ΜΕΤΑΝΟΙΑ ΚΑΙ ΚΡΙΣΗ
Αυτό-αποθέωση, Φαρισαϊκή, και ζωή «εις χώραν μακράν», εγωκεντρισμός και καταπάτηση της «πατρικής αγάπης», είναι οι παράγοντες οι οποίοι μας κατευθύνουν στην αποδημία του Ασώτου και οδηγούν, στην με μαθηματική ακρίβεια αποδεδειγμένη, καταστροφική πορεία της προσωπικής μας εξορίας .
Αυτό το μήνυμα σαλπίζει η Εκκλησία μας, τις δυο προηγούμενες Κυριακές - Τελώνου και Φαρισαίου και Ασώτου - της πρώτης της, «προφωνήσημης» όπως ονομάζεται περιόδου του Τριωδίου .
Ο Φαρισαίος, κραυγαλέο παράδειγμα ναρκισσιστικής αυτό-αποθέωσης, βιώνει άμεσα την οδύνη της υπαρξιακής του μοναξιάς και για να υπερπηδήσει την αρρωστημένη του κατάσταση , ρίχνει τις ευθύνες σ’ όλους τους άλλους .» Ουκ ειμί ώσπερ οι λοιποί των ανθρώπων».
Ο Άσωτος, της δεύτερης Κυριακής, ζει κι αυτός αρχικά, σ’ ένα κόσμο αλλοτριωμένο. Στον απατηλό κόσμο της ψεύτικης της ζημιογόνου ελευθερίας, όπου κυριαρχεί η σωματική απόλαυση, η ικανοποίηση και μόνο των αισθήσεων και η αδιαφορία για οτιδήποτε άλλο. Στην ουσία ζει κι αυτός μόνος. Απομακρυσμένος από “την πατρική οικία”, αποκομμένος από την αγάπη και την ασφάλεια που περιβαλλόταν εκεί μέσα, αποχαυνωμένος από τα ψεύτικα «ζήτω»,τα προσποιητά χαμόγελα και τα πληρωμένα χειροκροτήματα, βρίσκεται σε κατάσταση εξορίας και αποκοπής .
Αποξένωση λοιπόν από την μόνη πηγή ζωής, το Θεό, με Φαρισαϊκό εγωκεντρισμό και δραστηριότητες που περιορίζονται μόνο μέσα στα όρια της βιολογικής εμβέλειας, είναι η κύρια αιτία της υλιστικής αντίληψης για τη ζωή , της θεώρησης των πάντων με κέντρο τον εαυτό μας ,το κλείσιμο σε πύργο Βαβελικό και εκζήτησης της ελευθερίας στην ικανοποίηση των παθών .
Μια ζωή όμως αμετανόητη, μια αποδημία «εις χώραν εξορίας», χωρίς επιστροφή, μια απομάκρυνση «από το πατρικό σπίτι»,είναι αδύνατον να μας επαναφέρει στην «πατρική αγκαλιά», αν δεν αναγνωρίσουμε προηγουμένως την κατάσταση στην οποία περιήλθαμε , αν δεν πούμε ειλικρινά “Ω πόσων αγαθών υστέρημαι ο ταλαίπωρος εγώ… !”
Aν δεν πάρουμε την γενναία απόφαση της επιστροφής, “αναστάς πορεύσομαι προς τον πατέρα μου”, δυστυχώς θα συνεχίσουμε να παραμένουμε ξένοι, σε ξένη χώρα, απόμακροι, δυστυχισμένοι, λιμοκτονούντες για ζεστασιά και αγάπη, στερημένοι της Θείας παρουσίας.
Τούτο ακριβώς μας δείχνει η σημερινή, η τρίτη Κυριακή του Τριωδίου, η Κυριακή “των Απόκρεω”. Εδώ πλέον κυριαρχεί η δικαιοσύνη. Η δίκαια κρίση του Θεού. Η ανταμοιβή του καθενός μας ανάλογα με την επιλογή που έκανε. “Την πατρικήν οικίαν” ή “την χώραν μακράν”. Την επιστροφή ή την αποδημία. Την μετάνοια ή την εγωπαθητική αμετανοησία.
