Παρασκευή 18 Νοεμβρίου 2011

ΕΙΣΟΔΙΑ ΚΑΙ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΑ



Μαζί με το χειμώνα, αδελφοί μου, που ξεκινά στο ημισφαίριο μας, ξεκινά και η Εκκλησία του Χριστού, η Εκκλησία μας τις προετοιμασίες της για να εορτάσει ένα ακόμα λαμπρό Πάσχα. Να μην παραξενευόμαστε ακούγοντας τον όρο αυτό γιατί έγινε πλέον δόκιμος και χρησιμοποιείτε από Θεολόγους και για  άλλα σημαδιακά γεγονότα στην ανθρώπινη πορεία στη γη ετούτη. Είναι το Πάσχα του χειμώνα, όπως αποκαλεί ο π. Αλέξανδρος Σμέμαν τη Γέννηση του Χριστού. Βλέπεις τρεις από τις τέσσερις εποχές μας έχουν το Πάσχα τους. Η Άνοιξη το πρώτο, το Αναστάσιμο Πάσχα. Το καλοκαίρι το Πάσχα της Παναγίας μας, ο χειμώνας τούτο, που τώρα, από τις 14 του Νοέμβρη, ετοιμαζόμαστε να γιορτάσουμε.
          Πράγματι, αγαπητοί Χριστιανοί. Πρόκειται για Πάσχα. Μήνυμα ελπίδας μέσα στην καρδιά του χειμώνα. Τούτο είναι μια πραγματικότητα που γίνεται βίωμα, προσωπική εμπειρία του κάθε πιστού που τρέφεται με τα νάματα της Ορθοδοξίας.
Αδελφοί μου.
Δυο γεγονότα κορυφώνονται με την εορτή των Εισοδίων της Θεοτόκου στις 21 του Νοέμβρη.
Για το πρώτο: «Χαίρει ο ουρανός και η γη τον ουρανόν τον νοητόν πορευόμενον ορώντες εις θείον οίκον ανατραφήναι σεπτώς»
Το πρόσωπο τής Παναγίας μας. Η κορυφαία προσφορά της ανθρωπότητας στο σχέδιο τής θείας οικονομίας. Το πρόσωπο της Παναγίας μας, ο καθαρώτατος νας το Σωτρος, πολυτίμητος παστς κα Παρθένος, τ ερν θησαύρισμα τς δόξης το Θεο, σήμερον εσάγεται, ν τ οκ Κυρίου, τν χάριν συνεισάγουσα, τν ν Πνευματι θεί· ν νυμνοσιν γγελοι Θεο. Ατη πάρχει σκην πουράνιος…
O άνθρωπος επιλέγει το θάνατο αντί της ζωής, και ο Θεός βοηθεί τον άνθρωπο να διαβεί το θάνατο στην αιωνιότητα. Κι αυτό  Το πρόσωπο-κλειδί, λοιπόν, στην όντως παράδοξη ιστορία τής αγάπης τού Θεού είναι η Θεοτόκος, που τίκτει την αλήθεια και τη ζωή, στο πρόσωπο τού Ιησού Χριστού, και λαμβάνει την κορυφαία θέση στη γενεαλογία τού ανθρωπίνου γένους.
Έτσι σήμερα με την ευλογημένη είσοδο της Παρθένου Μαρίας στο Ναό έχουμε και την απαρχή της πραγματοποιήσεως της προαιώνιας βουλής του Τριαδικού Θεού για τη σωτηρία του κόσμου. Στην υμνολογία της μεγάλης αυτής εορτής ψάλλουμε πως «Σήμερον της ευδοκίας Θεού το προοίμιον και της των ανθρώπων σωτηρίας η προκήρυξις». Η χαραυγή της λυτρώσεως του ανθρωπίνου γένους από τη δουλεία της αμαρτίας. Γι’ αυτό και η Εκκλησία μας εορτάζει λαμπρά το γεγονός.
Το δεύτερο είναι ο πανηγυρικός Χριστουγεννιάτικος παιάνας που επίσημα πλέον αντηχεί από σήμερα στην απανταχού Ορθοδοξία. Οι καταβασίες των Χριστουγέννων. «Χριστός γεννται δοξάσατε…» Η πρώτη επίσημη αναγγελία της Γεννήσεως του Χριστού που ταιριάστηκαν εξαίσια μ’ αυτή τη μεγάλη Θεομητορική γιορτή της εισόδου της Θεοτόκου εις τα Άγια των Αγίων, αφού με την αφιέρωση αυτή της Μαριάμ υπογράφεται τρόπον τινά το συμβόλαιο ότι από αυτή θα γεννηθεί ο μεσσίας και μαζί η σωτηρία του ανθρώπου.  

Αδελφοί μου!

