτέρα Παρουσία και την τελική κρίση καθώς και την αναγκαιότητα της ετοιμότητας που θα πρέπει να υπάρξει από όλους τους ανθρώπους Έτσι, μετά την παραβολή των δέκα Παρθένων, ακολουθεί σήμερα η παραβολή των ταλάντων, για να καταλήξει αργότερα στη διδασκαλία για τη Δευτέρα Παρουσία και την τελική κρίση.
Η Δευτέρα Παρουσία του Κυρίου
θεωρείται δεδομένη. Άρα εκείνο που χρειάζεται από μέρους του ανθρώπου είναι από
τη μια η ανάγκη της ετοιμότητας και από την άλλη η σωστή αξιοποίηση των
διαφόρων χαρισμάτων σε όλη τη διάρκεια της επίγειας ζωής του. Οι λέξεις
«εγρήγορση» και «ετοιμότητα» αν και εκφραστικά είναι γένους θηλυκού, εν
τούτοις, πρακτικά, όπως διαπιστώνουμε με τις Παραβολές των «δέκα Παρθένων» και
των «ταλάντων», αυτές αφορούν διαδοχικά τόσο τις γυναίκες όσο και τους άντρες
Κατά συνέπεια, και τα δύο φύλα, δηλαδή και οι άντρες και οι γυναίκες, οφείλουν
να είναι σε διαρκή ετοιμότητα. Ο χρόνος της αναμονής είναι χρόνος εργάσιμος. Σ'
αυτό το διάστημα οφείλει ο άνθρωπος να αξιοποιήσει τα διάφορα χαρίσματα προς
όφελος του συνόλου της ανθρώπινης κοινωνίας και όχι εγωιστικά με τη στενή
έννοια για δικό του όφελος. Τα χαρίσματα είναι δώρα που προσφέρονται από το Θεό
για αξιοποίηση προς όφελος του κοινωνικού συνόλου και όχι για οικειοποίηση, για
τούτο και θα λογοδοτήσει ο καθένας, με βάση την παραβολή των ταλάντων, για το
βαθμό αξιοποίησης αυτών των ταλάντων. Άνιση η κατανομή των ταλάντων, κατά
τη σημερινή παραβολή: «Ω με έδωκε πέντε τάλαντα, ω δε δύο, ω δε εν, εκάστω κατά
την ιδίαν δύναμιν». Άνιση η κατανομή των ταλάντων, αφού στον πρώτο έδωσε πέντε,
στο δεύτερο δύο τάλαντα και στον τρίτο μόνο ένα. Άνιση η κατανομή, αλλά
σημαντική η επισήμανση που κάνει ο Κύριος στη συνέχεια. Δόθηκαν αυτά τα τάλαντα
«εκάστω κατά την ιδίαν δύναμιν», δηλαδή ανάλογα με τη δυνατότητά του.
Άνιση η κατανομή, γιατί δεν έχουν
όλοι τις ίδιες ικανότητες. Κατά συνέπεια δεν είναι δυνατόν να επωμιστούν όλοι
τις ίδιες ευθύνες Η ισότητα δεν είναι απλή μαθηματική πράξη. Η ισότητα είναι έννοια
πνευματική. Η ισότητα είναι κάτι πέρα από απλούς αριθμούς και που είναι πέρα
από απλή εξίσωση, δηλαδή ταύτιση. Η ισότητα υπάρχει και μέσα από τη
διαφορετικότητα. Η ισότητα για παράδειγμα είναι προνόμιο που προσφέρεται σε
όλους, άντρες, γυναίκες και παιδιά, ανεξάρτητα από χρώμα, φυλή ή θρησκεία. Η
υλοποίηση της ισότητας όμως, θα εξαρτηθεί από την προθυμία, αλλά ιδιαίτερα από
την προσφορά του ανθρώπου. Άρα και τα όποια τάλαντα χαρίσματα του καθενός θα
υπολογιστούν με βάση την προθυμία και την προσφορά και όχι με βάση την έκτασή
τους.
Συνήθως οι άνθρωποι δυσφορούμε
εναντίον όλων, ακόμα και του Θεού, όταν οι άλλοι «παίρνουν» περισσότερα! Μέσα
στα πλαίσια αυτής της λογικής αδυνατούμε να εντοπίσουμε τις όποιες δυνατότητές
μας, με αποτέλεσμα το χάρισμα ή τα χαρίσματα που μας δόθηκαν να ενταφιάζονται,
όπως έγινε και με τον τρίτο υπηρέτη. Αυτός, σε αντίθεση με τους άλλους δύο
υπηρέτες, όχι μόνο δεν αξιοποίησε το τάλαντο διπλασιάζοντας την αξία του, αλλά
το έθαψε στη γη και για να δικαιολογήσει την οκνηρία του προσάπτει και
κατηγορία στον Κύριό του για σκληρότητα!