«Όταν δέ έλθ• ο Υιός του ανθρώπου εν τη δόξη αυτού, και πάντες οι Άγιοι Άγγελοι μετ’ αυτου, τότε καθίσει επί θρόνου δόξης αυτού. Και συναχθήσονται έμπροσθεν αυτού πάντα τα έθνη και αφοριεί αυτους απ’ αλλήλων, ώσπερ ο ποιμήν αφορίζει τα πρόβατα από των ερίφων και στήσει τα μεν πρόβατα εκ δεξιών αυτού, τα δε ερίφια εξ ευωνύμων».
Αυτή λοιπόν η παραβολή, η παραβολή της «Μελλούσης Κρίσεως», εντεταγμένη σοφά μέσα στην περίοδο του Τριωδίου και μια βδομάδα πριν μπούμε στην Μ. Τεσσαρακοστή, μας καλεί να επανεξετάσουμε τον εαυτό μας, τη συνείδηση μας, τις πράξεις μας, τη ζωή μας ολόκληρη, με γνώμονα την σωτήριο απόφαση για επιστροφή, για μετάνοια. Να αποτινάξουμε από πάνω μας τον καταστροφικό ζυγό της ραθυμίας. Να επαναπροσδιορίσουμε τους στόχους μας και να στοχεύσουμε στην ανείπωτη και ατελεύτητη μακαριότητα που υπάρχει στην «πατρική αγκαλιά»,στην επουράνια Βασιλεία.
Γράφει ο Νικηφόρος Ξανθόπουλος για το σκοπό της Κυριακής αυτής :
«Αυτήν οι θειότατοι πατέρες μετά από τις δύο παραβολές εθέσπισαν ,ώστε μαθαίνοντας κάποιος την φιλανθρωπίαν του Θεού, να μην ζει με αμέλεια λέγοντας. Ότι είναι φιλάνθρωπος ο Θεός και όλες μου τις αμαρτίες θα τις συγχωρήσει. Αυτή λοιπόν την φοβερά ημέρα εδώ κατέταξαν, για να συνεφέρουν με τη μνήμη του θανάτου και της προσδοκίας των ερχομένων δεινών, όσους ζουν με αμέλεια, και να μην ελπίζουν μόνο στην φιλανθρωπία του Θεού αλλά και να μάθουν ότι είναι και δίκαιος κριτής και αποδίδει στον καθέναν κατά τα έργα αυτού».
Προτροπή λοιπόν προς μετάνοια και στη σημερινή Κυριακή και μάλιστα πιο έντονη. Μέσα προτροπής για την αφύπνιση και των πιο ραθύμων, ώστε να συναισθανθούν την αποστασία τους και να «έλθουν εις εαυτόν», ο ιερός φόβος που προκαλεί η φοβερά «Μέλλουσα κρίσις». Φόβος και αγωνία για την επερχόμενο δικαστήριο, για τη φανέρωση και των πιο κρυφών μας πράξεων, για την αιωνιότητα της καταδίκης και της κολάσεως.
«…Σε πιάνει φόβος πράγματι εμπρός στον πύρινο ποταμό, που σέρνει όλους τους ανθρώπους στο κριτήριο! Κ’ εκείνος ο φόβος, με τη βοήθεια του λειτουργικού χρόνου του αιωνίου παρόντος, που ζει η εκκλησία, μας αγγίζει και σήμερα, σαν να είμαστε μπροστά στο τρομερό κριτήριον, όπου : ανοίγονται τα μεγάλα βιβλία, φανερώνονται οι κρυφές πράξεις και αμαρτίες μας, μπροστά σε όλους τους αγγέλους και ανθρώπους, και χωρίζονται τα πρόβατα από τα ερίφια, όπως μας λένε τα ιερά κείμενα. Γι’ αυτό κ’ οι Χριστιανοί δέονται από τώρα και παρακαλούν»: ( Π.Β.Πάσχος. Ο ΓΛΥΚΑΣΜΟΣ ΤΩΝ ΑΓΓΕΛΩΝ ΣΕΛ.115 ).
«…Τότε ημών φείσαι και μοίρας καταξίωσον, Χριστέ, των σωζομένων ως εύσπλαγχνος, πίστει δυσωπούμεν σε.»