          Όλα και σ’ αυτή την περίοδο, υπηρετούν τον ίδιο σκοπό. όλα υπογραμμίζουν τη χαρά για τη σωτηρία. Ο Υιός και Λόγος του Θεού, ο δρακί την πάσαν έχων κτίσιν», η προσδοκία των εθνών, εκείνος για τον οποίο μίλησαν οι προφήτες, κατά ένα τρόπο μυστικό, «γεννάται εκ Παρθένου».
          Ο π. Θωμάς Χόπκο, Ρώσος θεολόγος στο βιβλίο του ‘Χειμωνιάτικη Πασχαλιά» μας λέει:
          «Ο Ιησούς βρίσκεται ως βρέφος στο σπήλαιο βασι­λεύοντος του Καίοαρος Αυγούστου έτσι, ώστε να δύναται να βρεθεί στον τάφο επί Ποντίου Πιλάτου. Καταδιώχθηκε από τον Ηρώδη έτσι, ώστε να μπορέσει να συλληφθεί από τον Καϊάφα. Τάφηκε στο βάπτισμα έτσι, ώστε να μπορέσει να φθάσει μέχρι το σταυρικό θάνατο. Τον προσκύνησαν οι μάγοι έτσι, ώστε ολόκληρη ή κτίση να μπορέσει να Τον προσκυνήσει κατά το θρίαμβο του επί του θανάτου. Το Πάσχα του Σταυρού Του προετοιμάσθηκε από το Πάσχα της ελεύσεως Του. Το Πάσχα της Αναστάσεως του ξεκίνησε με το Πάσχα της ενσαρκώσεως Του. Το Πάσχα της δόξης Του προαγγέλθηκε με το Πάσχα του Βαπτίσματος Του. Να τι εορτάζουν κάθε χρόνο οι Χριστιανοί σε εκείνο που πρώτος ο πατήρ Αλέξανδρος Σμέμαν αποκάλεσε «Πάσχα του χειμώνα.»
Καλούμαστε και πάλι, αδελφοί μου, από σήμερα επίσημα και έντονα να γιορτάσουμε ή επί τα ακριβέστερο, να ζήσουμε αληθινά το μεγάλο γεγονός της σωτηρίας και της λυτρώσεως των ανθρώπων και του κόσμου από τα δεινά των κακών και του διαβόλου. Καλούμαστε να δεχθούμε το μυστήριο της σαρκώσεως του Θεού και να γεμίσουμε με θεία χάρη και ευλογία. 
Οι άγιοι Πατέρες μας καλούν να ανοίξουμε τα μάτια της καρδιάς και να μελετήσουμε το μεγάλο αυτό μυστήριο, που κυριολεκτικά άλλαξε τη μορφή του κόσμου.  Πριν από τη γέννηση του Κυρίου Ιησού ο κόσμος ζούσε στο σκοτάδι της απιστίας και της ειδωλολατρίας με φωτεινές εξαιρέσεις.  Όμως ο Θεός δεν εγκατέλειψε το πλάσμα του. Στον κατάλληλο χρόνο στέλνει στη γη τον μονογενή Του Υιό , για να σώσει τον κόσμο και τον άνθρωπο. «Ο Θεός επί γης ώφθη και τοις ανθρώποις συνανεστράφη» (Βαρούχ γ’ 38). Ο αόρατος γίνεται ορατός, ο απρόσιτος προσιτός, ο Θεός μαζί  με τους ανθρώπους. Μέγα και παράδοξον το μυστήριον. Ήλθε στη γη όχι όπως αυτός μπορούσε, αλλά όπως εμείς μπορούσαμε να τον δούμε και να τον καταλάβουμε.     Γι’ αυτό έγινε άνθρωπος με σάρκα· για να επικοινωνήσει καλύτερα με μας. Ο Ιερός Χρυσόστομος τονίζει χαρακτηριστικά : «Πώς έγινε τούτο το εκπληκτικό και αξιοθαύμαστο; Ένεκα της δικής Του αγαθότητος και όπως ένας βασιλέας βγάζει την βασιλική στολή και σαν απλός στρατιώτης ρίχνεται στη μάχη, για να μη αναγνωρισθεί από τον εχθρό και έτσι πετύχει τη νίκη, έτσι και ο Χριστός ήρθε  με ανθρώπινη μορφή, για να μην αναγνωρισθεί και αποφύγει ο εχθρός τη σύγκρουση μαζί του, αλλά και για να μη φοβίσει τους ανθρώπους, γιατί ήρθε για να τους σώσει και λυτρώσει»
                                    
«Χριστός γεννται, δοξάσατε∙     Χριστός ξ ορανν παντήσατε.
Χριστός πί γς ψώθητε.  σατε τ Κυρί πσα γ,
και ν εφροσύν νυμνήσατε λαοί∙     τι δεδόξαστε»

