ΚΥΡΙΑΚΗ Β΄. ΛΟΥΚΑ

Η έμπρακτη αγάπη σε όλους μας κάνει παιδιά του Χριστού μας

Δεύτερη Κυριακή του Λουκά σήμερα, αγαπητοί. Ο Χριστός μας ευρίσκεται πάνω στο όρος των Μακαρισμών και ομιλεί στους Μαθητάς και Αποστόλους και στους υπόλοιπους ακροατάς Του, και τους λέγει τον λεγόμενο «χρυσούν κανόνα»: Όπως θέλετε να σας φέρνονται οι άλλοι, να φέρνεσθε και σεις σ’ αυτούς».

Ξεκινάει ο Χριστός μας από τον νόμο της φιλαυτίας, τον οποίον έχουμε όλοι. Αγαπούμε τον εαυτό μας, και μέχρι ενός σημείου είναι καλό, γιατί τον συντηρούμε και τον φροντίζουμε και τον κάνομε καλύτερο ακόμη, που τον αγιάζομε. Κι ο Κύριος, ως πάνσοφος Διδάσκαλος και μέγας ρεαλιστής, ξέρει τι κάνει, και μας λέει: «Όπως θέλετε να σας φέρνονται, να φέρνεσθε και σεις». Κι εδώ ο Χριστός εκτύπησε κέντρο, μίλησε πάνσοφα και έμπρακτα.

Και στη συνέχεια κάνει μια ανάλυση και λέγει: «Εάν αγαπάτε αυτούς που σας αγαπούν, το ίδιο κάνουνε και οι αμαρτωλοί, αγαπούν αυτούς που τους αγαπούν. Και εάν κάνετε καλό σ’ αυτούς που σας κάνουν καλό, δεν έχετε τίποτα παραπάνω, το ίδιο κάνουν και οι αμαρτωλοί. Και αν δανείζετε και περιμένετε να πάρετε τα ίσα, είτε το κεφάλαιο είτε με τόκους ή και να σας δανείσουν, δεν κάνετε τίποτα παραπάνω το ίδιο κάνουν και οι αμαρτωλοί. Εσείς οι Χριστιανοί να αγαπάτε τους εχθρούς, να κάμετε το καλό και να δανείζετε και να μην περιμένετε τίποτα. Έτσι μοιάζετε, τηρουμένων των αναλογιών, με τον Θεό, τον Πατέρα σας, ο Οποίος είναι γεμάτος καλοσύνη, έμπρακτη καλοσύνη, απέναντι στους αχαρίστους και στους πονηρούς. Και να προσπαθείτε να είσθε και να γίνεσθε συμπονετικοί και εύσπλαχνοι, γιατί κι ο Πατέρας μου ο ουράνιος είναι εύσπλαχνος σε όλους».

Εδώ βλέπομε τον νόμο της αγάπης, της έμπρακτης αγάπης, την οποίαν έφερε ο Χριστός στον κόσμο, ως όντως κάτι άλλο και το πραγματικά διαφορετικό. Γιατί στα χρόνια του Κυρίου εβασίλευε το σκότος του μίσους, της σκληρότητος, της αδιαφορίας. Οι πτωχοί και οι αδύνατοι πέθαιναν στο δρόμο, κανείς δεν τους έδινε σημασία, καμία αγάπη και στοργή και φροντίδα δεν υπήρχε. Γι’ αυτό και ο Χριστός μας, φέρνοντας την έμπρακτη αγάπη, ζέστανε τις ψυχές και τις καρδιές και έφτιαξε τις σχέσεις των ανθρώπων. Κι από τότε μέχρι σήμερα, παρότι υπάρχουν δυσκολίες, κατοικεί πάνω στη γη η θεϊκή αγάπη, η αγάπη του Χριστού μας και αλλάζει τα πάντα και μεταβάλλει.

Κι εμείς πως και με τι να Τον ευχαριστήσομε, για το μέγα αυτό καλό, το οποίο μας έφερε και το οποίο συντηρεί στη γη και στις ψυχές μας; Ας κάνομε προσπάθεια και αγώνα να κρατούμε και εμείς την έμπρακτη αγάπη, κι αν δεν μπορούμε, τουλάχιστον ας κατηγορούμε τον εαυτό μας πως δεν τα καταφέραμε, κι ας πέφτουμε συντετριμμένοι στα πόδια του Χριστού, κι ας Τον παρακαλούμε να μας δίνει έμπρακτη αγάπη.

Ώ θεία καλοσύνη του Ιησού και αγάπη ουράνια! Ελθέ και σκήνωσον εν υμίν, και ανάδειξον ημάς μαθητάς της Αυτού αγαθότητος και απείρου καλοσύνης.

Πηγή: † Αρχιμανδρίτη Ανανία Κουστένη, Το κήρυγμα της Κυριακής, τόμος Β΄, σελ. 100-102, 5 Οκτωβρίου 2003.

ΚΥΡΙΑΚΗ Α΄. ΄ΛΟΥΚΑ

 

Δύο προστάγματα του Θεού ακούει ο Πέτρος και οι άλλοι μαθηταί του Χριστού που ήσαν μαζί του. «Χαλάσατε (ρίψετε δηλαδή) τα δίκτυα υμών εις άγραν», και, «δεύτε οπίσω μου και ποιήσω υμάς αλιείς ανθρώπων». Οι μαθηταί, υπακούοντας προθύμως, στο μεν πρώτον είχαν επιτυχίαν, έπιασαν δηλαδή αναρίθμητον πλήθος ιχθύων, υπακούοντας δε ευθύς και στο δεύτερον, έγιναν σύνθρονοι του Ιησού Χριστού. Τούτο αποδεικνύει επαρκώς, ότι όσοι υποτάσσονται στα θεία προστάγματα, όχι μόνον κληρονομούν την αιώνιαν βασιλείαν, αλλά γίνονται ευτυχείς και σε αυτήν την πρόσκαιρον ζωήν. Επειδή όμως ορισμένοι, στοχαζόμενοι ότι το ανθρώπινον γένος, από την αμαρτίαν του προπάτορος, εξωρίσθη σ’ αυτήν την γη για να πάσχει πάντοτε και να τιμωρείται, νομίζουν ότι όλοι οι νόμοι και τα προστάγματα του Θεού δεν αποβλέπουν καθόλου στην ειρηνικήν και ευτυχή κατάσταση του ανθρώπου στον κόσμον αυτόν, αλλά αφορούν ειδικώς και μόνον στην ψυχικήν σωτηρία μας, γι’ αυτό είναι ωφέλιμο να λαλήσωμε σήμερα κατά της πεπλανημένης αυτής γνώμης, και να δείξωμε ότι αυτή εναντιώνεται όχι μόνον στην διδασκαλία των θείων Γραφών και στα ιστορούμενα και βλεπόμενα παραδείγματα, αλλά και σε αυτόν τον ορθόν λόγον.

Είναι αναρίθμητα τα ρητά των θείων Γραφών τα οποία υπόσχονται στους εργάτες των θείων εντολών αμοιβές επουρανίους, συγχρόνως δε και επιγείους.

Ο Ιησούς Χριστός, ο οποίος ήλθε στον κόσμον όχι «ίνα καταλύσει, αλλά ίνα πληρώσει τον νόμον», δηλαδή για να διδάξει τα μαθήματα της τελειότητος, τα οποία δεν περιέχονται στον νόμον, υπεσχέθη φανερά και όλα τα αγαθά της γης σε όσους δια της δικαιοσύνης και αρετής ζητούν την κληρονομίαν της Βασιλείας του Θεού: «Ζητείτε», είπε, «πρώτον την βασιλείαν του Θεού και δικαιοσύνην Αυτού, και ταύτα πάντα προστεθήσεται υμίν». Ομιλώντας δε περί εκείνων οι οποίοι για την αγάπην του εγκαταλείπουν υπάρχοντα και συγγενείς, εκήρυξε και αποφασιστικώς εβεβαίωσεν ότι αυτοί λαμβάνουν τις αμοιβές και σε αυτόν τον κόσμον: «Αμήν λέγω ημίν, ουδείς εστίν ος αφήκεν οικίαν ή αδελφούς ή αδελφάς ή πατέρα ή μητέρα ή γυναίκα ή τέκνα ή αγρούς ένεκεν εμού και του ευαγγελίου, εάν μη λάβει εκατονταπλασίονα νυν εν τω καιρώ τούτο». Όποιος πιστεύει στον Θεόν, και είναι πεπεισμένος ότι τα λόγια των θείων Γραφών είναι λόγια Θεού, εκείνος, ακούοντας αυτά, δεν έχει καμμίαν αμφιβολίαν ότι για την υπακοή στα θεία προστάγματα λαμβάνουμε διπλή την μισθαποδοσίαν, επίγειον και ουράνιον, πρόσκαιρον και αιώνιον.