«Η μετάνοια λοιπόν είναι ο ασφαλής δρόμος που οδηγεί στην Βασιλεία των Ουρανών. «Ήγγικεν η Βασιλεία των ουρανών» έλεγε ο Κύριος, γι’ αυτό «μετανοείτε». Όταν στη Αγία Γραφή γίνεται λόγος για Βασιλεία των Ουρανών, εννοείται ο Χριστός και η κοινωνία μαζί Του, διότι όπου είναι ο βασιλεύς εκεί και η βασιλεία, αφού δεν νοείται βασιλεία, χωρίς βασιλέα. Ο Θεάνθρωπος Χριστός δεν χωρίζεται από την άκτιστη χάρη Του, που φυλάσσεται στην αγία Εκκλησία και χορηγείται από το Πανάγιο Πνεύμα σε αυτούς που μετανοούν».(ΌΣΟΙ ΠΙΣΤΟΙ . Μητ/λίτου Ναυπάκτου ΙΕΡΟΘΕΟΥ).
«Μετάνοια είναι η επίγνωση της πνευματικής μας αρρώστειας και η επιστροφή μας στο Θεό .Μετάνοια είναι η επιστροφή του ανθρώπου στη Βασιλεία του Θεού. Η λέξη –Μετάνοια-- σημαίνει:Αλλαγή του νου, αλλαγή της νοοτροπίας μας και της ζωής μας. Η αμαρτία μας απομακρύνει από το Θεό, που είναι η Ζωή και μας οδηγεί στον θάνατο. Η μετάνοια μας επαναφέρει στον Θεό και μας εισάγει εκ νέου στον Παράδεισο απ’ όπου μας έδιωξε η αμαρτία. Η μετάνοια, λέγει ο ιερός Χρυσόστομος, ανοίγει τον ουρανό και μας εισάγει στον Παράδεισο». (Η ΥΠΕΡΑΓΙΑ ΘΕΟΤΟΚΟΣ -σελ.128- Ιερομονάχου ΓΡΗΓΟΡΙΟΥ).
Θα έλθει, λοιπόν, όντως ο Κύριος –ο Θεάνθρωπος Ιησούς- ξανά, Κύριος της δόξης, «κρίναι ζώντας και νεκρούς».Θα έλθει όχι πλέον άσημος και κυνηγημένος, φτωχά και απέριττα, μα «εν δυνάμει και δόξη πολλή».Όχι πλέον για να κηρύξει, να συγχωρέσει, να θαυματουργήσει, μα ένδοξα και θαυμαστά για να ελέγξει τις πράξεις ζώντων και νεκρών και να αποδώσει στον καθέναν τον…μισθό του .Θα ανακαινισθεί η κτίση, θα αναστηθούν οι νεκροί, θα αλλοιωθούν-θα αλλάξουν- τα σώματα όσων βρίσκονται ακόμα στη ζωή και τότε θα ακούσουμε την αδέκαστη ετυμηγορία. Δόγμα και άρθρο της πίστεως μας , που δεν επιδέχεται καμιά αμφισβήτηση. Θα έλθει «ως κλέπτης εν νυκτί». Θα έλθει τότε που δεν θα τον περιμένουμε. Όταν αποχαυνωμένοι από την αμαρτία θα ζούμε μόνο για τη σάρκα μας, μόνο για την απόλαυση. Όταν θα έχουμε θεοποιήσει τους λογής-λογής “BIG BROTHER”και –αλίμονο στην βλακεία μας-θα ζητάμε από αυτούς σωτηρία και προκοπή. Όταν θα έχουμε γίνει μόνο σάρκα και θα δαπανάμε τη ζωή μας ,αφιονισμένοι, μέσα σ’ ένα απέραντο “BAR”…Όπως ακριβώς και στις μέρες του Νώε και του Λώτ, που ήλθε η καταστροφή και το μεθύσι της αμαρτίας δεν τους άφηνε να δουν «πέρα από τη μύτη τους». Όταν πλέον –και δεν απέχουμε πολύ- θα έχουμε ξεπεράσει και αυτά τα Σόδομα και τα Γόμορρα.
Αδελφοί μου.
