Περί τής τελέσεως τών Γάμων καί τών Βαπτίσεων σέ παρεκκλήσια καί έξωκκλήσια , όπως έπίσης καί περί τής τελέσεως τού Γάμου καί τής Βαπτίσεως τήν ίδια ήμέρα.

Πρός τούς Εύλαβεστάτους Αρχιερατικούς Έπιτρόπους καί Έφημερίους τής καθ' ήμάς Ίεράς Μητροπόλεως

Θέμα:

 Περί τής τελέσεως τών Γάμων καί τών Βαπτίσεων σέ παρεκκλήσια καί έξωκκλήσια , όπως έπίσης καί περί τής τελέσεως τού Γάμου καί τής Βαπτίσεως τήν ίδια ήμέρα.

Αγαπητοί μας Πατέρες,

Χαίρετε έν Κυρίφ

Μέ πολλή χαρά έπικοινωνούμε μαζί σας, εύχόμενοι ή Πανσθενουργός Χάρις τού Κυρίου μας Ιησού Χριστού νά ένισχύει διαρκώς τή θεάρεστη καί εύλογημένη διακονία σας στόν άμπελώνα καί άγρό τής Άγιωτάτης Έκκλησίας μας, προκειμένου οί πιστοί καί ένορίτες σας νά όδηγούνται μέρα μέ τή μέρα όλο καί περισσότερο στήν έπίγνωση τού θελήματος τού Θεού ( Κολ. 1, 9 ), μέ στόχο τή σωτηρία τους.

Αύτή ή σωτηρία, ή όποία προσφέρεται άφειδώλευτα άπό τήν Έκκλησία μας όχι γενικά καί άόριστα άλλά στήν «έν τόπω καί χρόνω» φανέρωσή της, πού είναι ή ένορία ώς είκόνα τής έσχατολογικής πραγματικότητος. Έκεί πού τελείται ή Θεία Εύχαριστία, γιά νά κοινωνούν οί πιστοί τό Σώμα καί τό Αίμα τού Χριστού , πού δίνεται ' «είς άφεσιν άμαρτιών καί είς ζωήν αίώνιον», μέ τήν προϋπόθεση, όμως, νά ζούν μέ μετάνοια καί νήψη Ψυχής. Έπομένως στήν ένορία - έκκλησία , πού είναι τό κύτταρο τής έκκλησιαστικής ζωής, όλα όφείλουν νά λειτουργούν ' εύσχημόνως καί κατά τάξιν ' ( Α' Κορ. 14, 40 ).

Δυστυχώς, όμως, δέν συμβαίνει πάντοτε αύτό, γιατί ό άνθρωπος έχοντας τό άτελές καί τό εύόλισθον πρός τήν άμαρτια δημιουργεί προβλήματα καί αύτό έχει ώς άποτέλεσμα νά έμφανίζεται ή άταξία καί ή άκοσμία. Συγκεκριμένα:

α) Αρκετοί συνάνθρωποί μας έπιθυμούν νά παντρεύονται ή νά βαπτίζουν τά τέκνα τους όχι στόν ένοριακό τους ναό - πού είναι τό σωστό καί τό πρέπον - άλλά σέ άλλους ένοριακούς Ναούς καί άκόμη λυπηρότερο σέ παρεκκλήσια, γραφικά έξωκκλήσια , ύπαίθριους τόπους καί σέ θαλάσσιους χώρους νά γίνονται βαπτίσματα. Η έλλειψη κατηχήσεως τού λαού μας σχετικά μέ τήν Όρθόδοξη πίστη καί λατρεία μας λόγφ άδιαφορίας καί ραθυμίας - έχοντας εύθυνη γι' αύτή τήν ύπόθεση καί έμείς οί κληρικοί - μαζί μέ τό θανατηφόρο πνεύμα τής έκκοσμίκευσης πού έχει σαρώσει τά πάντα διεισδύοντας καί στούς πιό ίερούς χώρους, μάς όδήγησαν σέ τέτοιου είδους θλιβερές καταστάσεις.