Και ιδού ένα παράδειγμα που αυξάνει την βεβαιότητα αυτής της αληθείας: Προστάσσει ο Θεός τον Αβραάμ λέγοντας: «Έξελθε εκ της γης σου και εκ της συγγενείας σου και εκ του οίκου του πατρός σου, και δεύρο εις γην ην αν σοι δείξω». Ο Αβραάμ επίστευσε και υπήκουσε, και ο Θεός του έδωσε πλούτον πολύν. Αληθώς η αμαρτία του προπάτορος, μας κατέστησε φθαρτούς και μας εξώρισεν από τον Παράδεισο. Αληθώς για την αμαρτία του προπάτορος ο Θεός κατηράσθη την γην και είπεν: «Επικατάρατος η γη εν τοις έργοις σου». Είπεν «εν λύπαις φαγή αυτήν πάσας τας ημέρας της ζωής σου». Είπεν «Ακάνθας και τριβόλους ανατελεί σοι». Ναι, αληθώς, αλλά γιατί αυτό; Είναι φανερόν ότι για την αμαρτίαν. Εάν λοιπόν λείψει η αμαρτία, και αντί αυτής έλθει η αρετή, άραγε πάλι και μετά την αρετήν η γη επικατάρατος και λύπαι και άκανθαι και τρίβολοι; Όχι. Η αρετή ανεβάζει τον άνθρωπο στην κατάσταση του προπάτορος την προπτωτικήν. Εκείνη δε η κατάστασις είναι η κατάστασις της ευλογίας, της χαράς και της ανέσεως. Σ’ αυτήν την κατάστασιν ευρίσκετο ο Δαβίδ όταν έπραττε το θέλημα του Θεού. Όταν όμως έπραξε την αμαρτίαν, τότε ησθάνθη την κατάραν της γης, και τις λύπες και τις άκανθες και τούς τριβόλους της. Γι’ αυτό, ικετεύοντας μετά δακρύων έλεγεν: «Απόδος μοι την αγαλλίασιν του σωτηρίου σου, και πνεύματι ηγεμονικώ στήριξόν με». Αυτό το ηγεμονικόν Πνεύμα, το οποίον είχεν ο άνθρωπος πριν από την αμαρτίαν, έρχεται πάλι στην καρδία του μετά την αρετήν. Αυτό τον κάνει ανώτερον από όλα τα γήινα, αυτό τον πείθει να τα θεωρεί όλα σαν απορρίματα.

Επειδή λοιπόν έτσι έχουν τα πράγματα, είναι φανερόν ότι όποιος θέλει τα αγαθά του κόσμου τούτου, εκείνος πρέπει να περιπατεί τον δρόμον της αρετής. Ενώ εμείς οι άθλιοι πιστεύουμε και πειθόμεθα ότι τρέχοντας στους κρημνούς της απωλείας, εκεί ευρίσκουμε την απόλαυση των αγαθών της παρούσης ζωής. Ο πανάγαθος Θεός έδωσε στους ανθρώπους τον νόμον του οδηγόν προς την ευτυχίαν, και τον διεμέρισε σε δέκα Εντολές. Λάτρευε, λέγει, και αγάπα μόνον τον αληθινόν Θεόν, και ποτέ να μην προσκυνήσεις, ούτε να λατρεύσεις την κτίση. Εμείς λησμονούμε τον Θεόν, και αφιερώνουμε τις καρδιές μας στα κτίσματα, δηλαδή στους αγρούς, στους αμπελώνες, στους κήπους, στα κειμήλια. Εμείς προσκυνούμε ως Θεόν τoν χρυσό και το αργύριον. Μην ορκίζεσαι, λέγει ο Θεός, στο όνομά μου. Εμείς σχεδόν κάθε μέρα και για πράγματα ευτελέστατα κάνουμε όρκους και φυλαττόμενους και αθετούμενους, και αληθείς και ψευδείς. Φύλαττε την εορτήν, λέγει ο Θεός. Και εμείς τις ημέρες των εορτών όχι μόνον δεν ερχόμεθα στην εκκλησία για να ακούσωμε τον λόγον του Θεού, να ζητήσωμε την συγχώρηση των αμαρτιών μας, και να τον δοξολογήσωμε για τις αμέτρητες ευεργεσίες του, όχι μόνον πωλούμε και αγοράζουμε και εργαζόμεθα κατά τις ημέρες των εορτών, αλλά περιμένουμε τις εορτές για να λύσωμε τον χαλινόν της εγκρατείας και της σωφροσύνης, και έτσι να εκτελέσωμε κάθε αμαρτία. Και παροργίζοντας με αυτόν τον τρόπον τον Βασιλέα της δόξης, ελπίζουμε μακρότητα ημερών και πλούτον πολύν και δόξαν μεγαλοπρεπή και τα λοιπά αγαθά της γης. Ω πλάνη σατανική!

Και άλλη όμως πλάνη, χειροτέρα από αυτήν κατακυριεύει πολλούς. Πιστεύουν πολλοί ότι ο πολιτικός άνθρωπος απολαμβάνει τα αγαθά του κόσμου. Ο πολιτικός, λέγουν, γίνεται στον κόσμον αυτόν ευτυχής. Όμως, για να ειπούμε την αλήθειαν φανερά, πολιτικός είναι ο υποκριτής, ο κόλαξ, ο δόλιος, ο ψεύστης, ο πανούργος και πονηρός. Η δε επιστήμη που καλείται πολιτική, και τόσον επαινείται από τους ανθρώπους και θαυμάζεται, είναι τέχνη φανερά διαβολική.

Ακούσετε και άλλην, τρίτην πλάνην, χειροτέραν από τις πρώτες. Πολλοί πιστεύουν ότι η ακριβής τήρησις του νόμου εμποδίζει την απόλαυση των επιγείων αγαθών. Πώς ημπορεί, λέγουν, ο ηγεμών ή ο άρχοντας να ευτυχεί στην διοίκηση του κράτους του, εάν μερικές φορές δεν καταφεύγει στο ψεύδος και στην αδικίαν, παρακινούμενος από τις περιστάσεις; Εάν ο έμπορος αποφεύγει τους όρκους, το ψεύδος, την απάτην, ούτε κερδίζει ούτε πλουτίζει. Εάν ο τεχνίτης απέχει από την δολιότητα, γίνεται πτωχός και δυστυχής.

Άνθρωπε πεπλανημένε, πώς δεν καταλαβαίνεις την απάτην σου και τους παραλογισμούς σου;

Αλλά εμείς βλέπουμε, λέγετε, ότι ορισμένοι τηρούν τους νόμους του Θεού και όμως δυστυχούν, ενώ πολλοί τους παραβαίνουν και όμως ζουν ευτυχισμένοι. Για μεν τούς πρώτους σας αποκρίνεται ο θείος Απόστολος Παύλος, λέγοντας: «τις γαρ οίδεν ανθρώπων τα του ανθρώπου, ει μη το πνεύμα του ανθρώπου το εν αυτώ;», δηλαδή, κανείς δεν γνωρίζει τα απόκρυφα του ανθρώπου. Αλλά μήπως εκείνος, τον οποίον εσύ νομίζεις δίκαιον και άγιον είναι υποκριτής και ψεύστης, όπως οι Φαρισαίοι; Μήπως αυτός είναι άλλος Ιώβ, που δοκιμάζεται από τον Θεόν, και με την δοκιμήν καθαρίζεται και ευλογείται; Πράγματι, ο Θεός δοκιμάζει τους δικαίους «ως χρυσόν εν χωνευτηρίω», και αυτοί «ολίγα παιδευθέντες, μεγάλα ευεργετηθήσονται». Διότι ο Θεός τους ηύρεν αξίους του εαυτού Του, και τους στέφει βασιλείς της επουρανίου Ιερουσαλήμ, όπου θα αναλάμψουν ως φωστήρες.