Σε καιρούς δύσκολους, σε καιρούς απογνώσεως ,σε καιρούς αμφισβήτησης των πάντων και γενικής αλλοτρίωσης, όπως και οι καιροί μας, το μήνυμα της σημερινής Κυριακής δύσκολα γίνεται αποδεκτό. Ακόμα και να το σκεπτόμαστε αποφεύγουμε μη τυχόν και μαυρίσουμε την καρδιά μας με τέτοιες άσκημες σκέψεις. Δεν θέλουμε ν’ ακούμε τέτοια πράγματα. Δεν έχουμε μάθει να σκύβουμε το κεφάλι και να παραδεχόμαστε τα σφάλματα μας. Το δίκαιο είναι πάντα με το μέρος μας και πάντα εμείς ,δεν είμαστε «ώσπερ οι λοιποί των ανθρώπων». Το να υποχωρήσουμε το θεωρούμε αδυναμία, τη συγνώμη μικροπρέπεια. Είμαστε το νέο μοντέλο του «υπερανθρώπου» που για να πετύχουμε στα σχέδια μας , πατάμε…επί πτωμάτων .
Πού να ακούσει λοιπόν για μετάνοια και κρίση ο άνθρωπος αυτός ;
Πώς να δεχθεί ότι θα έλθει ώρα που θα δώσει λόγο για τις πράξεις του ;
Πώς να μπορέσει να συνειδητοποιήσει ότι :
«Όταν μέλλ•ς έρχεσθαι, κρίσιν δικαίαν ποιήσαι…
Βίβλοι ανοιγήσονται, φανερωθήσονται πράξεις…
Ηχήσουσι σάλπιγγες κα κενωθήσονται τάφοι…
Κλαίω κα οδύρομαι, όταν εις αίσθησιν έλθω…»
Όμως , άνθρωπος είναι αυτός που «άνω θρώσκει».Βλέπει ψηλά. Αυτός που έχει στραμμένο το βλέμμα του στον ουρανό. Ο νοσταλγός της αιωνιότητος . Δεν φτιαχτήκαμε για να έρπουμε στα χώματα και τις λάσπες , μα για να κερδίζουμε όλο και ψηλότερες κορυφές . Κι αυτές δεν κατακτούνται ούτε με τη δύναμη, ούτε με τη δόξα, ούτε με τις απολαύσεις .Ούτε θα φθάσουμε σ’ αυτές κυνηγώντας το χρυσό… μα το Χριστό.
Την επουράνιο Βασιλεία την κερδίζουμε όταν μάθουμε να χαμηλώνουμε το ανάστημα μας .Όταν τα μάτια μας χύσουν τα δάκρυα της μετανοίας .Όταν τα χέρια μας χτυπήσουν στο στήθος και τα στόμα μας κραυγάσει γοερά το, «ο Θεός ιλάσθητι μοι τω αμαρτωλω».Όταν κατανοήσουμε την αποξένωση απ’ το «πατρικό σπίτι» και πάρουμε το δρόμο της επανένταξης μας σ’ αυτό, ομολογούντες το «πάτερ ήμαρτον».Όταν βγούμε απ’ το «καβούκι μας»,καταπατήσουμε την εγωπάθεια μας και πλησιάσουμε το συνάνθρωπο μας. Τον παράδεισο τον κερδίζουμε με την μετάνοια.
Διαφορετικά :
«Αλοίμονο σου, μαύρη και κατακαημένη μου ψυχή !
Ως πότε δε θα κόβεις από το να κάνεις το κακό ;
Ως πότε θα μου κοίτεσ’ έτσι-δα στη ραθυμία, άπραγη ;
Γιατί δε μου θυμάσαι κείνη εκεί τη φριχτή ώρα του θανάτου ;
Γιατί ολάκερη δεν τρέμεις εμπροστά στο φοβερό ετούτο βήμα του
Σωτήρος ; Τι άραγε θα αποκριθείς ή θ’ απολογηθείς, τότε που θα
φανερωθούν όλα τα έργα σου να σε ελέγχουν ;
Κι όλες οι πράξεις σου να σε κατηγορούν ;
Λοιπόν τι καρτερείς ψυχή μου ;Η ώρα έρχεται, ήρθε.
Τρέξε να προλάβεις !Και φώναξε στον Κύριο, ήμαρτον Κύριε, ήμαρτον σε σένα. Μα ξέρω τη φιλευσπλαχνία σου, Φιλάνθρωπε.
Εσύ, που είσαι ο καλός τσοπάνος , μη με χωρίσεις και μ’ απομακρύνεις απ’ τα δεξιά σου. Κι αυτό όχι γιατί το αξίζω,
Μα γιατί ελπίζω στο δικό σου έλεος το μεγάλο !».