Ή κοσμική άντίληψη καί νοοτροπία θέλει νά βλέπει τά ίερά Μυστήρια ώς κοινωνικές έκδηλώσεις καί κοσμικές τελετές καί εύκαιρίες νά ίκανοποιούνται οί διάφορες ρομαντικές διαθέσεις τών άνθρώπων, οί ματαιοδοξίες τους καί οί μωροφιλοδοξίες τους ( π.χ. έξεζητημένες καί προκλητικές ένδυμασίες τής νύφης ύπερβολικός στολισμός τών Ιερών Ναών άλλά καί τού αύλείου χώρου αύτών μέ χαλιά, φαναράκια καί τούλια, χλιδάτες καί άκριβές δεξιώσεις καί τρικούβερτα γλέντια μετά τό γάμο μέχρι πρωϊας καί μάλιστα ξημερώνοντας Κυριακή, στολισμοί τής κολυμβήθρας, κέτερινγκ έξω άπό τό Ναό καί στήσιμο πάγκων μέ διάφορα γλυκίσματα καί παιχνίδια μετά τή Βάπτιση ) καί όλα αύτά νά συνοδεύονται μέ πολλά άλλα εύτράπελα καί φαιδρά .

Έπίσης νά λείπει άρκετές φορές καί ό σεβασμός τόσο έναντι τών ίερέων όσο καί έναντι τών προσκεκλημένων, όταν ή νύφη καθυστερεί πλέον τών 15 λεπτών, δημιουργώντας ταυτόχρονα καί άλλο πρόβλημα , άν άκολουθεϊ έτερος γάμος μετά τόν καθορισμένο.

Έπιπροσθέτως νά λαμβάνει χώρα καί ή βεβήλωση τού Ιερού Μυστηρίου, τό όποίο τελούμενο μέσα στό ναϋδριο , άπ' έξω τήν ίδια στιγμή νά φωνασκούν, νά γελούν, νά καπνίζουν, νά άστειεύονται καί νά κουτσομπολεύουν. Όλα αύτά , όμως, όχι μόνο άπάδουν μέ τήν ίερότητα τών Μυστηρίων , άλλά κυρίως ύβρίζουν τίς ίερές πράξεις τής Έκκλησίας μας , πού είναι ή κιβωτός τής λυτρώσεώς μας.

Γιατί τά τά Ίερά Μυστήρια είναι έκκλησιαστικά γεγονότα καί άγιες θυρίδες πού διοχετεύεται στούς πιστούς ή Άκτιστη Χάρη Θεού, προκειμένου νά φωτίζονται, νά άγιάζονται καί νά μεταμορφώνονται καί νά άλλοιώνονται πνευματικά καί όχι εύκαιρίες γιά ότιδήποτε άλλο.

Ένδεχομένως κάποιοι έκ τών συνανθρώπων μας νά πούν ότι λόγω οίκονομικών δυσκολιών ή γιά πιό άπλά - άν έννοούν τούς στολισμούς καί τά συναφή μέ αύτό - έπιλέγουμε τά παρεκκλήσια καί τά έξωκκλήσια. Η αίτιολογία αύτή δέν εύσταθεί γιατί, άν κάποιος άδυνατεϊ νά δώσει κάτι δέν είναι ύποχρεωμένος ούτε ένα Εύρώ νά καταθέσει ούτε στόν ένοριακό του Ναό ούτε έκεί έφόσον άδυνατεί. Όσον άφορά τήν άπλότητα, δέν έχουν δίκαιο , γιατί τή λιτότητα καί στόν ένοριακό τους Ναό μπορούν νά τήν έπιδιώξουν, άν τήν έπιθυμούν. Ή μήπως οί στολισμοί στά παρεκκλήσια καί τά έξωκκλήσια ειναι λιγότεροι άπό τούς ένοριακούς Ναούς πολλές φορές ! γιά νά μήν πούμε καλύτερα ότι τούς ξεπερνούν !

Άλλωστε καί τά 50 Εύρώ πού δίνονται, όταν κάποιος θέλει νά φύγει άπό τήν ένορία του- πού κρατούνται όχι έπίτηδες άλλά γιατί τίς άνάγκες τού Ναού καί μόνον — καί αύτά δέν είσπράττονται τελικά , όταν κάποιος δυσκολεύεται χρηματικώς.