Χριστός γεννάται∙ Από τα στόματα όλων ας ακουστεί δοξολογία.
Εσείς οι άνθρωποι, μαζί με τους Αγγέλους, ενώστε τη φωνή σας και όλοι συμψάλλατε «Δόξα ν ψίστοις Θε και πί γς ερήν ν νθρώποις εδοκί».
Ο Χριστός έρχεται από τους ουρανούς, όλοι, σαν τους ποιμένες, σαν τους Μάγους, τρέξτε να τον υποδεχθείτε.
Ο Χριστός φάνηκε πάνω στη γη. Στη Βηθλεέμ, στο σπήλαιο, στη Φάτνη, σπαργανωμένος, είναι ανάμεσα μας, είναι κοντά μας, είναι δίπλα μας∙  εσείς οι άνθρωποι ανεβείτε από τη γη στους ουρανούς. Ξεκολλήστε το νου, τη ψυχή, τη καρδιά σας, από τα γήινα και τα χοϊκά και ανεβείτε στα επουράνια, τα άφθαρτα, τα αιώνια.
Όλοι οι λαοί, απ’ άκρο σ’ άκρο της γης, Ανατολή και Δύση, Βορρά και Νότο, όλη η οικουμένη, άσατε, ανυμνήσατε, ψάλλατε άσματα  στον Κύριο με χαρά και ευφροσύνη, γιατί για σας Αυτός είναι ο πλέον δοξασμένος και από Αγγέλους και από ανθρώπους».
Εδώ ο εμπνευσμένος και όντως Θεοφώτιστος ποιητής του πανηγυρικού αυτού κανόνος των Χριστουγέννων, θέλοντας να εκφράσει τη χαρά και τον ενθουσιασμό του για την μεγάλη γιορτή των Χριστουγέννων, τη Μητρόπολη των εορτών, παίρνει ένα πανηγυρικό λόγο, του Αγίου Γρηγορίου του Θεολόγου, που έτσι ακριβώς αρχίζει, τον κάνει ποίημα,  και πλέκει έτσι με το δικό του αριστοτεχνικό τρόπο, το χαρμόσυνο και πανηγυρικό αυτό ύμνο και τον κάνει το σήμα κατατεθέν της του Χριστού Γέννας.
Οι ρήτορες όταν θέλουν να παρουσιάσουν ένα γεγονός περασμένο πιο έντονα, συνηθζουν να το αναφέρουν σαν να συμβαίνει τώρα. Έτσι και τώρα ο Άγ. Γρηγόριος ο Θεολόγος στον πανηγυρικό του λόγο δεν αναφέρει «Χριστός εγεννήθη», αλλά «Χριστός γεννται». Τώρα γεννιέται ο Χριστός. Αυτή τη φράση χρησιμοποιεί και ο ποιητής του κανόνος. ¨όμως το «Χριστός γεννται», μπαίνει και για ένα άλλο λόγο. Η Γέννηση του Χριστού, το μέγα αυτό Μυστήριο της ενανθρωπήσεως του Θεού, συντελέστηκε βέβαια τότε, σε κάποια συγκεκριμένη στιγμή της ιστορίας, όμως στην Εκκλησία, συντελείται αέναα. Ο Χριστός γεννιέται στη ψυχή μας πάντοτε. Σαρκώνεται μέσα στον καθέναν μας που πιστεύει και ελπίζει στην εν Χριστώ σωτηρία. 
Περιμένουμε τη μεγάλη γιορτή της γεννήσεως, αδελφοί μου! Ήδη πριν δυο βδομάδες περίπου έχει ξεκινήσει η νηστεία των Χριστουγέννων. Βέβαια λίγοι τη  θυμούνται, λιγότεροι την ασπάζονται και οι περισσότεροι αν δεν την κοροϊδεύουν, την αγνοούν και αδιαφορούν. Όπως όμως και να το κάνουμε χωρίς νηστεία, χωρίς κάποια θυσία, δεν έχει καμιά αξία, δεν μας προκαλεί την παραμικρή συγκίνηση  η γιορτή, όταν θα έλθει, και το Χριστουγεννιάτικο, γιορτινό, οικογενειακό τραπέζι καμιά διαφορετικότητα· τίποτα το ξεχωριστό από όλες τις, άλλες ημέρες. Στις 21 του μηνός μαζί με τη γιορτή των Εισοδίων της Θεοτόκου, ξεκινούν
Και ο Υιός του Θεού αναμένει την ανταπόκριση τη δικής μας. Μας αγάπησε, ζητά να τον αγαπήσουμε και μεις. Να του ανοίξουμε την καρδιά και τη ζωής μας. Να συνδεθούμε μαζί του. Σαν μια ελάχιστη συμμετοχή στις ημέρες αυτές και στη «Μητρόπολη των εορτών» που αναμένουμε, θα προσπαθήσουμε στις ομιλίες των ημερών τούτων να ακουμπήσουμε όσο μπορούμε το νόημα της εορτής. Ίσως κάποιο καμπανάκι χτυπήσει μέσα μας, ίσως κάνουμε κάτι για Χριστούγεννα με Χριστό.