Για δε τους δευτέρους, σου αποκρίνεται, ο Προφητάναξ λέγοντας: «Μη παραζήλου εν πονηρευομένοις μηδέ ζήλου τους εργαζομένους την ανομίαν», διότι «ωσεί χόρτος ταχύ αποξηρανθήσονται και ωσεί λάχανα χλόης ταχύ αποπεσούνται». Ο άδικος πλούτος φθείρεται ταχέως ωσάν τα χόρτα. Η ευτυχία η άνομος διασκορπίζεται ωσάν τον καπνόν. Σήμερα βλέπεις τον παράνομον να ευτυχεί, να υπερυψώνεται σαν τις κέδρους του Λιβάνου, και αύριο εξαφανίζεται από τους οφθαλμούς σου αυτός και όλη η ευτυχία του. Τον αναζητείς και ούτε την κατοικία του ευρίσκεις. Παρόμοιες μεταβολές βλέπουμε καθημερινώς. Βλέπουμε ορισμένους να πίπτουν από το ύψος της ευτυχίας στην άβυσσον των δυστυχημάτων. Ακούμε δε και την φωνήν του Παντοκράτορος να κηρύσσει: «Ο μη συνάγων μετ’ εμού, σκορπίζει», και όμως σαν κωφοί αποδίδουμε αυτές τις μεταβολές στην τύχη, στις συμπτώσεις, στην κακήν διοίκηση, και πάλιν εξακολουθούμε να παραβαίνωμε τις εντολές του Θεού, και να ελπίζωμε παράλληλα στην απόλαυση των αγαθών Αυτού.

Χριστιανοί, για την υπόθεσιν αυτήν ελάλησεν τόσον καθαρά ο Θεός, ώστε κανείς δεν ημπορεί να αμφιβάλλει: Ακούσετε τι λέγει: «Τάδε λέγει Κύριος, ιδού οι δουλεύοντές μοι φάγονται, υμείς δε πεινάσετε. Ιδού οι δουλεύοντές μοι πίονται, υμείς δε διψήσετε. Ιδού οι δουλεύοντές μοι ευφρανθήσονται, υμείς δε αισχυνθήσεσθε. Ιδού οι δουλεύοντές μοι αγαλλιάσονται εν ευφροσύνη, υμείς δε κεκράξετε δια τον πόνον της καρδίας υμών, και από συντριβής πνεύματος υμών ολολύξετε». Ποία άλλα λόγια είναι καθαρότερα ή αποφασιστικότερα από αυτά;

Εάν θέλεις πλούτον, εάν επιθυμείς τιμήν, εάν ζητείς ευτυχίαν, εάν ορέγεσαι τα αγαθά του κόσμου τούτου, πρώτον μεν δούλευε πάντοτε στον Κύριον, δηλαδή φύλασσε με κάθε προσοχήν και επιμέλειαν όλες τις εντολές Του, και ποτέ μην παραβείς ούτε μίαν. Δεύτερον δε, όταν βάλεις αρχήν σε κάποιο επάγγελμα, ή πολιτικόν ή δικαστικόν ή στρατιωτικόν ή ιερατικόν ή ηγεμονικόν ή στο εμπόριον ή σε κάποιαν τέχνην ή σε οποιοδήποτε άλλον έργο, μην εμπιστευθείς ούτε να καυχηθείς ούτε στην φρόνησή σου ούτε στην δύναμή σου ούτε στον πλούτο σου. Αλλά έχε όλην την ελπίδα και την πεποίθησίν σου στην φιλανθρωπίαν και το έλεος του Θεού. Να καυχηθείς για τούτο, για το ότι γνωρίζεις ότι τα πάντα είναι από τον Θεόν, και Αυτός είναι που δίδει και τα επίγεια και τα επουράνια αγαθά σε όσους Τον υπηρετούν. Να ζητείς πάντοτε με όλην σου την ψυχήν και την καρδίαν την Βασιλεία του Θεού και την κατόρθωση της αρετής σου, και να μην αμφιβάλλεις καθόλου ότι, ζητώντας αυτά, απολαμβάνεις και τα επίγεια αγαθά. Σου το υπόσχεται αυτό ο αψευδέστατος Θεός λέγοντας: «Ζητείτε πρώτον την βασιλείαν του Θεού και την δικαιοσύνην Αυτού, και ταύτα πάντα προστεθήσεται υμίν».

Από το βιβλίο Πατερικόν Κυριακοδρόμιον, σελίς 301 και εξής.

Επιμέλεια κειμένου, Δημήτρης Δημουλά

ΚΥΡΙΑΚΗ ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΥΨΩΣΗ ΤΟΥ Τ. ΣΤΑΥΡΟΥ

ΘΕΛΕΙ ΑΥΤΑΠΑΡΝΗΣΗ

«Ὅστις θέλει ὀπίσω μου ἀκολουθεῖν, ἀπαρνησάσθω ἑαυτὸν»

Κυριακὴ μετὰ τὴν Ὕψωσιν τοῦ Τιμίου Σταυροῦ σήμερα καὶ μέσα ἀπὸ τὸ ἱερὸ Εὐαγγέλιο ὁ Κύριος μᾶς καλεῖ νὰ Τὸν ἀκολουθήσουμε ἐπιλέγοντας τὴν ὁδὸ τῆς αὐταπαρνήσεως. «Ὅστις θέλει ὀπίσω μου ἀκολουθεῖν, ἀπαρνησάσθω ἑαυτόν», μᾶς λέγει. Δηλαδὴ ὅποιος θέλει νὰ μὲ ἀκολουθήσει ὀφείλει νὰ διακόψει κάθε φιλία καὶ σχέση μὲ τὸν ἁμαρτωλὸ ἑαυτό του!

Ἡ αὐταπάρνηση ἀποτελεῖ θεμελιώδη προϋπόθεση γιὰ νὰ γίνει κάποιος δεκτὸς ὡς μαθητὴς τοῦ Χριστοῦ. Εἶναι ἀλήθεια ὅτι ὁ λόγος περὶ αὐταπαρνήσεως ἠχεῖ τουλάχιστον ὡς παράξενος – ἂν ὄχι καὶ ἀκατανόητος – στὰ αὐτιὰ τοῦ συγχρόνου ἀνθρώπου, ὁ ὁποῖος ἔχει μάθει νὰ ἐπιδιώκει τὸ βόλεμά του, νὰ διεκδικεῖ τὰ ἀτομικά του δικαιώματα καὶ νὰ ἀγωνίζεται ἀποκλειστικὰ γιὰ τὸ προσωπικό του συμφέρον.

Ἀξίζει λοιπὸν νὰ δοῦμε ποιὰ εἶναι ἡ αὐταπάρνηση ποὺ μᾶς ζητᾶ ὁ Κύριος Ἰησοῦς καὶ γιατί ἀξίζει νὰ ἀκολουθήσουμε αὐτὸν τὸν τρόπο ζωῆς.

ΤΙ ΣΗΜΑΙΝΕΙ ΑΥΤΑΠΑΡΝΗΣΗ

Τὸ «ἀπαρνησάσθω ἑαυτὸν» σημαίνει νὰ ἀρνηθοῦμε χάριν τοῦ Χριστοῦ τὰ ἁμαρτωλά μας θελήματα, τὰ ἰδιοτελῆ καὶ ἐγωιστικά μας ἐλατήρια, τὶς ἄνομες ἐπιθυμίες τῆς καρδιᾶς μας. Ὁ Μέγας Βασίλειος μὲ τὸν θεοφώτιστο λόγο του γράφει πολὺ συνοπτικὰ ὅτι αὐταπάρνηση εἶναι «ἡ παντελὴς τῶν παρελθόντων λήθη καὶ ἡ τῶν θελημάτων αὐτοῦ ἀναχώρησις», δηλαδὴ τὸ νὰ ξεχάσουμε τὸ παρελθόν μας καὶ νὰ ἀποξενωθοῦμε ἀπὸ τὰ προσωπικά μας θελήματα (ΕΠΕ 8, 214). Καλούμαστε δηλαδὴ νὰ ἀρνηθοῦμε κάποτε καὶ αὐτὰ τὰ νόμιμα δικαιώματά μας, προκειμένου νὰ παύσουμε νὰ ζοῦμε ἐγωκεντρικά. Μὲ ἕνα λόγο,αὐταπάρνηση σημαίνει νὰ βγάλουμε ἀπὸ τὸ κέντρο τὸν ἑαυτό μας. Νὰ τὸν διαγράψουμε μόνοι μας καὶ αὐτοπροαιρέτως.