Ωστόσο , πόσες φορές δέν γίνατε αύτόπτες μάρτυρες ή δέν έχετε άκούσει καί άκούσαμε γιά στολισμούς , διασκεδάσεις καί τραπέζια, όταν νωρίτερα οί ίδιοι συνάνθρωποί μας ήταν άπρόθυμοι νά δώσουν άκόμη καί τό έλάχιαστο γιά τίς άνάγκες τού Ναού , έπικαλούμενοι λόγους οίκονομικής στενότητος !

Η δέ Ίερά Σύνοδος τής Έκκλησίας τής Έλλάδος βλέπουσα όλη αύτή τήν άσχημη κατάσταση ήχθη στήν άπόφαση κατά τό παρελθόν (19 — 1-2007 ) νά άποστείλλει καί Έγκύκλιο — πού εύκολα μπορείτε νά άναζητήσετε στό διαδίκτυο - μέ τήν όποία έμποδίζει πλέον τήν τέλεση Βαπτίσεων καί Γάμων σέ παρεκκλήσια καί έξωκκλήσια, όπως καί σέ ύπαίθριους χώρους.

β) Τά τελευταία χρόνια πληθαίνουν όλο καί περισσότερο τά καινοφανή φαινόμενα κατά τά όποία , τήν ίδια ήμέρα πού τελείται ό Γάμος στήν Έκκλησία νά βαπτίζουν οί νεόνυμφοι καί τό παιδί τους πού άπέκτησαν , γιατί είτε είχαν συνάψει πολιτικό γάμο είτε είχαν ύπογράψει σύμφωνο συμβίωσης. Αύτό τό γεγονός , όμως, δέν είναι σωστό γιά τούς όρθοδόξους χριστιανούς.

Βέβαια σήμερα πού έχει άμβλυνθεϊ τόσο πολύ ή έννοια τής άμαρτίας καί ή άποκοπή άπό τίς έκκλησιαστικές μας παραδόσεις προχωρεί άκάθεκτα όλα αύτά δέν παραξενεύουν, γιατί ή πνευματική καί ήθική παρακμή μεσουρανεί. Τά πάντα άμνηστεύονται. Τά πάντα δικαιολογούνται. Τά πάντα θεωρούνται φυσικά. Τό Εύαγγέλιο καί ό Θεός στήν άκρη, γιατί , δυστυχώς, έκεϊ έχουμε φθάσει.

Όμως, γιά τήν πίστη μας- πού είναι ότι πολυτιμότερο έχουμε πού άν τή χάσουμε καλύτερα νά μή ζούμε - οί συνάπτοντες πολιτικό γάμο ή σύμφωνο συμβίωσης γιά όποιοδήποτε λόγο, άμαρτάνουν φοβερά , γιατί άρνούνται τό Χριστό. 'Ένας είναι ό δρόμος τής θεραπείας τους : Η μετάνοια, ή άναζήτηση καλού πνευματικού καί ή τέλεση έκκλησιαστικού Γάμου καί ή βάπτιση φυσικά τού παιδιού τους όχι τήν ίδια μέρα, γιατί δέν μπορούμε νά έμπαίζουμε ούτε μέ τό Θεό καί ούτε μέ τά Μυστήρια τής Έκκλησίας μας.

Στό άνίσχυρο έπιχείρημα ότι τά Μυστήρια έχουν έξοδα, γι' αύτό ό γάμος καί τό βάπτισμα έπιθυμούν νά γίνουν μαζί, έννοώντας συνήθως όλα έκεϊνα πού άκολουθούν μετά τήν τέλεσή τους, σάς μεταφέρουμε αύτολεξεί τά όσα έγραψε σύγχρονος διακεκριμένος Ίεράρχης τής Έκκλησίας μας :  Ή Έκκλησία ποτέ δέν συμφώνησε μέ πολυέξοδες κοσμικές έμφανίσεις καί έκδηλώσεις. Ποτέ δέν πρέπει νά κολακεύει τίς φιλοδοξίες τών άνθρωπων. Πάντα πρέπει νά προβάλλει τήν όρθόδοξη πνευματικότητα καί νά συμβάλλει στό πλησίασμα τού άνθρώπου μέ τήν πηγή τής Χάριτος, πού είναι ό Χριστός.