Δευτέρα 14 Νοεμβρίου 2011

Νηστεία των Χριστουγέννων: Πότε, γιατί και πώς;


H νηστεία των Χριστουγέννων

orthodox-answers.blogspot.com

1. Δεύτερη μακρά περίοδος νηστείας μετά τη Μεγάλη Τεσσαρακοστή είναι η νηστεία των Χριστουγέννων, γνωστή στη γλώσσα του ορθοδόξου λαού μας και ως σαραντα(η)μερο. Περιλαμβάνει και αυτή σαράντα ημέρες, όμως δεν έχει την αυστηρότητα της νηστείας της Μεγάλης Τεσσαρακοστής. Αρχίζει την 15η Νοεμβρίου και λήγει την 24η Δεκεμβρίου.
2. Η εορτή της κατα σάρκα γεννήσεως του Κυρίου μας Ιησού Χριστού αποτελεί τη δεύτερη μεγάλη Δεσποτική εορτή του χριστιανικού εορτολογίου. Μέχρι τα μέσα του
Δ' αιώνα η Εκκλησία της Ανατολής συνεόρταζε τη γέννηση και τη βάπτιση του Χριστού υπό το όνομα τα Επιφάνεια την ίδια ήμερα, στις 6 Ιανουαρίου. Τα Χριστούγεννα ως ξεχωριστή εορτή, εορταζομένη στις 25 Δεκεμβρίου εισήχθη στην Ανατολή από τη Δύση περί τα τέλη του Δ' αιώνα.
Ό άγιος Ιωάννης ό Χρυσόστομος, που πρώτος ομιλεί για την εορτή των Χριστουγέννων, την ονομάζει «μητρόπολιν πασών των εορτών» και μας πληροφορεί περί το 386 ότι «ούπω δέκατον έστιν έτος, εξ ου δήλη και γνώριμος ημίν αύτη η ημέρα (της εορτής) γεγένηται».
Με τη διαίρεση της άλλοτε ενιαίας εορτής και την καθιέρωση των τριών ξεχωριστών εορτών, της Γεννήσεως την 25η Δεκεμβρίου, της Περιτομής την 1η και της Βαπτίσεως την 6η Ιανουαρίου, διαμορφώθηκε και το λεγόμενο Δωδεκαήμερον, δηλαδή το εόρτιο χρονικό διάστημα από τις 25 Δεκεμβρίου ως τις 6 Ιανουαρίου. Έτσι διασώθηκε κατά κάποιο τρόπο η αρχαία ενότητα των δύο μεγάλων εορτών της Γεννήσεως και της Βαπτίσεως του Κυρίου.
3. Ή μεγάλη σημασία που απέκτησε με την πάροδο του χρόνου στη συνείδηση της Εκκλησίας η νέα εορτή των Χριστουγέννων και η ευλάβεια των πιστών και ιδιαίτερα των μοναχών, απετέλεσαν τις προϋποθέσεις για την καθιέρωση και της προ των Χριστουγέννων νηστείας. Σ' αυτό ασφαλώς επέδρασε και η διαμορφωμένη ήδη τεσσαρακονθήμερη νηστεία της Μεγάλης Τεσσαρακοστής που προηγείτο του Πάσχα.
Όπως η εορτή έτσι και η νηστεία, ως προετοιμασία για την υποδοχή των γενεθλίων του Σωτήρος, εμφανίστηκε αρχικά στη Δύση, όπου η νηστεία αυτή ονομαζόταν Τεσσαρακοστή τον άγιου Μαρτίνου επειδή άρχιζε από την εορτή του άγιου τούτου της Δυτικής Εκκλησίας. Το ίδιο επανελήφθη και σ' εμάς, όπου πολλοί τη νηστεία των Χριστουγέννων ονομάζουν του άγιου Φιλίππου επειδή προφανώς αρχίζει την επομένη της μνήμης του Αποστόλου. Οι πρώτες ιστορικές μαρτυρίες, που έχουμε για τη νηστεία προ των Χριστουγέννων, ανάγονται για τη Δύση στον Ε' και για την Ανατολή στον ΣΤ' αιώνα. 'Από τούς ανατολικούς συγγραφείς σ' αυτήν αναφέρονται ό Αναστάσιος Σιναιτης, ό πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως Νικηφόρος ο Ομολογητής, ο άγιος Θεόδωρος ο Στουδίτης, καθώς επίσης και ο πατριάρχης Αντιοχείας Θεόδωρος Βάλσαμων.
4. Ή νηστεία στην αρχή, καθώς φαίνεται, ήταν μικρής διάρκειας. Ό Θεόδωρος Βαλσαμων, που γράφει περί τον ΙΒ' αιώνα —και κατά συνέπεια μας πληροφορεί για τα όσα ίσχυαν στην εποχή του —, σαφώς την ονομάζει «επταήμερον». Όμως υπό την επίδραση της νηστείας της Μεγάλης Τεσσαρακοστής επεξετάθη και αυτή σε σαράντα ήμερες, χωρίς εν τούτοις να προσλάβει την αυστηρότητα της πρώτης.
Πως θα πρέπει να την νηστεύουμε; Καθ' όλη τη διάρκεια του σαρανταημέρου δεν καταλύουμε κρέας, γαλακτερά και αυγά. Αντίθετα, επιτρέπεται να καταλύουμε ψάρι όλες τις ήμερες — πλην, φυσικά, της Τετάρτης και της Παρασκευής— από την αρχή μέχρι και την 17η Δεκεμβρίου. Ψάρι καταλύουμε επίσης και κατά την εορτή των Εισοδίων της Θεοτόκου, οποιαδήποτε ημέρα κι αν πέσει.
'Από την 18η μέχρι και την 24η Δεκεμβρίου, παραμονή της εορτής, επιτρέπεται η κατάλυση οίνου και ελαίου μόνο — εκτός, βέβαια, των ημερών Τετάρτης και Παρασκευής που θα παρεμβληθούν και κατά τις οποίες τηρούμε ανέλαιη νηστεία. Επίσης με ξηροφαγία θα πρέπει να νηστεύουμε την πρώτη ήμερα της νηστείας, 15η Νοεμβρίου, καθώς και την παραμονή της εορτής, έκτος βέβαια κι αν πέσουν Σάββατο η Κυριακή.