( Απόστιχο Εσπερινού της Κυριακής των Απόκρεω).
Μετάφραση :Π.Β.Πάσχου
Αυτό το μήνυμα σαλπίζει η Εκκλησία μας, τις δυο προηγούμενες Κυριακές - Τελώνου και Φαρισαίου και Ασώτου - της πρώτης της, «προφωνήσημης» όπως ονομάζεται περιόδου του Τριωδίου .
Ο Φαρισαίος, κραυγαλέο παράδειγμα ναρκισσιστικής αυτό-αποθέωσης, βιώνει άμεσα την οδύνη της υπαρξιακής του μοναξιάς και για να υπερπηδήσει την αρρωστημένη του κατάσταση , ρίχνει τις ευθύνες σ’ όλους τους άλλους .» Ουκ ειμί ώσπερ οι λοιποί των ανθρώπων».
Ο Άσωτος, της δεύτερης Κυριακής, ζει κι αυτός αρχικά, σ’ ένα κόσμο αλλοτριωμένο. Στον απατηλό κόσμο της ψεύτικης της ζημιογόνου ελευθερίας, όπου κυριαρχεί η σωματική απόλαυση, η ικανοποίηση και μόνο των αισθήσεων και η αδιαφορία για οτιδήποτε άλλο. Στην ουσία ζει κι αυτός μόνος. Απομακρυσμένος από “την πατρική οικία”, αποκομμένος από την αγάπη και την ασφάλεια που περιβαλλόταν εκεί μέσα, αποχαυνωμένος από τα ψεύτικα «ζήτω»,τα προσποιητά χαμόγελα και τα πληρωμένα χειροκροτήματα, βρίσκεται σε κατάσταση εξορίας και αποκοπής .
Αποξένωση λοιπόν από την μόνη πηγή ζωής, το Θεό, με Φαρισαϊκό εγωκεντρισμό και δραστηριότητες που περιορίζονται μόνο μέσα στα όρια της βιολογικής εμβέλειας, είναι η κύρια αιτία της υλιστικής αντίληψης για τη ζωή , της θεώρησης των πάντων με κέντρο τον εαυτό μας ,το κλείσιμο σε πύργο Βαβελικό και εκζήτησης της ελευθερίας στην ικανοποίηση των παθών .
Μια ζωή όμως αμετανόητη, μια αποδημία «εις χώραν εξορίας», χωρίς επιστροφή, μια απομάκρυνση «από το πατρικό σπίτι»,είναι αδύνατον να μας επαναφέρει στην «πατρική αγκαλιά», αν δεν αναγνωρίσουμε προηγουμένως την κατάσταση στην οποία περιήλθαμε , αν δεν πούμε ειλικρινά “Ω πόσων αγαθών υστέρημαι ο ταλαίπωρος εγώ… !”
Aν δεν πάρουμε την γενναία απόφαση της επιστροφής, “αναστάς πορεύσομαι προς τον πατέρα μου”, δυστυχώς θα συνεχίσουμε να παραμένουμε ξένοι, σε ξένη χώρα, απόμακροι, δυστυχισμένοι, λιμοκτονούντες για ζεστασιά και αγάπη, στερημένοι της Θείας παρουσίας.
Τούτο ακριβώς μας δείχνει η σημερινή, η τρίτη Κυριακή του Τριωδίου, η Κυριακή “των Απόκρεω”. Εδώ πλέον κυριαρχεί η δικαιοσύνη. Η δίκαια κρίση του Θεού. Η ανταμοιβή του καθενός μας ανάλογα με την επιλογή που έκανε. “Την πατρικήν οικίαν” ή “την χώραν μακράν”. Την επιστροφή ή την αποδημία. Την μετάνοια ή την εγωπαθητική αμετανοησία.
«Όταν δέ έλθ• ο Υιός του ανθρώπου εν τη δόξη αυτού, και πάντες οι Άγιοι Άγγελοι μετ’ αυτου, τότε καθίσει επί θρόνου δόξης αυτού. Και συναχθήσονται έμπροσθεν αυτού πάντα τα έθνη και αφοριεί αυτους απ’ αλλήλων, ώσπερ ο ποιμήν αφορίζει τα πρόβατα από των ερίφων και στήσει τα μεν πρόβατα εκ δεξιών αυτού, τα δε ερίφια εξ ευωνύμων».