Μετά άπό αύτά νομίζουμε ότι έχουμε ίερό χρέος καί έμεϊς νά ένεργήσουμε δεόντως μή έπιτρέποντας είς τό έξής τήν τέλεση τών Γάμων καί τών Βαπτίσεων σέ όλα τά παρεκκλήσια καί έξωκκλήσια τής Έπαρχίας μας καί τά βαπτίσματα στή θάλασσα, όπως έπίσης καί τήν ίδια ήμέρα μέ τό Γάμο τους τή Βάπτιση τού παιδιού ή τών παιδιών τους.

Ελπίζοντας ότι ή ποιμαντική σας μέριμνα καί άγωνία γιά τήν ύγιή σχέση τού ποιμνίου σας μέ τήν Έκκλησία, θά σάς ώθήσει νά συμβάλλετε τά μέγιστα , διά τήν διόρθωσιν τών άνωτέρω λανθασμένων καταστάσεων στό χώρο τής Εκκλησίας μας, διατελούμε

Μετά πολλών ευχών και αγάπης.

 

---

«Περί τελέσεως ἱερῶν Μυστηρίων σέ Παρεκκλήσια, Ἐξωκκλήσια Ἐνοριῶν, μοναστηριακούς Ναούς, ἰδιόκτητους Ναούς καί ὑπαίθριους χώρους»
(8/6/2015).

Ἀριθμ. Πρωτ. 2743
Διεκπ. 1281
Ἀθήνῃσι 8ῃ Ἰουνίου 2015

ΕΓΚΥΚΛΙΟΣ 2 9 6 8

Πρός
τούς Σεβασμιωτάτους Μητροπολίτας
τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος


Σεβασμιώτατοι ἐν Χριστῷ ἀδελφοί,
Συνοδικῇ Ἀποφάσει, ληφθείσῃ ἐν τῇ Συνεδρίᾳ τῆς Διαρκοῦς Ἱερᾶς Συνόδου, τῆς 3ης μηνός Ἰουνίου 2015, γνωρίζομεν ὑμῖν τά κάτωθι:
Φαινόμενα ἐκκοσμικεύσεως καί ἐμπορικῆς ἐκμεταλλεύσεως κατά τά τελευταῖα ἔτη ἐπιτείνουν τόν εὐτελισμό τῆς τελέσεως Ἱερῶν Μυστηρίων, ἰδίως τοῦ Γάμου καί τοῦ Βαπτίσματος, μέ ἀποτέλεσμα νά στρεβλώνεται ἡ ἔννοια τῆς συμμετοχῆς σέ αὐτά καί νά ὑποβαθμίζεται στό ἐλάχιστο ὁ ἱερός χαρακτήρας τῆς ἀναγκαίας παρουσίας τους ἐντός εὐρύτερης κοινωνικῆς ἐκδηλώσεως, ἡ ὁποία ὀργανώνεται ἁπλῶς ἐπ’ εὐκαιρίᾳ τοῦ τελουμένου Μυστηρίου καί συχνά πρός δημόσια ἐπίδειξη τῆς οἰκονομικῆς στάθμης καί τῆς ματαιοδοξίας τῶν οἰκογενειῶν τῶν νυμφευομένων ἤ βαπτιζομένων.

Ἡ Διαρκής Ἱερά Σύνοδος, κατόπιν τῆς Ἐγκυκλίου ὑπ’ ἀριθμ. 2850/19.1.2007 καί τῆς ἀπό 8.5.2008 Ἀποφάσεως Αὐτῆς, περιιδοῦσα ταῦτα τά φαινόμενα καί ἔχουσα πρό τῶν ὀφθαλμῶν τόν προαγόμενο σκοπό περιχαρακώσεως τῆς ἱερότητος τῶν Μυστηρίων, ἔκρινε ἐπάναγκες νά ὁρίσει ἐκ νέου ὅτι : 

Α. Κέντρο τῆς μυστηριακῆς ζωῆς τῶν πιστῶν εἶναι ὁ Ἐνοριακός Ναός καί τά ἱερά Μυστήρια δέον νά τελεσιουργοῦνται ἐντός αὐτοῦ. Ἡ ἀνέγερση καί λειτουργία ἰδιωτικῶν Ναῶν ἐντός τοῦ ἐδάφους κανονι-κῆς δικαιοδοσίας τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος ἐπιτρέπεται κατ’ ἐξαίρεσιν, μέ τήν ἄδεια καί εὐλογία τοῦ ἐπιχωρίου Μητροπολίτου.