ΝΗΣΤΕΙΑ: ΑΠΟΧΗ ΑΠΟ ΠΑΣΗΣ ΑΜΑΡΤΙΑΣ
«Επίσης οφείλουμε να μην τηρούμε μόνο την τάξη της νηστείας που αφορά τις τροφές, αλλά να απέχουμε και από κάθε αμαρτία, έτσι ώστε, όπως νηστεύουμε ως προς την κοιλιά, να νηστεύουμε και ως προς τη γλώσσα, αποφεύγοντας την καταλαλιά, το ψέμα, την αργολογία, τη λοιδορία, την οργή και γενικά κάθε αμαρτία που διαπράττουμε μέσω της γλώσσας.
Επίσης χρειάζεται να νηστεύουμε ως προς τα μάτια. Να μη βλέπουμε μάταια πράγματα. Να μην αποκτούμε παρρησία διά μέσου των ματιών. Να μην περιεργαζόμαστε κάποιον με αναίδεια. Ακόμη θα πρέπει να εμποδίζουμε τα χέρια και τα πόδια από κάθε πονηρό πράγμα.
Με αυτό τον τρόπο νηστεύοντας μια νηστεία ευπρόσδεκτη στον Θεό, αποφεύγοντας κάθε είδους κακία που ενεργείται διά μέσου της καθεμιάς από τις αισθήσεις μας, θα πλησιάζουμε, όπως είπαμε, την άγια ήμερα της αναστάσεως αναγεννημένοι, καθαροί και άξιοι της μεταλήψεως των άγιων μυστηρίων».
ΔΩΡΟΘΕΟΣ ΓΑΖΗΣ

Από το "Η νηστείαι της Εκκλησίας", Αρχιμ. Συμεών Κούτσα Εκδ. Αποστολική Διακονία, σελ. 88-92

Παρασκευή 11 Νοεμβρίου 2011

Ο ΥΨΙΠΕΤΗΣ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ ΑΕΤΟΣ


 




"Μύσας ὁ χρυσοῦς Ἰωάννης τὸ στόμα,
Ἀφῆκεν ἡμῖν ἄλλο τὰς βίβλους στόμα.
Ἀμφὶ τρίτην δεκάτην σίγησεν χρύσεα χείλη".