Αυτή λοιπόν η παραβολή, η παραβολή της «Μελλούσης Κρίσεως», εντεταγμένη σοφά μέσα στην περίοδο του Τριωδίου και μια βδομάδα πριν μπούμε στην Μ. Τεσσαρακοστή, μας καλεί να επανεξετάσουμε τον εαυτό μας, τη συνείδηση μας, τις πράξεις μας, τη ζωή μας ολόκληρη, με γνώμονα την σωτήριο απόφαση για επιστροφή, για μετάνοια. Να αποτινάξουμε από πάνω μας τον καταστροφικό ζυγό της ραθυμίας. Να επαναπροσδιορίσουμε τους στόχους μας και να στοχεύσουμε στην ανείπωτη και ατελεύτητη μακαριότητα που υπάρχει στην «πατρική αγκαλιά»,στην επουράνια Βασιλεία.
Γράφει ο Νικηφόρος Ξανθόπουλος για το σκοπό της Κυριακής αυτής :
«Αυτήν οι θειότατοι πατέρες μετά από τις δύο παραβολές εθέσπισαν ,ώστε μαθαίνοντας κάποιος την φιλανθρωπίαν του Θεού, να μην ζει με αμέλεια λέγοντας. Ότι είναι φιλάνθρωπος ο Θεός και όλες μου τις αμαρτίες θα τις συγχωρήσει. Αυτή λοιπόν την φοβερά ημέρα εδώ κατέταξαν, για να συνεφέρουν με τη μνήμη του θανάτου και της προσδοκίας των ερχομένων δεινών, όσους ζουν με αμέλεια, και να μην ελπίζουν μόνο στην φιλανθρωπία του Θεού αλλά και να μάθουν ότι είναι και δίκαιος κριτής και αποδίδει στον καθέναν κατά τα έργα αυτού».
Προτροπή λοιπόν προς μετάνοια και στη σημερινή Κυριακή και μάλιστα πιο έντονη. Μέσα προτροπής για την αφύπνιση και των πιο ραθύμων, ώστε να συναισθανθούν την αποστασία τους και να «έλθουν εις εαυτόν», ο ιερός φόβος που προκαλεί η φοβερά «Μέλλουσα κρίσις». Φόβος και αγωνία για την επερχόμενο δικαστήριο, για τη φανέρωση και των πιο κρυφών μας πράξεων, για την αιωνιότητα της καταδίκης και της κολάσεως.
«…Σε πιάνει φόβος πράγματι εμπρός στον πύρινο ποταμό, που σέρνει όλους τους ανθρώπους στο κριτήριο! Κ’ εκείνος ο φόβος, με τη βοήθεια του λειτουργικού χρόνου του αιωνίου παρόντος, που ζει η εκκλησία, μας αγγίζει και σήμερα, σαν να είμαστε μπροστά στο τρομερό κριτήριον, όπου : ανοίγονται τα μεγάλα βιβλία, φανερώνονται οι κρυφές πράξεις και αμαρτίες μας, μπροστά σε όλους τους αγγέλους και ανθρώπους, και χωρίζονται τα πρόβατα από τα ερίφια, όπως μας λένε τα ιερά κείμενα. Γι’ αυτό κ’ οι Χριστιανοί δέονται από τώρα και παρακαλούν»: ( Π.Β.Πάσχος. Ο ΓΛΥΚΑΣΜΟΣ ΤΩΝ ΑΓΓΕΛΩΝ ΣΕΛ.115 ).
«…Τότε ημών φείσαι και μοίρας καταξίωσον, Χριστέ, των σωζομένων ως εύσπλαγχνος, πίστει δυσωπούμεν σε.»