Β. Ἡ τέλεση Ἱερῶν Μυστηρίων σέ πάσης φύσεως ἰδιωτικούς Ναούς ἐπιτρέπεται κατ’ ἐξαίρεσιν μόνον γιά τίς ἀνάγκες τοῦ ἰδιοκτήτη ὡς φυσικοῦ προσώπου καί τῶν μελῶν τῆς οἰκογενείας του, καί τῶν μελῶν του γιά νομικά πρόσωπα, πάντοτε δέ κατόπιν ἀδείας τοῦ οἰκείου Μητροπολίτου, ὁ ὁποῖος δέν ὑποχρεοῦται στή χορήγησή της. Ἀπαγορεύεται νά τεθεῖ σέ δημόσια λατρεία ἰδιωτικός Ναός καί δή καί πρός ἐξυπηρέτησιν τρίτων. Στήν τελευταία περίπτωση ὁ ἰδιωτικός Ναός σφραγίζεται ἤ ἀπαλλοτριώνεται ἀναγκαστικῶς ὑπέρ τοῦ πλησιέστερου Ἐνοριακοῦ ἤ Προσκυνηματικοῦ Ἱεροῦ Ναοῦ. Ὅταν πάντως κατ’ ἐξαίρεσιν ἐπιτρέπεται ἡ τέλεση Μυστηρίου εἶναι αὐτονόητο, ὅτι πρέπει ὁ ἰδιόκτητος Ναός νά τυγχάνει κανονικῶς ἐγκαινιασμένος κατά τό ὀρθόδοξο τυπικό.
Ὑπενθυμίζεται ὅτι κατά τά ἄρθρα 6 τοῦ ἀναγκαστικοῦ νόμου 2200/1940 (Α΄ 42), 13 παρ. 1-2 τοῦ ὑπ' ἀριθμ. 8/1979 (Α΄ 1/1980) Κανονι-σμοῦ τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος, 2 παρ. 2 περ. Θ΄ τοῦ ν. 4030/2011, ὅπως προσετέθη διά τοῦ ἄρθρου 53 τοῦ ν. 4178/2013 (Α΄ 174), ἰδιωτικοί ὀρθόδοξοι Ναοί ἀνεγείρονται καί λειτουργοῦν κατόπιν ἀδείας τοῦ ἐπιχωρίου Μητροπολίτου καί ἐπιτρέπεται νά ἐξυπηρετοῦν τίς ἀνάγκες τοῦ ἰδιοκτήτη ἤ τῆς οἰκογενείας του ἤ τῶν μελῶν του, γιά νομικά πρόσωπα. Κλείονται κατόπιν ἐντολῆς τοῦ ἐπιχωρίου Μητροπολίτου ἤ ἀπαλλοτριώνονται ὑπέρ τοῦ πλησιέστερου Ἐνοριακοῦ ἤ Προσκυνηματικοῦ Ναοῦ, ὅταν δέν πληροῦν καί δέν τηροῦν τούς ὅρους αὐτούς. Λόγο σφραγίσεως καί ἀπαλλοτριώσεως τοῦ ἰδιωτικοῦ ὀρθόδοξου Ναοῦ ἀποτελεῖ, ἐπίσης, καί ἡ διαρκής ἤ περιστασιακή παραχώρησή του γιά τέλεση ἱεροπραξιῶν σέ θρησκευτικούς λειτουργούς ἑτερόδοξης, ἑτερόθρησκης ἤ ἀκόμη καί σχισματικῆς θρησκευτικῆς κοινότητος, ἡ ὁποία δέν τελεῖ σέ κοινωνία μέ τήν ὀρθόδοξη Ἐκκλησία τῆς Ἑλλάδος. 