 ------------------------------------

Είναι πραγματικά δύσκολο, σχεδόν ακατόρθωτο, μέσα σε λίγα λεπτά να καταφέρεις να δώσεις έστω και μια αμυδρά εικόνα, να μπορέσεις να σκιαγραφήσεις  μια αγία μορφή, να αναφερθείς σε μια αφάνταστα μεγάλη προσωπικότητα σαν αυτή που η Εκκλησία μας σήμερα τιμά.
          Μέγας, μέγιστος πατήρ της Εκκλησίας, όσιος Ποιμένας και Ιεράρχης,   οικουμενικός  διδάσκαλος  και φωστήρας της οικουμένης. Πώς θα μιλήσουμε για τον χρυσόρειθρο ποταμό  της Εκκλησίας  και την χρυσόφθογγο της ευσεβείας κιθάρα και δεν θα  αδικήσουμε; Πώς θα ανοίξουμε το στόμα μας εμείς οι ελάχιστοι απέναντι στην καλλικέλαδο του Ιερού άμβωνος αηδόνα; Όμως  παρά τις αδυναμίες μας, παρά του ότι, νάνοι εμείς  καταπιανόμαστε με γίγαντα  δεν μπορούμε να μην σημειώσουμε έστω ελάχιστα για τον αστέρα τον παμφαή που και σήμερα αν και πέρασαν 16 αιώνες απ΄ την  οσιακή κοίμηση του συνεχίζει να ρίχνει άπλετο φως  στα σκοτεινά μονοπάτια της πονεμένης ανθρωπότητας  της 3ης χιλιετηρίδας .
            Ιωάννης ο Χρυσόστομος. Χρυσός όχι μόνο στη γλώσσα μα και στο νου και στην καρδιά  και στην ψυχή. Μια ζωή γεμάτη φως, γεμάτη αλήθεια .δράση, αγώνα ,αγάπη, συμπόνια, ηθική ανωτερότητα, ψυχικό μεγαλείο, άφθαστη πνευματική διαύγεια και λόγο θεόπνευστο. Μια ζωή που πέρασε μέσα από συμπληγάδες. Μια ζωή χωρίς συμβιβασμούς, χωρίς υποτελικό σκύψιμο, μια ζωή μόνο φως. «Πανηγυρίζει γαρ ο ουρανός άνωθεν ,αναφέρει σ’ έναν εγκωμιαστικό του λόγο στον Άγιο Ιωάννη το Χρυσόστομο, ο Άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης, και οι εν τω ουρανώ άγγελοι και μακάριοι, έχοντες εν μέσω αυτών την αγγελοειδή ψυχήν και το μακάριον πνεύμα του θείου Χρυσοστόμου, ολολαμπές και ολόφωτον και από κάθε μέρος εκλάμπον τας μαρμαρυγάς και ελλάμψεις της θείας μακαριότητος. Πανηγυρίζει δε και η γη, κάτωθεν, και πάντες οι εν τη γη άνθρωποι, έχοντες το ζωομύριστον και ιερόν και θαυματόβρυτον αυτού λείψανον και απολαμβάνοντες εξ αυτού, καθ’ εκάστην και πλουσίας τας χάριτας των θαυμάτων και ιαμάτων. Και ούτω γίνεται ,σήμερον, μία κοινή χαρά και μία παγκόσμιος πανήγυρις του ουρανού ομού και της γης και των αγγέλων άμα και των ανθρώπων».
          Κοινή λοιπόν χαρά του ουρανού και της γης  η σημερινή εορτή. Συνεορτάζει η εν τω ουρανώ θριαμβεύουσα Εκκλησία μαζί με την επί γης στρατευομένη. Τιμά και δοξάζει και καυχάται για τον μέγα εν ιεράρχαις, τον υψιπέτη αετό που με τα υπερφυσικά και επουράνια χαρίσματα του ανεδείχθη όντως «ο ποιμήν ο καλός» ο οποίος «την ψυχήν αυτού έθεσε υπέρ των προβάτων».
          Αλήθεια, αγαπητοί Χριστιανοί, ποιος θα περίμενε  από ένα καλομαθημένο πλουσιόπαιδο της Αντιόχειας ,από ένα μοναδικό κληρονόμο αξιοζήλευτης περιουσίας  και γόνο ένδοξης αριστοκρατικής γενιάς  ν’ αψηφήσει τα πάντα, να απομακρυνθεί από περιουσίες και δόξες  και ν΄ αφιερωθεί ολοκληρωτικά στο Χριστό ; Ποιος θα περίμενε από ένα δεινό ρήτορα και πετυχημένο δικηγόρο της εποχής ν’ απαρνηθεί τον κόσμο και να τρέχει στα σπήλαια και τις  ερημιές  για να επικοινωνήσει με το Θεό, ένα Θεό που οι ειδωλολάτρες της εποχής  χλεύαζαν και όσοι πίστευαν σ’ Αυτόν ήσαν οι πλέον παρανοϊκοί! Ποιος θα περίμενε ότι μια εικοσάχρονη χήρα, η Ανθούσα, θα κατόρθωνε μόνη της να  οικοδομήσει ένα τόσο λεπτό πνεύμα και ένα τόσο ευαίσθητο χαρακτήρα  στο νεαρό γιο της, ώστε και αυτοί οι ειδωλολάτρες να θαυμάζουν και να ομολογούν όπως ο ρητοροδιδάσκαλος Λιβάνιος «Πω, πω! τι θαυμάσιες γυναίκες υπάρχουν στους Χριστιανούς!». Πολλοί έκριναν τις επιλογές του αυτές κατώτερες από την αξία του .