Ἂς σκεφθοῦμε τὸ παράδειγμα μιᾶς μητέρας. Μὲ πόση αὐταπάρνηση ὑποβάλλεται καθημερινὰ σὲ κόπους καὶ ξενύχτια, προκειμένου νὰ ἀναθρέψει τὰ παιδιά της! Ἡ ἀγάπη καὶ ἡ ἀφοσίωσή της στὴν οἰκογένεια τὴν ὁδηγεῖ στὸ νὰ ξεχνᾶ ἐντελῶς τὸν ἑαυτό της καὶ νὰ μὴ λογαριάζει τὴν ὅποια θυσία.

Πολὺ περισσότερο ὅμως ἂς ἀναλογιστοῦμε τὸ τέλειο πρότυπο αὐταπαρνήσεως, τὸν Κύριο Ἰησοῦ Χριστό, ὁ Ὁποῖος «ἑαυτὸν ἐκένωσε» (Φιλιπ. β´7). Ἀπὸ τὴ μέρα ποὺ γεννήθηκε στὴν γῆ μέχρι τὸν θάνατό του πάνω στὸν Σταυρό, ὅλη ἡ ζωή του ὑπῆρξε συνεχὴς πράξη αὐταπαρνήσεως καὶ αὐτοκενώσεως. Ἔτσι δίδαξε τὴν αὐταπάρνηση μὲ τὸ δικό του μοναδικὸ παράδειγμα.

Γιατί ὅμως νὰ ἐπιλέξουμε αὐτὸν τὸν τρόπο ζωῆς; Δὲν εἶναι σκληρὸ νὰ ἀρνεῖσαι τὸν ἑαυτό σου; Σὲ τί ὠφελεῖ;

ΤΟ ΑΛΗΘΙΝΟ ΣΥΜΦΕΡΟΝ

Ὁ κυριότερος λόγος γιὰ νὰ ἀρνηθοῦμε τὸν ἑαυτό μας εἶναι γιὰ νὰ μπορέσουμε νὰ ἀκολουθήσουμε τὸν Χριστὸ καὶ ἔτσι ν’ ἀποκτήσει νόημα ἡ ζωή μας, νὰ βροῦμε χαρὰ ἀληθινὴ καὶ αἰώνια. Νὰ βροῦμε τὸν ἀληθινὸ ἑαυτό μας.

Ἡ αὐταπάρνηση ἀποτελεῖ συμφέρον τῆς ψυχῆς μας. Διότι αὐτὸς ποὺ ἀρνεῖται τὸν ἑαυτό του γιὰ χάρη τοῦ Χριστοῦ, τελικὰ τὸν ξαναβρίσκει! Στὴν πραγματικότητα αὐτὸς εἶναι ὁ μόνος τρόπος γιὰ νὰ ξαναβρεῖ ὁ ἄνθρωπος τὸ πρωτόκτιστο κάλλος καὶ τὴν χαμένη του δόξα: νὰ διακόψει κάθε σχέση μὲ τὸν ἐγωιστὴ ἑαυτό του. Μᾶς τὸ εἶπε ὁ Κύριος στὸ σημερινὸ Εὐαγγέλιο: «Ὃς δ’ ἂν ἀπολέσῃ τὴν ἑαυτοῦ ψυχὴν ἕνεκεν ἐμοῦ καὶ τοῦ εὐαγγελίου, οὗτος σώσει αὐτήν». Ὅποιος χάσει καὶ θυσιάσει τὴν ζωή του γιὰ τὴν ὁμολογία καὶ τὴν ὑπακοή του σ’ Ἐμένα καὶ τὸ Εὐαγγέλιό μου, αὐτὸς θὰ σώσει τὴν ψυχή του. Θὰ κερδίσει τὴν αἰώνια εὐτυχία καὶ μακαριότητα. Καὶ αὐτὸ εἶναι τὸ μεγαλύτερο κέρδος ποὺ μπορεῖ νὰ πετύχει ὁ ἄνθρωπος σὲ ὅλη του τὴν ζωή.

Καὶ τότε, ὅταν ζοῦμε μὲ αὐταπάρνηση καὶ ἀκολουθοῦμε τὸν Χριστό, ἔρχεται ὡς ἀποτέλεσμα καὶ ἡ δυνατότητα νὰ προσφέρουμε κάτι σημαντικὸ καὶ ὠφέλιμο στὴν κοινωνία. Δὲν ἐργαζόμαστε ἀποκλειστικὰ γιὰ τὸ ἄτομό μας ἀλλὰ γιὰ τὸ κοινὸ συμφέρον, γιὰ τὸ καλὸ ὅλων. Εἶναι πολλὰ καὶ συγκινητικὰ τὰ παραδείγματα ἀνθρώπων ποὺ ἀφιέρωσαν τὴν ζωή τους ὑπηρετώντας τὸν συνάνθρωπο καὶ μάλιστα, σὲ μερικὲς περιπτώσεις, μὲ κίνδυνο τῆς ζωῆς τους! Ἄνθρωποι γεμάτοι ἀγάπη ποὺ ἔζησαν δίπλα σὲ ἀναπήρους καὶ σὲ λεπροὺς ἢ κοντὰ σὲ ὀρφανὰ καὶ ἐγκαταλελειμμένα παιδιά. Καὶ ἄλλοι ποὺ ἐγκατέλειψαν τὴν πατρίδα τους ἢ τὴν ὅποια τυχὸν σταδιοδρομία προκειμένου νὰ ἐργαστοῦν γιὰ τὴν διάδοση τοῦ Εὐαγγελίου στὰ πέρατα τῆς γῆς. Ποιά ἀνθρώπινη λογικὴ μπορεῖ νὰ ἐξηγήσει αὐτὸ τὸ ξεχείλισμα ἀγάπης, ποὺ ὁδηγεῖ σὲ τέτοια αὐταπάρνηση; Ποιός μπορεῖ νὰ ἐκτιμήσει τὴν προσφορὰ αὐτῶν τῶν μεγάλων εὐεργετῶν τῆς ἀνθρωπότητος;!

Ὅσο κι ἂν μᾶς κοστίζει τὸ νὰ ἀρνηθοῦμε τὸν ἑαυτό μας… Ὅσο σκληρὸ καὶ δύσκολο κι ἂν εἶναι τὸ νὰ ἀγωνιζόμαστε, γιὰ νὰ ἀποκοποῦμε ἀπὸ τὰ ἁμαρτωλὰ πάθη καὶ τὶς βλαβερὲς συνήθειες…, τελικὰ συμφέρει! Διότι ὅσο ξεπερνοῦμε τὴν φιλαυτία μας, τόσο περισσότερο ζοῦμε τὴν παρουσία τοῦ Χριστοῦ, ἀπολαμβάνουμε τὴν κοινωνία τῶν ἀδελφῶν, χαιρόμαστε τὴν ἐλευθερία ἀπὸ τὰ δεσμὰ τῶν παθῶν καί – τὸ σπουδαιότερο – βαδίζουμε σταθερὰ τὸ δρόμο ποὺ ὁδηγεῖ στὴν σωτηρία τῆς ψυχῆς μας!