Οι άνθρωποι πρέπει να
συνειδητοποιήσουμε ότι τα όποια αγαθά, αλλά και τα όποια χαρίσματα μας δόθηκαν
για να τα αξιοποιήσουμε, γιατί στο τέλος θα κληθούμε να λογοδοτήσουμε, όπως
έγινε και με τους υπηρέτες της σημερινής παραβολής. Οι απαντήσεις που δόθηκαν,
αγαπητοί μου, είναι ιδιαίτερα σημαντικές, για όλους και κατ' επέκταση και για
τον καθένα από μας ξεχωριστά.
Ταυτόσημες οι απαντήσεις των δύο
πρώτων υπηρετών. Αυτά που πήραν ήταν τάλαντα που τους εμπιστεύθηκε ο Κύριός
τους κι αυτά που κέρδισαν τα όφειλαν σ' αυτά και όχι αποκλειστικά στις δικές
τους δυνάμεις. Είπε ο πρώτος «Κύριε, μου εμπιστεύθηκες πέντε τάλαντα. Κοίτα,
κέρδισα με αυτά άλλα πέντε». Αλλά και ο δεύτερος που πήρε δύο τάλαντα τα
αξιοποίησε ισάξια με τον πρώτο, αφού τα διπλασίασε και με τη δική του
προσπάθεια. Αυτή η ισάξια αξιοποίηση έφερε και την ισάξια αμοιβή. Αν και τα
ποσά ήταν διαφορετικά, εν τούτοις, η αμοιβή ήταν η ίδια και για τους δύο. «Ευ
δούλε αγαθέ και πιστέ. Επί ολίγα ης πιστός, επί πολλών σε καταστήσω». Δηλαδή,
εύγε, καλέ και έμπιστε δούλε! Αποδείχτηκες αξιόπιστος σε μικρές υποθέσεις, γι'
αυτό θα σου εμπιστευθώ μεγαλύτερες.
Όμως, ποια είναι η σημερινή
κατάσταση; Λειτουργούμε μέσα στα πλαίσια των αρχών που κινήθηκαν οι δύο πρώτοι
υπηρέτες; Δυστυχώς, σήμερα οι άνθρωποι λειτουργούμε περισσότερο ανταγωνιστικά,
με την έννοια από τη μια της αφθονίας και από την άλλη με μια τάση
αλληλοεξόντωσης. Σήμερα θέλουμε περισσότερα αν όχι και όλα. Τα θέλουμε όλα για
τον εαυτό μας ή τουλάχιστον να έχει ο εαυτός μας πιο πολλά από τους άλλους! Σαν
άλλοι «άφρονες πλούσιοι» έχουμε την ψευδαίσθηση ότι θα εξασφαλιστούμε μόνο μέσα
από τα αξιώματα ή τα υλικά αγαθά. Αλλά έρχεται η στιγμή που ενώ εμείς φεύγουμε,
τα «αγαθά μας» αρνούνται να μας ακολουθήσουν, γιατί αυτού του είδους τα .αγαθά
είναι και πιο απατηλά από τα όνειρα. Για τούτο και ο υμνωδός προσπαθεί να μας
συνετίσει λέγοντάς μας με έμφαση πως «πάντα ματαιότης τα ανθρώπινα όσα ουχ
υπάρχει μετά θάνατον».
Αδελφοί μου, τα πιο πάνω έχουν σαν
στόχο να μας προσγειώσουν και όχι να μας καταδικάσουν σε αδράνεια και μαρασμό.
Γιατί η αδράνεια, όπως ακούσαμε σήμερα με την περίπτωση του τρίτου υπηρέτη,
έχει αιώνιες προεκτάσεις, για κείνον που αδρανεί. Και τούτο γιατί μια τέτοια
συμπεριφορά, φανερώνει άρνηση χρησιμοποίησης των αγαθών που του εμπιστεύθηκε ο
Θεός. Ο καθένας πρέπει να γνωρίζει ότι τα χαρίσματα του Θεού δεν χάνονται. Αν
κάποιος τα αρνηθεί, τότε ο Θεός θα του τα πάρει και θα τα εμπιστευθεί σε άλλον.
Δικαιολογημένα μας υπενθυμίζει και ο υμνωδός τη Μεγάλη Δευτέρα: «Ιδού σοι το
τάλαντον ο Δεσπότης εμπιστεύει ψυχή μου. Φόβω δέξαι το χάρισμα, δάνεισαι το δεδωκότι,
διάδος πτωχοίς και κτήσαι φίλον τον Κύριον. Ίνα στης εκ δεξιών αυτού, όταν έλθη
εν δόξη και ακούσης μακαρίας φωνής. Είσελθε, δούλε, εις την χαράν του Κυρίου
σου. Αυτής αξίωσόν με, Σωτήρ, τον πλανηθέντα, δια το μέγα σου έλεος». Αμήν.
Θεόδωρος
Αντωνιάδης