«Η μετάνοια λοιπόν είναι ο ασφαλής δρόμος που οδηγεί στην Βασιλεία των Ουρανών. «Ήγγικεν η Βασιλεία των ουρανών» έλεγε ο Κύριος, γι’ αυτό «μετανοείτε». Όταν στη Αγία Γραφή γίνεται λόγος για Βασιλεία των Ουρανών, εννοείται ο Χριστός και η κοινωνία μαζί Του, διότι όπου είναι ο βασιλεύς εκεί και η βασιλεία, αφού δεν νοείται βασιλεία, χωρίς βασιλέα. Ο Θεάνθρωπος Χριστός δεν χωρίζεται από την άκτιστη χάρη Του, που φυλάσσεται στην αγία Εκκλησία και χορηγείται από το Πανάγιο Πνεύμα σε αυτούς που μετανοούν».(ΌΣΟΙ ΠΙΣΤΟΙ . Μητ/λίτου Ναυπάκτου ΙΕΡΟΘΕΟΥ).
«Μετάνοια είναι η επίγνωση της πνευματικής μας αρρώστειας και η επιστροφή μας στο Θεό .Μετάνοια είναι η επιστροφή του ανθρώπου στη Βασιλεία του Θεού. Η λέξη –Μετάνοια-- σημαίνει:Αλλαγή του νου, αλλαγή της νοοτροπίας μας και της ζωής μας. Η αμαρτία μας απομακρύνει από το Θεό, που είναι η Ζωή και μας οδηγεί στον θάνατο. Η μετάνοια μας επαναφέρει στον Θεό και μας εισάγει εκ νέου στον Παράδεισο απ’ όπου μας έδιωξε η αμαρτία. Η μετάνοια, λέγει ο ιερός Χρυσόστομος, ανοίγει τον ουρανό και μας εισάγει στον Παράδεισο». (Η ΥΠΕΡΑΓΙΑ ΘΕΟΤΟΚΟΣ -σελ.128- Ιερομονάχου ΓΡΗΓΟΡΙΟΥ).
Θα έλθει, λοιπόν, όντως ο Κύριος –ο Θεάνθρωπος Ιησούς- ξανά, Κύριος της δόξης, «κρίναι ζώντας και νεκρούς».Θα έλθει όχι πλέον άσημος και κυνηγημένος, φτωχά και απέριττα, μα «εν δυνάμει και δόξη πολλή».Όχι πλέον για να κηρύξει, να συγχωρέσει, να θαυματουργήσει, μα ένδοξα και θαυμαστά για να ελέγξει τις πράξεις ζώντων και νεκρών και να αποδώσει στον καθέναν τον…μισθό του .Θα ανακαινισθεί η κτίση, θα αναστηθούν οι νεκροί, θα αλλοιωθούν-θα αλλάξουν- τα σώματα όσων βρίσκονται ακόμα στη ζωή και τότε θα ακούσουμε την αδέκαστη ετυμηγορία. Δόγμα και άρθρο της πίστεως μας , που δεν επιδέχεται καμιά αμφισβήτηση. Θα έλθει «ως κλέπτης εν νυκτί». Θα έλθει τότε που δεν θα τον περιμένουμε. Όταν αποχαυνωμένοι από την αμαρτία θα ζούμε μόνο για τη σάρκα μας, μόνο για την απόλαυση. Όταν θα έχουμε θεοποιήσει τους λογής-λογής “BIG BROTHER”και –αλίμονο στην βλακεία μας-θα ζητάμε από αυτούς σωτηρία και προκοπή. Όταν θα έχουμε γίνει μόνο σάρκα και θα δαπανάμε τη ζωή μας ,αφιονισμένοι, μέσα σ’ ένα απέραντο “BAR”…Όπως ακριβώς και στις μέρες του Νώε και του Λώτ, που ήλθε η καταστροφή και το μεθύσι της αμαρτίας δεν τους άφηνε να δουν «πέρα από τη μύτη τους». Όταν πλέον –και δεν απέχουμε πολύ- θα έχουμε ξεπεράσει και αυτά τα Σόδομα και τα Γόμορρα.
Αδελφοί μου.
Σε καιρούς δύσκολους, σε καιρούς απογνώσεως ,σε καιρούς αμφισβήτησης των πάντων και γενικής αλλοτρίωσης, όπως και οι καιροί μας, το μήνυμα της σημερινής Κυριακής δύσκολα γίνεται αποδεκτό. Ακόμα και να το σκεπτόμαστε αποφεύγουμε μη τυχόν και μαυρίσουμε την καρδιά μας με τέτοιες άσκημες σκέψεις. Δεν θέλουμε ν’ ακούμε τέτοια πράγματα. Δεν έχουμε μάθει να σκύβουμε το κεφάλι και να παραδεχόμαστε τα σφάλματα μας. Το δίκαιο είναι πάντα με το μέρος μας και πάντα εμείς ,δεν είμαστε «ώσπερ οι λοιποί των ανθρώπων». Το να υποχωρήσουμε το θεωρούμε αδυναμία, τη συγνώμη μικροπρέπεια. Είμαστε το νέο μοντέλο του «υπερανθρώπου» που για να πετύχουμε στα σχέδια μας , πατάμε…επί πτωμάτων .