«Ο ΣΩΤΗΡ»15/09/2011

Η ΥΨΩΣΙΣ ΤΟΥ ΤΙΜΙΟΥ ΣΤΑΥΡΟΥ

Ἡ 14η Σεπτεμβρίου εἶναι γνωστή εἰς τούς Χριστιανούς ὡς ἡμέρα «τῆς παγκοσμίου Ὑψώσεως τοῦ τιμίου καί ζωοποιοῦ Σταυροῦ. Εἶναι ἡμέρα ἀργίας καί νηστείας, διά νά δυνηθοῦν οἱ πιστοί νά προσκυνήσουν «τό ζωομύριστον ξύλον» καί τόν «θαυμάτων θησαυρόν», τόν «συνθετοτρισόλβιον» Σταυρόν καί «χαρίτων παροχέα» (α’ Οἶκος εἰς τόν τίμιον Σταυρόν).

Πρίν προχωρήσωμεν εἰς τήν περιγραφήν τῆς εἰκόνος τῆς Ὑψώσεως, εἶναι ἀνάγκη νά ἴδωμεν τό ἱστορικόν τῆς ἑορτῆς καί τήν θεολογικήν της σημασίαν.

Διά τήν θέσπισιν τῆς ἑορτῆς αὐτῆς ὁ Καθηγητής Ἰ. Φουντούλης γράφει: «Οἱ ἱστορικές ἀρχές τῆς ἑορτῆς χάνονται μέσα στήν πολιά ἀρχαιότητα. Στίς 13 Σεπτεμβρίου τοῦ ἔτους 335 ἔγιναν τά ἐγκαίνια τοῦ μεγάλου ναοῦ τῆς Ἀναστάσεως, πού ἔκτισε ὁ Μέγας Κωνσταντῖνος στόν τόπο τῆς ταφῆς τοῦ Κυρίου. Ἔκτοτε κατά τήν ἐπέτειο τῶν ἐγκαινίων μεγάλη πανήγυρις ἐγίνετο στά Ἱεροσόλυμα.

Καί στά σημερινά μας λειτουργικά βιβλία τήν ἰδία ἡμέρα ἀναγράφεται ἡ «μνήμη τῶν ἐγκαινίων τῆς ἁγίας Χριστοῦ τοῦ Θεοῦ ἡμῶν Ἀναστάσεως» καί ἡ Ἀκολουθία τῆς ἡμέρας ἀναφέρεται στά ἐγκαίνια τοῦ ναοῦ ἐκείνου. Ἡ ἑορτή διαρκοῦσε ὀκτώ ἡμέρες. Τήν δευτέρα ἡμέρα τῆς ἑορτῆς, τήν 14 Σεπτεμβρίου, κατά τήν μαρτυρίαν ἀρμενικοῦ λειτουργικοῦ κειμένου τοῦ Ε’ αἰῶνος, ἐγίνετο σύναξις εἰς τόν Γολγοθᾶ «καί ἔδειχναν τόν τίμιο Σταυρό σ᾽ ὅλο τό ἐκκλησίασμα».

Ὁ τίμιος Σταυρός τοῦ Χριστοῦ ἦταν τό σεβασμιώτερο κειμήλιο τοῦ ναοῦ τῆς Ἀναστάσεως καί ἦταν ἑπόμενο εἰδική πανήγυρις νά καθιερωθῇ γι᾽ αὐτόν ἐπί τῇ εὐκαιρίᾳ τῆς συρροῆς τοῦ λαοῦ γιά τόν ἑορτασμό τῶν ἐγκαινίων».

Ὁ Σταυρός αὐτός, πού ὕψωνε τόσον πανηγυρικά ἡ Ἐκκλησία τῶν Ἱεροσολύμων, ἦτο ὁ ἀληθής Σταυρός, πού ἀνεῦρεν ἡ Ἁγία Ἑλένη, ἡ μητέρα τοῦ Μ. Κωνσταντίνου. Ἐκκλησιαστικοί συγγραφεῖς τοῦ 4ου καί 5ου μ. Χ αἰῶνος ὁμιλοῦν διά τήν θαυματουργικήν ἀνεύρεσιν τοῦ τιμίου Σταυροῦ τοῦ Κυρίου. Ὁ Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος π.χ., τό 395, ἀναφέρει ὅτι εἰς τόν Γολγοθᾶν ἀνευρέθησαν τρεῖς σταυροί, μεταξύ τῶν ὁποίων ἀνεγνωρίσθη ὁ Σταυρός τοῦ Κυρίου, πού ἦτο εἰς τό μέσον τῶν δύο ἄλλων καί εἶχε καί τήν γνωστήν ἐπιγραφήν (Εἰς Ἰωάν. ὁμιλία 85, 1).

Ἄλλοι συγγραφεῖς ὁμιλοῦν διά ἐπιτελεσθέντα θαύματα, τά ὁποῖα ἔγιναν αἰτία νά ἀναγνωρισθῇ ὁ Σταυρός τοῦ Κυρίου. Ἕνα τέτοιο θαῦμα ἀναφέρει καί τό Συναξάριον τῆς ἑορτῆς τῆς Ὑψώσεως: «Διαπορούσης δέ τῆς Βασιλίσσης (τῆς Ἁγίας Ἑλένης), τίς ἄν εἴη ὁ τοῦ Κυρίου Σταυρός, διά τῆς εἰς θανοῦσαν γυναῖκα χῆραν θαυματουργίας δείκνυται· ἥ καί ἀνέστη τῇ τούτου προσψαύσει· τῶν δέ λοιπῶν δύο σταυρῶν τῶν Λῃστῶν μηδέν εἰς τοῦτο ἐνδειξαμένων εἰς θαυματοποιΐας ὑπόδειγμα. Ὅν δῆτα τίμιον Σταυρόν προσεκύνησεν ἡ Βασίλισσα, καί ἠσπάσατο μετά τῆς Συγκλήτου ἁπάσης».

Τήν ἀμηχανίαν δηλαδή τῆς Ἁγίας Ἑλένης διά τό ποῖος ἦτο ὁ Σταυρός τοῦ Κυρίου ἔλυσε τό θαῦμα, πού ἔγινεν εἰς μίαν πεθαμένην χήραν γυναῖκα, ἡ ὁποία ἀνέστη ὅταν τήν ἤγγισεν ὁ Σταυρός. Τό θαῦμα αὐτό δέν ἔκαμαν οἱ δύο σταυροί τῶν ληστῶν. Ἔτσι ἡ Βασίλισσα μαζί μέ ὅλην τήν Σύγκλητον προσεκύνησε καί ἠσπάσθη τόν τίμιον Σταυρόν.

Αἱ νῖκαι τοῦ αὐτοράτορος Ἡρακλείου (610-641) κατά τῶν Περσῶν, ἡ ἁρπαγή ὑπ᾽ αὐτῶν τοῦ τιμίου Σταυροῦ καί ἡ ἐπανάκτησίς του ὑπό εὐσεβοῦς Στρατηλάτου ἔδωκαν νέαν αἴγλην εἰς τήν ἑορτήν τοῦ Σταυροῦ. Ὁ ζωοποιός Σταυρός ὑψώθη καί πάλιν εἰς τά Ἱεροσόλυμα (τόν Μάρτιον τοῦ 630). Δικαιολογημένως ψάλλει ἔκτοτε ἡ Ἐκκλησία μας: «Σῶσον, Κύριε, τόν λαόν σου καί εὐλόγησον τήν κληρονομίαν σου, νίκας τοῖς βασιλεῦσι κατά βαρβάρων δωρούμενος καί τό σόν φυλάττων διά τοῦ Σταυροῦ σου πολίτευμα» (Ἀπολυτίκιον).

Ἀπό τό 614 ἡ τελετή τῆς Ὑψώσεως ἐγίνετο καί εἰς τήν Κωνσταντινούπολιν διά νά διαδοθῇ ἐν συνεχείᾳ καί εἰς ἄλλα χριστιανικά κέντρα. Ἔτσι ἡ ἑορτή τῆς Ὑψώσεως τοῦ τιμίου Σταυροῦ ἐπεσκίασε τήν ἑορτήν τῶν Ἐγκαινίων. Ἀκόμη ἀπέβαλε τόν τοπικόν της χαρακτῆρα καί ἔγινεν οἰκουμενική ἑορτή, δόξα καί καύχημα ὁλοκλήρου τῆς Ἐκκλησίας. Ὁ Σταυρός πλέον ὑμνεῖται ὡς «οἰκουμένης φύλαξ» καί ὡς «ἡ δόξα τῆς Ἐκκλησίας».