Γ. Στήν ὑπό τούς ἀνωτέρω ὅρους ἀπαγόρευση τελέσεως Μυστηρίων ἐντάσσονται, ὡς ἰδιωτικοί Ναοί, καί οἱ εὑρισκόμενοι ἐντός ἀκινήτων ξενοδοχειακῶν ἤ ἄλλων ἐπιχειρήσεων ὀργανώσεως ἐκδηλώσεων οἱασδήποτε μορφῆς. Εἶναι ἀδιανόητη καί ἀποσυνάγωγη πρός τή φύση καί λειτουργία τῶν ἱερῶν Μυστηρίων ὡς αἰσθητῶν σημείων τῆς Θείας Χάριτος ἡ ἔνταξή τους, ὡς ἀμέσου ἤ ἐμμέσου σκοποῦ, στήν ἐμπορική δραστηριότητα οἱουδήποτε φυσικοῦ ἤ νομικοῦ προσώπου. 

Δ. Ἀπόκειται στήν ἀπόλυτη διακριτική εὐχέρεια καί ποιμαντική κρίση τοῦ οἰκείου Μητροπολίτου, καί πάντως ὑπό τίς αὐτονόητες γιά κάθε ἱερό Μυστήριο προϋποθέσεις τῆς διεξαγωγῆς του ἐντός τοῦ Ἱε-ροῦ Ναοῦ, ὑπό συνθῆκες σεβασμοῦ πρός τήν ἱερότητά του καί ἀκώλυτης συμμετοχῆς τῶν παρευρισκομένων, κατ’ ἐκτίμησιν τῆς χωρητικότητος τοῦ Ἱεροῦ Ναοῦ, ἡ τέλεση τῶν ἱερῶν Μυστηρίων τοῦ Γάμου καί τῆς Βαπτίσεως : i) στά Παρεκκλήσια τῆς Ἐνορίας, ἤτοι σέ Ναούς τῆς Ἐνορίας εὑρισκομένους ἐντός σχεδίου πόλεως ἤ ἐντός οἰκι-σμοῦ, καί ii) στά Ἐξωκκλήσια τῆς Ἐνορίας, ἤτοι σέ Ναούς τῆς Ἐνορίας εὑρισκομένους ἐκτός σχεδίου πόλεως ἤ ἐκτός οἰκισμοῦ, ἀκόμη καί ἐάν εἶχαν λειτουργήσει κατά τό παρελθόν ὡς Ἐνοριακοί Ναοί. iii) Ἡ τέλεση τοῦ Μυστηρίου τοῦ Γάμου στούς μοναστηριακούς Ναούς, περιλαμβανομένων καί τῶν Ναῶν τῶν Μετοχίων, ἀπαγορεύεται αὐστηρῶς. 

Ταῦτα σᾶς πληροφοροῦμε προκειμένου νά τηρῆται τό ἁγιογρα-φικό «πάντα δέ εὐσχημόνως καί κατά τάξιν γενέσθω» (Α΄ Κορ., ιδ΄ 40), «ἵνα μή τινα ἐγκοπήν δῶμεν τῷ εὐαγγελίῳ τοῦ Χριστοῦ» (αὐτόθι, θ΄ 12), σᾶς ἀσπαζόμεθα ἐν Κυρίῳ καί διατελοῦμεν μετ' ἀγάπης. 

† Ὁ Ἀθηνῶν Ι Ε Ρ Ω Ν Υ Μ Ο Σ, Πρόεδρος
† Ὁ Σταγῶν καί Μετεώρων Σεραφείμ
† Ὁ Περιστερίου Χρυσόστομος
† Ὁ Καλαβρύτων καί Αἰγιαλείας Ἀμβρόσιος
† Ὁ Τρίκκης καί Σταγῶν Ἀλέξιος
† Ὁ Καρπενησίου Νικόλαος
† Ὁ Μονεμβασίας καί Σπάρτης Εὐστάθιος
† Ὁ Λήμνου καί Ἁγίου Εὐστρατίου Ἱερόθεος
† Ὁ Γουμενίσσης, Ἀξιουπόλεως καί Πολυκάστρου Δημήτριος
† Ὁ Βεροίας, Ναούσης καί Καμπανίας Παντελεήμων
† Ὁ Διδυμοτείχου, Ὀρεστιάδος καί Σουφλίου Δαμασκηνός
† Ὁ Δρυϊνουπόλεως, Πωγωνιανῆς καί Κονίτσης Ἀνδρέας
† Ὁ Ξάνθης καί Περιθεωρίου