Πού να ακούσει λοιπόν για μετάνοια και κρίση ο άνθρωπος αυτός ;
Πώς να δεχθεί ότι θα έλθει ώρα που θα δώσει λόγο για τις πράξεις του ;
Πώς να μπορέσει να συνειδητοποιήσει ότι :
«Όταν μέλλ•ς έρχεσθαι, κρίσιν δικαίαν ποιήσαι…
Βίβλοι ανοιγήσονται, φανερωθήσονται πράξεις…
Ηχήσουσι σάλπιγγες κα κενωθήσονται τάφοι…
Κλαίω κα οδύρομαι, όταν εις αίσθησιν έλθω…»
Όμως , άνθρωπος είναι αυτός που «άνω θρώσκει».Βλέπει ψηλά. Αυτός που έχει στραμμένο το βλέμμα του στον ουρανό. Ο νοσταλγός της αιωνιότητος . Δεν φτιαχτήκαμε για να έρπουμε στα χώματα και τις λάσπες , μα για να κερδίζουμε όλο και ψηλότερες κορυφές . Κι αυτές δεν κατακτούνται ούτε με τη δύναμη, ούτε με τη δόξα, ούτε με τις απολαύσεις .Ούτε θα φθάσουμε σ’ αυτές κυνηγώντας το χρυσό… μα το Χριστό.
Την επουράνιο Βασιλεία την κερδίζουμε όταν μάθουμε να χαμηλώνουμε το ανάστημα μας .Όταν τα μάτια μας χύσουν τα δάκρυα της μετανοίας .Όταν τα χέρια μας χτυπήσουν στο στήθος και τα στόμα μας κραυγάσει γοερά το, «ο Θεός ιλάσθητι μοι τω αμαρτωλω».Όταν κατανοήσουμε την αποξένωση απ’ το «πατρικό σπίτι» και πάρουμε το δρόμο της επανένταξης μας σ’ αυτό, ομολογούντες το «πάτερ ήμαρτον».Όταν βγούμε απ’ το «καβούκι μας»,καταπατήσουμε την εγωπάθεια μας και πλησιάσουμε το συνάνθρωπο μας. Τον παράδεισο τον κερδίζουμε με την μετάνοια.
Διαφορετικά :
«Αλοίμονο σου, μαύρη και κατακαημένη μου ψυχή !
Ως πότε δε θα κόβεις από το να κάνεις το κακό ;
Ως πότε θα μου κοίτεσ’ έτσι-δα στη ραθυμία, άπραγη ;
Γιατί δε μου θυμάσαι κείνη εκεί τη φριχτή ώρα του θανάτου ;
Γιατί ολάκερη δεν τρέμεις εμπροστά στο φοβερό ετούτο βήμα του
Σωτήρος ; Τι άραγε θα αποκριθείς ή θ’ απολογηθείς, τότε που θα
φανερωθούν όλα τα έργα σου να σε ελέγχουν ;
Κι όλες οι πράξεις σου να σε κατηγορούν ;
Λοιπόν τι καρτερείς ψυχή μου ;Η ώρα έρχεται, ήρθε.
Τρέξε να προλάβεις !Και φώναξε στον Κύριο, ήμαρτον Κύριε, ήμαρτον σε σένα. Μα ξέρω τη φιλευσπλαχνία σου, Φιλάνθρωπε.
Εσύ, που είσαι ο καλός τσοπάνος , μη με χωρίσεις και μ’ απομακρύνεις απ’ τα δεξιά σου. Κι αυτό όχι γιατί το αξίζω,
Μα γιατί ελπίζω στο δικό σου έλεος το μεγάλο !».
( Απόστιχο Εσπερινού της Κυριακής των Απόκρεω).
Μετάφραση :Π.Β.Πάσχου