Ἡ σημερινή τελετή τῆς Ὑψώσεως εἶναι σχεδόν ἀπομίμησις τῆς τελετῆς, πού ἔγινεν εἰς τά Ἱεροσόλυμα μετά τήν ἀνεύρεσιν τοῦ τιμίου ξύλου. «Ζητῶν δέ καί ὁ κοινός λαός προσκυνῆσαι, οὐκ ἠδύνατο καί ᾐτήσατο κἄν ἰδεῖν αὐτόν. Τότε ἀνῆλθεν ὁ Μακάριος Πατριάρχης Ἱεροσολύμων καί ὕψωσεν ἐπί τοῦ ἄμβωνος τόν τίμιον Σταυρόν· καί ἰδόντες, ἤρξατο ὁ λαός κράζειν τό «Κύριε ἐλέησον». Καί ἔκτοτε ἐπεκράτησεν ἡ τιμία Ἑορτή τῆς Ὑψώσεως». (Ἀπό τό Συναξάριον τῆς ἡμέρας). Αὐτήν ἀκριβῶς τήν κατανυκτικήν σκηνήν ἀπαθανατίζει καί ἡ βυζαντινή εἰκών τῆς Ὑψώσεως.

Τήν θεολογικήν σημασίαν τῆς ἑορτῆς εὑρίσκομεν εἰς τά τροπάρια τῆς ἡμέρας. Ἀπό αὐτά ἐκεῖνα τοῦ Ἑσπερινοῦ καί τῶν Αἴνων εἶναι τά πιό μεστά εἰς νοήματα καί τά πλουσιώτερα εἰς ποιητικάς ἐξάρσεις.

Ὁ Σταυρός, πού ὑψοῦται εἰς προσκύνησιν ὑπό τῶν πιστῶν, εἶναι τό τρόπαιον, τό ὁποῖον ἔστησεν ἡ Ἐκκλησία τοῦ Χριστοῦ εἰς τόν πόλεμόν της κατά τοῦ Σατανᾶ. Ὁ Σταυρός ἤνοιξε τήν κλεισμένην θύραν τοῦ Παραδείσου, ἀφοῦ κατήργησε τήν δύναμιν τοῦ θανάτου καί ὕψωσε τούς πιστούς ἀπό τήν γῆν εἰς τόν οὐρανόν. Τό ἀκαταμάχητον ὅπλον τοῦ Σταυροῦ ἀσφαλίζει τούς πιστούς κάθε ἐποχῆς, πού ἀντιπαλαίουν μέ τόν Σατανᾶ καί γίνεται δόξα καί στολίδι τῶν Μαρτύρων καί τῶν Ὁσίων τῆς Ἐκκλησίας.
Τά θεολογικά αὐτά νοήματα συμπυκνώνει εἰς τούς στίχους του τό πρῶτον ἀπόστιχον τοῦ Ἑσπερινοῦ τοῦ πλ. α’ ἤχου:
«Χαίροις ὁ ζωηφόρος Σταυρός, τῆς εὐσεβείας τό ἀήττητον τρόπαιον, ἡ θύρα τοῦ Παραδείσου, ὁ τῶν πιστῶν στηριγμός, τό τῆς Ἐκκλησίας περιτείχισμα· δι᾽ οὗ ἐξηφάνισται ἡ φθορά καί κατήργηται καί κατεπόθη τοῦ θανάτου ἡ δύναμις καί ὑψώθημεν ἀπό γῆς πρός οὐράνια. Ὅπλον ἀκαταμάχητον, δαιμόνων ἀντίπαλε, δόξα Μαρτύρων Ὁσίων, ὡς ἀληθῶς ἐγκαλώπισμα, λιμήν σωτηρίας, ὁ δωρούμενος τῷ κόσμῳ τό μέγα ἔλεος».

Εἰς τά τροπάρια τῆς Ὑψώσεως τοῦ τιμίου Σταυροῦ κυριαρχεῖ τό αἴσθημα τῆς χαρᾶς διά τήν ἀνεύρεσιν καί τήν θαυματουργόν δύναμιν τοῦ Σταυροῦ. Οἱ ὕμνογράφοι ὅμως δέν ξεχνοῦν ὅτι ἐπάνω εἰς τό εὐλογημένον αὐτό ξύλον ἐκαρφώθη ὁ Σωτήρ τοῦ κόσμου, ὁ Χριστός.

Ἔτσι οἱ πιστοί καλοῦνται νά ἀσπασθοῦν τόν Σταυρόν «τῇ χαρᾷ καί τῷ φόβῳ· φόβῳ διά τήν ἁμαρτίαν, ὡς ἀνάξιοι ὄντες· χαρᾷ δέ διά τήν σωτηρίαν, ἥν παρέχει τῷ κόσμῳ ὁ ἐν αὐτῷ προσπαγείς (=καρφωθείς) Χριστός ὁ Κύριος, ὁ ἔχων τό μέγα ἔλεος» (Δοξαστικόν τῶν Αἴνων). Ἐπί πλέον κατά τήν ἡμέραν αὐτήν νηστεύομεν, διότι ἡ ἑορτή τῆς Ὑψώσεως φέρει «τά ἴσα τῆς ἁγίας καί Μ. Παρασκευῆς».

***

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΗΣ ΕΙΚΟΝΟΣ (Τῆς Ὑψώσεως τοῦ Τιμίου Σταυροῦ)

Τό κέντρον τῆς εἰκόνας καταλαμβάνει ὁ ἄμβων, ἐπάνω εἰς τόν ὁποῖον ὁ Ἅγιος Μακάριος (314-333) ὕψωσε τόν τίμιον Σταυρόν. Ἕνα σκοτεινόν ἄνοιγμα εἰς τήν βάσιν τοῦ ἄμβωνος δείχνει τό μέρος τῆς ἀνευρέσεως.

Τό δεύτερον μετά τόν Πατριάρχην πρόσωπον, πού κυριαρχεῖ εἰς τήν εἰκόνα εἶναι ἡ Ἁγία Ἑλένη ἐνδεδυμένη τήν βασιλικήν της στολήν καί συνοδευομένη ὑπό δύο εὐλαβῶν γυναικῶν. Τόν Πατριάρχην κυκλώνουν κληρικοί καί λαϊκοί, πού παρακολουθοῦν μέ ἱερόν δέος τήν τελετήν.

Τό δέος αὐτό προκαλεῖ ἀφ᾽ ἑνός ἡ θέα τοῦ Σταυροῦ καί ἀφ᾽ ἑτέρου τά θαύματα πού ἔγιναν κατά τήν ἀνεύρεσίν του. Νομίζει κανείς, καθώς παρατηρεῖ τά βυθισμένα εἰς σκέψεις πρόσωπα τῆς εἰκόνος, ὅτι ὅλοι των ἀνακαλοῦν εἰς τήν μνήμην των τά γεγονότα τῆς Σταυρώσεως, τά πρίν καί τά μετά ἀπό αὐτήν.

Ἔτσι καί ὁ θεατής ἀναπολεῖ τά σωτήρια περιστατικά συμφώνως πρός τήν εὐχήν τῆς Ἐκκλησίας: «Μεμνημένοι τοίνυν τῆς σωτηρίου ταύτης ἐντολῆς καί πάντων τῶν ὑπέρ ἡμῶν γεγενημένων, τοῦ σταυροῦ, τοῦ τάφου, τῆς τριημέρου ἀναστάσεως, τῆς εἰς οὐρανούς ἀναβάσεως, τῆς ἐκ δεξιῶν καθέδρας, τῆς δευτέρας καί ἐνδόξου πάλιν παρουσίας…» (Ἀπό τήν εὐχήν τῆς ἀναφορᾶς τῆς Λειτουργίας τοῦ Χρυσοστόμου).

Ἡ σκηνή μᾶς μεταφέρει εἰς τά τελούμενα σήμερον εἰς τήν Ἐκκλησίαν κατά τήν 14ην Σεπτεμβρίου διά νά ἀκουσθῇ ἀπό ὅλα τά μέλη τῆς Ἐκκλησίας «ἐν ἑνί στόματι καί μιᾷ καρδίᾳ» ὁ νικητήριος παιάν:

«Τόν Σταυρόν σου προσκυνοῦμεν, Δέσποτα,
καί τήν ἁγίαν σου ἀνάστασιν δοξάζομεν».