Ο ίδιος όμως έκρινε τον εαυτό του κατώτερο από τα μεγαλεία του Θεού που κλήθηκε να διακονήσει . Οι περιστάσεις και η ιστορία τους διέψευσε όλους. Οι πρώτοι διαψεύστηκαν γιατί στο πρόσωπο του η Εκκλησία απέκτησε τον ποιμένα τον καλόν που στέκεται στο πλευρό του ποιμνίου του κάθε στιγμή και είναι έτοιμος να δώσει τα πάντα γι’ αυτό. Ο ίδιος διαψεύστηκε γιατί όχι μόνο διακόνησε την Εκκλησία με σωφροσύνη και αυταπάρνηση μα έγινε και μέτρο σύγκρισης και δόξα αιώνια της θείας μεγαλοσύνης.
          Το 385 τον συναντάμε πρεσβύτερο στην Αντιόχεια να διαπρέπει στον άμβωνα με πύρινους λόγους και να πρωτοπορεί στα έργα αγάπης. Καθημερινά χιλιάδες ανήμπορων και πεινασμένων εύρισκαν κοντά του ανακούφιση και θαλπωρή. Και να σημειώσουμε ότι το σκέφτηκε πολύ προτού αποφασίσει να πει το ναι στις προτάσεις που του γίνονταν για να χειροτονηθεί κληρικός. Όχι βέβαια πως δεν του άρεσε ούτε όπως σήμερα που θεωρούν υποτιμητικό το να γίνει κάποιος κληρικός μα επειδή θεωρούσε τον εαυτό του ανάξιο για ένα τόσο υψηλό υπούργημα.
          Αργότερα και πάλι παρά τη θέληση του, για τη δόξα της Εκκλησίας, τοποθετείται Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως. Εδώ κυριολεκτικά τον απήγαγαν οι ίδιοι οι Χριστιανοί και τον μετέφεραν στην Κωνσταντινούπολη. Την Βασιλεύουσα των πόλεων που απεδείχθη γι’ αυτόν ο τόπος της δόξας του μα και του Γολγοθά του. Οι φροντίδες του όλο και πλήθαιναν. Κι αυτός τελειομανής, δεν έδινε «ύπνον τοις κροτάφοις» του για να τα προλάβει όλα.
          Διοικητικές, ποιμαντικές, κατηχητικές, κοινωνικές, απολογητικές οι μέριμνες του. Όγκος δουλειάς κι αυτός με το βλέμμα πάντα στραμμένο στο τέλειο και προπαντός το κεφάλι ψηλά.
          Στο κηρυκτικό έργο υπήρξε δεινός και άοκνος ρήτορας. Οι χαρακτηρισμοί  του σαν «χρυσή λύρα του Αγίου Πνεύματος» και ποταμού χρυσορρήμονος, είναι οι πλέον κατάλληλοι για να αποδώσουν σ΄  αυτόν την δεινότητα και του πνεύματος και του λόγου. «Όταν κήρυττε, τα λόγια του, οι παραστατικές εικόνες, και καταπληκτικές συγκρίσεις, ενώπιον των ακροατών του ,ήταν ο λόγος που τον άκουγαν με προσοχή και με κομμένη την αναπνοή σαγηνευμένοι από την μαγεία των λόγων του, εξ αιτίας των οποίων μερικές φορές ξεσπούσαν σε χειροκροτήματα» (Βλέπε Πρακτικά ΙΣΤ.Θεολογικού Συνεδρίου Ι.Μ.Θες/νίκης σελ.90 ).
          Στο έργο της διακονίας του ποιμνίου του ούτε λύγιζε, ούτε φοβόταν, ούτε υποχωρούσε, ούτε συμβιβαζόταν με τίποτε. Δεν υπολόγιζε κανέναν, όταν διαπίστωνε ότι η αδικία έπνιγε τη δικαιοσύνη. Δεν λογάριαζε ούτε αυτούς ακόμα τους αυτοκράτορας. Τα ΄βαλε με την αυτοκράτειρα Ευδοξία για την αδικία την σκληρότητα και τη ματαιοδοξία της και φυσικά κατάληξε στην εξορία. Ο λαός ο οποίος τέτοιο αρχιερέα ζητούσε επαναστατεί .Επιστρέφει και αλύγιστος συνεχίζει το έργο του ,χωρίς να πτοηθεί, χωρίς «να βάλει νερό στο κρασί του». Τα βάζει για μια ακόμη φορά με την αυτοκράτειρα και εξορίζεται ξανά. Είναι χαρακτηριστικά τα λόγια με τα οποία άρχισε μια ομιλία του τον Ιούνιο του 404  στη μνήμη του Γενεσίου του Τιμ.