ΚΥΡΙΑΚΉ ΠΡΟ ΤΗΣ ΥΨΩΣΕΩΣ

ΚΥΡΙΑΚΗ ΠΡΟ ΤΗΣ ΥΨΩΣΗΣ
ΤΟΥ ΤΙΜΙΟΥ ΣΤΑΥΡΟΥ
Ιωάν. 3:13-17.

Υπό 
Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Αντινόης
κ.κ. ΠΑΝΤΕΛΕΗΜΟΝΟΣ

Μία εβδομάδα πριν από την Παγκόσμιο Ύψωση του Τιμίου Σταυρού, η Ορθόδοξός μας Εκκλησία προετοιμάζει τους πιστούς με βιβλικά αναγνώσματα, προσευχές και καλές πράξεις για να γιορταστεί επάξια το γεγονός της εύρεσης του τιμίου και ζωοπαρόχου Σταυρού του Κυρίου μας Ιησού Χριστού.  

Ανάμεσα στα τόσα σύμβολα της Χριστιανικής Πίστεως ο Τίμιος Σταυρός θεωρείται το πιο σημαντικό.  Είναι το σύμβολο της Χριστιανοσύνης.  Είναι το σύμβολο της νίκης του Χριστού κατά του θανάτου.  Είναι το όπλο εναντίον όλων των δυνάμεων του σκότους.  Είναι το όπλο των αγίων.  Είναι η σημαία κάτω από την οποία οι δίκαιοι αγωνίζονται εναντίον του Διαβόλου.

Στην Παλαιά Διαθήκη έχομε προτυπώσεις για τον Τίμιο Σταυρό.  Στο Βιβλίο της Γένεσης, το Ξύλο της Ζωής προτυπώνει τον Τίμιο Σταυρό (Γεν. 2:9).  Όπως το Ξύλο της Ζωής είχε την δύναμη να χαρίσει αιώνια ζωή στον Αδάμ, εάν και μόνον το άγγιζε (Γεν. 3:22), με παρόμοιο τρόπο ο Τίμιος Σταυρός, ως το νέο Ξύλο της Ζωής, χαρίζει αιώνια ζωή σ’ όλους που πιστεύουν στο Χριστό.  Άλλο πρότυπο του Τιμίου Σταυρού βρίσκομε στο Βιβλίο των Αριθμών (21:8-9).  Ο Μωϋσής για να σώσει τον λαό από τα θανατηφόρα δαγκώματα των δηλητηριασμένων φιδιών έλαβε εντολή από τον Θεό να κατασκευάσει και να υψώσει ένα χάλκινο φίδι, και όποιος θα το έβλεπε θα σωζόταν (Αριθμ. 21:8).  Ο Χριστός ο ίδιος χρησιμοποίησε αυτήν την προτύπωση σαν παράδειγμα της δικής Του ύψωσης πάνω στο Σταυρό.  Και, όπως όλοι εκείνοι οι Ισραηλίτες που έβλεπαν το χάλκινο φίδι εσώζοντο από τον θάνατο, με παρόμοιο τρόπο όποιος στρέφεται στο Χριστό με πίστη και τον δέχεται ως τον Σωτήρα του και αντικρίζει την Σταύρωσή Του θα σωθεί από τα θανατηφόρα βέλη του Διαβόλου.  Τα δαγκώματα της αμαρτίας και του θανάτου θεραπεύονται με τις πληγές του Χριστού, όπως το προείπε ο Προφήτης Ησαϊας λέγοντας, «καὶ εἴδομεν αὐτόν, καὶ οὐκ εἶχεν εἶδος οὐδὲ κάλλος· ἀλλὰ τὸ εἶδος αὐτοῦ ἄτιμον καὶ ἐκλεῖπον παρὰ πάντας τοὺς υἱοὺς τῶν ἀνθρώπων· ἄνθρωπος ἐν πληγῇ ὢν καὶ εἰδὼς φέρειν μαλακίαν, ὅτι ἀπέστραπται τὸ πρόσωπον αὐτοῦ, ἠτιμάσθη καὶ οὐκ ἐλογίσθη. οὗτος τὰς ἁμαρτίας ἡμῶν φέρει καὶ περὶ ἡμῶν ὀδυνᾶται, καὶ ἡμεῖς ἐλογισάμεθα αὐτὸν εἶναι ἐν πόνῳ καὶ ἐν πληγῇ ὑπὸ Θεοῦ καὶ ἐν κακώσει. αὐτὸς δὲ ἐτραυματίσθη διὰ τὰς ἁμαρτίας ἡμῶν καὶ μεμαλάκισται διὰ τὰς ἀνομίας ἡμῶν· παιδεία εἰρήνης ἡμῶν ἐπ᾿ αὐτόν. τῷ μώλωπι αὐτοῦ ἡμεῖς ἰάθημεν» (Ησ. 53:2-5).  «Καὶ αὐτὸς διὰ τὸ κεκακῶσθαι οὐκ ἀνοίγει τὸ στόμα αὐτοῦ· ὡς πρόβατον ἐπὶ σφαγὴν ἤχθη καὶ ὡς ἀμνὸς ἐναντίον τοῦ κείροντος αὐτὸν ἄφωνος, οὕτως οὐκ ἀνοίγει τὸ στόμα. 8 ἐν τῇ ταπεινώσει ἡ κρίσις αὐτοῦ ἤρθη· τὴν δὲ γενεὰν αὐτοῦ τίς διηγήσεται; ὅτι αἴρεται ἀπὸ τῆς γῆς ἡ ζωὴ αὐτοῦ, ἀπὸ τῶν ἀνομιῶν τοῦ λαοῦ μου ἤχθη εἰς θάνατον … διὰ τοῦτο αὐτὸς κληρονομήσει πολλοὺς καὶ τῶν ἰσχυρῶν μεριεῖ σκῦλα, ἀνθ᾿ ὧν παρεδόθη εἰς θάνατον ἡ ψυχὴ αὐτοῦ, καὶ ἐν τοῖς ἀνόμοις ἐλογίσθη· καὶ αὐτὸς ἁμαρτίας πολλῶν ἀνήνεγκε καὶ διὰ τὰς ἁμαρτίας αὐτῶν παρεδόθη» (Ησ. 53:7-8, 12). 

Η στιγμή της μεγαλύτερης ταπείνωσης του Χριστού γίνεται η στιγμή της εξύψωσής Του με την ολοκλήρωση της σωτηριώδους Του αποστολής.  Μέσον του θανάτου του Κυρίου, ο θάνατος κατανικήθηκε και χορηγήθηκε ζωή στον κόσμο.

Ο άνθρωπος γίνεται δίκαιος ενώπιον του Θεού Πατέρα μόνον διά του Υιού Του, του Κυρίου και Σωτήρα μας Ιησού Χριστού.  Δικαίωση μέσον της Πίστεως στο Θεό είναι ένα μέρος του να εισέλθουμε στη Καινούργια Διαθήκη, μέσον του Ιησού Χριστού, η οποία θεμελιώνει την καινούργια σχέση μ’ Εκείνον που πρόσφερε τον Εαυτόν Του για τη ζωή και σωτηρία του κόσμου.

Η σωτηρία επιτυγχάνεται μέσον της Πίστεως στον Ιησού Χριστό, ο Οποίος εκπληρώνει τον Νόμο.  Με την Καινή Διαθήκη, ο άνθρωπος γίνεται μέλος της Βασιλείας του Θεού μέσα από το Άγιο Βάπτισμα, και δέχεται τη δωρεά του Αγίου Πνεύματος μέσα από το Άγιο Χρίσμα.  Απ’ εκείνη τη στιγμή και εξής το Άγιο Πνεύμα μας καθοδηγεί, οδηγώντας μας στη γνώση της αληθινής Πίστεως στο Θεό, τον Πατέρα και τον Υιό και το Άγιο Πνεύμα.  Ο Χριστός γίνεται το κέντρο της ζωής μας, και εμείς καλούμαστε να γίνουμε μιμητές του Χριστού.

Όταν ο άνθρωπος βαπτίζεται μέσα στην Ορθόδοξο Εκκλησία, γίνεται Χριστοφόρος και μέσα από τη ζωή του φανερώνεται η ζωή του Χριστού στον κόσμο.  Ο Απόστολος Παύλος μας διδάσκει λέγοντας, «ὅσοι γὰρ εἰς Χριστὸν ἐβαπτίσθητε, Χριστὸν ἐνεδύσασθε» (Γαλ. 3:27).  Βάπτισμα στο Χριστό σημαίνει, ότι ένας Ορθόδοξος Χριστιανός συμμετέχει στο θάνατο και την Ανάσταση του Κυρίου (Ρωμ. 6:3).  Ελευθερία από την αμαρτία χορηγείται μόνον μέσα από το Άγιο Βάπτισμα.  Εκείνο που ο Χριστός κατόρθωσε πάνω στο Σταυρό ήταν η πραγματική θανάτωση της αμαρτίας• αυτό γίνεται σ’ όλους εκείνους που βαπτίζονται κανονικά.  Μέσα από το Μυστήριο του Αγίου Βαπτίσματος ο άνθρωπος πεθαίνει για την αμαρτία και ελευθερώνεται απ’ αυτήν.  Μέσα από την ένωσή μας με τον Χριστό, διά του βαπτίσματος, συμμετέχοντες στο θάνατο και Ανάστασή Του, βρίσκεται όλη η δύναμη της νίκης κατά της αμαρτίας.

Ο Τίμιος Σταυρός είναι η δύναμη του Θεού για την υπερνίκηση της αμαρτίας (Α΄ Κορινθ. 1:18), και το βάπτισμα είναι ο Σταυρός μας.  Αυτός είναι ο λόγος γιατί ο Επίσκοπος ή ο Ιερέας μετά το βάπτισμα μας κρεμά τον Σταυρό γύρω από τον λαιμό μας, για να μας υπενθυμίζει τα λόγια του Χριστού που είπε, «εἴ τις θέλει ὀπίσω μου ἔρχεσθαι, ἀπαρνησάσθω ἑαυτὸν καὶ ἀράτω τὸν σταυρὸν αὐτοῦ καθ᾿ ἡμέραν καὶ ἀκολουθείτω μοι» (Λουκ. 9:23).  «Ὁ λόγος γὰρ ὁ τοῦ σταυροῦ τοῖς μὲν ἀπολλυμένοις μωρία ἐστί, τοῖς δὲ σῳζομένοις ἡμῖν δύναμις Θεοῦ ἐστι» (Α΄ Κορινθ. 1:18).  Ο άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος μας διδάσκει λέγοντας, ότι ο Τίμιος Σταυρός είναι η αιτία για  εκείνους που χάνονται, γιατί, απέτυχαν να  αναγνωρίσουν τα πράγματα που οδηγούν στη σωτηρία.

Εμείς που φέρομε τη μαρτυρία του Χριστού δεν πρέπει να αποθαρρυνόμαστε, όταν εκείνοι που είναι έξω ή ζουν μακριά από την Ορθοδοξία περιπαίζουν και υβρίζουν τον Σταυρό του Χριστού.  Διότι, «Χριστοῦ εὐωδία ἐσμὲν τῷ Θεῷ ἐν τοῖς σῳζομένοις καὶ ἐν τοῖς ἀπολλυμένοις,  οἷς μὲν ὀσμὴ θανάτου εἰς θάνατον, οἷς δὲ ὀσμὴ ζωῆς εἰς ζωήν» (Β΄ Κορινθ. 2:15-16).

Με τη δύναμη του Τιμίου Σταυρού όλες οι δυνάμεις του σκότους κατακτώνται.  Γι’ αυτό ο Θεός μας χάρισε τη δύναμη να πατάμε πάνω σε κάθε κακό, όπως είπε στους αγίους Αποστόλους Του λέγοντας, «ἰδοὺ δίδωμι ὑμῖν τὴν ἐξουσίαν τοῦ πατεῖν ἐπάνω ὄφεων καὶ σκορπίων καὶ ἐπὶ πᾶσαν τὴν δύναμιν τοῦ ἐχθροῦ, καὶ οὐδὲν ὑμᾶς οὐ μὴ ἀδικήσῃ» (Λουκ. 10:19).   Διά του Τιμίου Σταυρού του Κυρίου μας Ιησού Χριστού ο Σατανάς έχει κατανικηθεί και εκθρονιστεί από τη δαιμονιώδη κυριαρχία του πάνω στον κόσμο.  Με τον θάνατο του Χριστού πάνω στο Σταυρό, το έργο της σωτηρίας της ανθρωπότητας ολοκληρώνεται.

Η πίστη στο Σταυρό του Χριστού είναι ζωντανή, δυναμική και συνεχής κατάσταση που οι Ορθόδοξοι Χριστιανοί πρέπει να ζούνε  ως καθημερινή εμπειρία μέσα στη ζωή τους.  Η Ορθοδοξία δεν είναι κάτι που κάποιος εφαρμόζει μόνον στις δύσκολες στιγμές της ζωής του.  Δεν είναι μόνον μία απόφαση, που κάποιος έχει την εκλογή να ακολουθήσει ή όχι, αλλά είναι ο μόνος Δρόμος της Ζωής του Χριστού.

Με τη μοναδική Θυσία που πρόσφερε ο Χριστός πάνω στον Τίμιο Σταυρό ο άνθρωπος συμφιλιώθηκε με τον Θεό.  Αυτό σημαίνει, ότι η διακοπείσα φιλία, ειρήνη και επικοινωνία του ανθρώπου με τον Θεό αποκαθίστανται.  Εμείς ως Ορθόδοξοι Χριστιανοί έχομε σωθεί, με το να έχομε βαπτιστεί στο όνομα του Χριστού.  Σωζόμαστε με το να μεγαλώνουμε με τον Χριστό συμμετέχοντας σ’ όλη τη διάρκεια της ζωής μας μέσα στη μυστηριακή ζωή της Εκκλησίας, και ελπίζοντας  στο έλεος και την αγάπη του Θεού κατά την Ημέρα της Τελικής Κρίσης.

Σήμερα, η Ορθόδοξος μας Εκκλησίας τιμά την Παγκόσμια Ύψωση του Τιμίου Σταυρού.  Σαν σήμερα, η αγία Ελένη, η μητέρα του Μεγάλου Κωνσταντίνου, βρήκε τον Τίμιο Σταυρό.  Ας ανακαλέσουμε το τι υπόφερε ο Κύριος για μας πάνω στον Σταυρό.  Ας σταθούμε μπροστά στον Τίμιο Σταυρό με ταπείνωση και ας προσφέρουμε στο Χριστό, σαν δώρο ευγνωμοσύνης, για το γεγονός ότι μας έσωσε, τις δικές μας αμαρτίες.  Ας χύσουμε δάκρυα για τα σφάλματά μας.  

Ας αναφωνήσουμε, ένα ευχαριστώ, Κύριε, για όλη την αγάπη Σου, συγχώρησε που πέφτομε καθημερινά και δεν Σε ακολουθούμε.  Δείξε το έλεός Σου στους δούλους Σου και μη αποστρέψεις τη Θεία Σου Χάρη από εμάς, τους αμαρτωλούς και αναξίους.  Για όσα πέρασες για τη δική μας αγάπη, εμείς Σε ευχαριστούμε.

Στεκόμαστε μπροστά στον Τίμιο Σταυρό, ας υποσχεθούμε στο Χριστό, ότι θα παραμείνομε σωστοί Ορθόδοξοι Χριστιανοί και ότι σ’ όλη μας τη ζωή θα μετανοούμε για τα σφάλματά μας.  Μ’ αυτό τον τρόπο θα ευχαριστήσουμε τον Θεό με τη ζωή μας.  Αμήν.

ΟΡΘΟΔΟΞΕΣ ΟΜΙΛΙΕΣ  Τεύχος 49
Υπό Σεβ. Μητροπολίτου Αντινόης κ.κ. ΠΑΝΤΕΛΕΗΜΟΝΟΣ

Η ιστοσελίδα του Σεβασμιωτάτου
www.orthodox-mitropolitan-of-antinoes-panteleimon.com