Προδρόμου : «Πάλιν Ηρωδιάς μαίνεται, πάλιν ταράττεται πάλιν ορχείται, πάλιν ζητεί την κεφαλήν Ιωάννου επί πίνακι». Λόγια που ελήφθεισαν ως έμμεσες βολές κατά της Ευδοξίας για την απαράδεκτη ζωή της, με αποτέλεσμα οι  στρατιώτες που θα τον οδηγούσαν και πάλι στην εξορία να πάρουν την εντολή «όσο πιο μακριά μπορείτε».  Εκεί πλέον ασθενής, ταλαιπωρημένος, εξαντλημένος μα ευτυχισμένος και χαρούμενος, στις 14 Σεπτεμβρίου του40, παραδίδει την αγία ψυχή του σ’ Αυτόν που τόσο αγάπησε και στον οποίο τόσα και τόσα πρόσφερε. Τερμάτισε  την επίγεια ζωή του στα Κόμανα του Πόντου ψελλίζοντας τα λόγια «Δόξα τω Θεώ πάντων ένεκεν». Η εκκλησία μας τιμά την μνήμη του στις 13 Νοεμβρίου για να μην συμπίπτει με την μεγάλη εορτή της Υψώσεως του Τιμ. Σταυρού .
          Γενικότερα όπως μας αναφέρει  ο άγ.Νικόδημος  ο Αγιορείτης, ο ι. Χρυσόστομος  υπήρξε :
Α). Επίγειος Άγγελος. Έζησε αληθινά ισάγγελο ζωή. Ζωή ασκήσεως, προσευχής, αγρυπνίας .
Β). Απόστολος. Αφού με την πάγχρυσον του διδασκαλίαν ,εσαγήνευσε τόσους τόπους και τόσα έθνη .
Γ). Προφήτης.
Δ). Μάρτυρας. Αφού τόσα και τόσα μαρτύρια υπέστη και τόσα έπαθε και εις την εξορίαν απέθανεν για χάρη του Χριστού .
Ε). Ιεράρχης και διδάσκαλος της Εκκλησίας .
ΣΤ). Ρήτορας και εξηγητής των Γραφών.
Ζ). Θαυματουργός
Η). Κήρυκας της Μετανοίας .
Ι). Ελεήμων
ΙΑ).Φίλος  άκρος  και γνήσιος της Θεοτόκου .
          Αγαπητοί Χριστιανοί .
          Η δεύτερη εξορία του εν αγιοις πατρός ημών  Ιωάννου του Χρυσοστόμου και ο θάνατος του στα Κόμανα του Πόντου υπήρξε και αιτία σχίσματος ανάμεσα στους Χριστιανούς. Οι  «Ιωαννίτες» ήταν μια δυναμική ομάδα που απαιτούσαν την αποκατάσταση του Χρυσοστόμου έστω και μετά τον θάνατον του. Δυστυχώς προδότες ιεράρχες και κληρικοί (ανέκαθεν υπάρχουν) δεν ικανοποιήθηκαν ούτε με το θάνατο του και έλεγαν ότι αποκαθιστώντας την μνήμη του Χρυσοστόμου είναι σαν να αποκαθιστούμε και τον Ιούδα. Σε τέτοιο σημείο φτάνουν πολλές φορές τα πάθη και οι εμπάθειες. Το σχίσμα τελικά, απεφεύχθη και στις 27 Ιανουαρίου, είναι μια μέρα δεύτερης γιορτής για τον Άγιο μας- το 438 επαναφέρεται το σεπτό λείψανο του Ιωάννου απ’ τα Κόμανα στην Κωνσταντινούπολη με πολλές τιμές, παλλαϊκή συμμετοχή και πρωτοφανείς εκδηλώσεις τιμής, αγάπης και βαθυτάτου σεβασμού στον αδικημένο ιεράρχη. Ο Θεοδόσιος ο Β’  υιός της  Ευδοξίας, υποδέχεται το φέρετρο με το σεπτό σκήνωμα του μάρτυρος Ιεράρχου με τα εξής λόγια: «Στον Οικουμενικό Πατριάρχη διδάσκαλο και πνευματικό πατέρα Ιωάννη τον Χρυσόστομο,  Θεοδόσιος Βασιλεύς. Έχοντες τη γνώμη ότι το νεκρόν σου σώμα πρέπει και αξίζει να βρίσκεται ανάμεσα στους άλλους πατριάρχας, Πάτερ τίμιε, θελήσαμε να το φέρουμε πίσω και να αναγνωρίσουμε ότι αμαρτήσαμε. Αλλά  Πάτερ τιμιότατε, συγχώρεσε μας, που τώρα ζητάμε συγγνώμη, εσύ που δίδαξες την μετάνοια και στα παιδιά σου που αγαπούν τον πατέρα τους και ελπίζουν σ’ αυτόν χάρισε την ευφροσύνη με την παρουσία σου».
          Αυτού τις ικεσίες και τη συμπάθεια και την ενδυνάμωση και τον φωτισμόν     αιτούμεθα και εμείς αγαπητοί αδελφοί, ώστε να μπορέσουμε να κατανοήσουμε ιδιαίτερα σήμερα, στην εποχή του συμβιβασμού  και της υποτέλειας, στην εποχή των ψεύτικων θεών και των ρηχών προτύπων τι σημαίνει χρέος, τι σημαίνει καθήκον, τι σημαίνει να έχεις ψηλά το κεφάλι και να μην το σκύβεις δουλικά κλείνοντας τα μάτια, όταν έρθει η ώρα, όταν χρειαστεί να δώσεις μαρτυρία Χριστού. Αυτά είναι και πρέπει να είναι τα πρότυπα μα και όχι ότι σάπιο μας παρουσιάζουν….. οι μεγάλοι αδελφοί μας .
Αυτό σημαίνει Χριστιανός.