Με το περιστατικό του Ζακχαίου και της Χαναναίας των δυο προηγούμενων Κυριακών, αδελφοί μου, γίνεται εμφανές ότι ο άνθρωπος για να κατορθώσει να συναντήσει το Χριστό, πρέπει να ανακαλύψει και να χρησιμοποιήσει μια διάσταση της υπάρξεώς του που ονομάζουμε πίστη. Πρέπει να αψηφήσει κοινωνικά στερεότυπα και δεδομένα, προσωπικούς αυτοθαμασμούς, αυτοαποθεώσεις και οιήσεις.
Ο Ζακχαίος λαχτάρησε να δει το Χριστό. Αψήφησε «τη γνώμη του κόσμου», κατέπνιξε προσωπικούς δισταγμούς και αναστολές, βγήκε στους δρόμους και «ἐζήτει ἱδεῖν τόν Ἰησοῦν»!
Παρόμοια έπραξε και η Χαναναία. Πάσχιζε ανακατεμένη μέσα στο πλήθος να πλησιάσει το Χριστό. Παρά τις αποτροπές, ακόμα κι από τους ίδιους τους άμεσους συνεργάτες του Ιησού, τους μαθητές του, να συναντηθεί μ’ Αυτόν και να εκλιπαρήσει τη βοήθειά Του.
Και οι δυο βγήκαν από τον εαυτό τους. Αψήφησαν, όπως αναφέραμε προηγουμένως κοινωνικά στερεότυπα και δεδομένα, προσωπικούς αυτοθαμασμούς, αυτοαποθεώσεις και οιήσεις, άπλωσαν το χέρι τους και ζήτησαν να πιαστούν και να κρατήσουν το χέρι του Ιησού. Αυτή είναι και η πραγματική διάσταση της πίστεως.
Σήμερα, αδελφοί μου, Κυριακή του Τελώνου και του Φαρισαίου και συνάμα η πρώτη μέρα του Τριωδίου.
Έτσι λοιπόν, όπως μας αναφέρει ο μεγάλος θεολόγος της Εκκλησίας μας π. ALEXANDER SCHMEMANN «Πολύ πριν αρχίσει η Μ. Σαρακοστή, η Εκκλησία μας αναγγέλει ότι πλησιάζει και μας καλεί να μπούμε στην περίοδο της προετοιμασίας γι΄ αυτήν. Γιατί; Γιατί η Εκκλησία έχει μια βαθειά ψυχολογική γνώση της ανθρώπινης φύσης. Ξέροντας την έλλειψη αυτοσυγκέντρωσης και την τρομακτική <<κοσμικότητα>> της ζωής μας, αναγνωρίζει την αδυναμία μας να αλλάξουμε αυτόματα, να πάμε ξαφνικά από μιά πνευματική ή διανοητική κατάσταση σε μια άλλη. Έτσι, αρκετά πρίν αρχίσει η ουσιαστική προσπάθεια , η Εκκλησία προκαλεί τη προσοχή μας στη σοβαρότητα της Μ. Σαρακοστής και μας καλεί να σκεφθούμε τη σημασία της. Αυτή η προπαρασκευαστική περίοδος περιλαμβάνει τις Κυριακές: α) Του Τελώνη και του Φαρισαίου, που αναφέρεται στην Ταπείνωση. β) Του Ασώτου, που αναφέρεται στην μετάνοια. γ) Της Απόκρεω, που αναφέρεται στην Τελευταία Κρίση και στη χριστιανική αγάπη και δ) Της Τυροφάγου, ή της Συγγνώμης που θυμόμαστε της εξορία από τον Παράδεισο των Πρωτοπλάστων.
Και εδώ τονίζεται έντονα ότι δεν θα μπορέσει ποτέ ο άνθρωπος να συναντήσει τον πραγματικό Θεό όσο συνεχίζει να λατρεύει σαν Θεό τον εαυτό του και όσο συνεχίζει να περιμένει τη σωτηρία από τον εαυτό του, όπως έκανε ο Φαρισαίος της παραβολής, ο οποίος προσευχήθηκε "σταθείς προς εαυτόν".
Αντίθετα για τον Τελώνη το κέντρο είναι ο Θεός. Ο εαυτός του παραμερίζεται. Τοποθετείται μετά το Θεό. Αντιλαμβάνεται σωστά την θέση του ανθρώπου απέναντι στο Θεό. Ο άνθρωπος δεν έχει τίποτε, και το μόνο που του μένει, είναι να παρακαλέσει για το έλεος του παντοδύναμου Θεού, μπροστά στον οποίο είναι ένοχος και δεν έχει κανένα δικαίωμα.
Ο Φαρισαίος δεν πάει στο Ναό για να συναντήσει το Θεό, αλλά γιατί χρειάζεται έναν επίσημο χώρο για να αυτοαποθεωθεί.
Ο Τελώνης πηγαίνει στο ναό όχι για να δει, για να ανταμώσει, για να συναντηθεί με το Θεό.
Αδελφοί μου!
«Άνθρωποι δύο ανέβησαν εις το ιερόν προσεύξασθαι». Επήγανε στο ναό για να επικοινωνήσουν με το Θεό.
Πηγαίνουμε κι εμείς σήμερα στο Ναό. Όσοι βέβαια πάμε, Άλλοι πάνε τακτικά, λίγοι είναι αυτοί, άλλοι πιο αραιά, άλλοι κάποτε και δυστυχώς κάποιοι καθόλου.
Η Εκκλησία μας σήμερα, με τη παραβολή του Τελώνη και του Φαρισαίου και μπαίνοντας στην πλέον προσευχητική περίοδο της Εκκλησίας μας, το Τριώδιο μας υπενθυμίζει και το καθήκον του εκκλησιασμού. Κάτι που ο περισσότερος λ\κόσμος το θεωρεί πλέον πάρεργο.
Ας δούμε κάποιους λόγους που προβάλλονται σαν ανασταλτικοί του εκκλησιασμού, ακόμη κι από αυτούς που δηλώνουν Χριστιανοί Ορθόδοξοι. δεν εκκλησιάζονται και τι χάνουν οι μη εκκλησιαζόμενοι.
1.- Τα ρούχα. Με τέτοια ρούχα πως θα πάω στην Εκκλησία. Ακούσαμε άραγε πουθενά, ότι ο Χριστός ζητά, η Εκκλησία ζητά να πηγαίνεις μόνον όταν έχεις καινούρια ρούχα και πολυτελή φορέματα; Τα ρούχα δεν θα τα προσέξει ο Χριστός αλλά τη διάθεσή σου να προσευχηθείς και να συναντηθείς μαζί Του. Όσο ταπεινώνεσαι και αδιαφορείς για τις κρίσεις κι τα σχόλια των ανθρώπων και έρχεσαι στην Εκκλησία, τότε έρχεσαι πράγματι για το Θεό.
2.- Άλλοι δεν εκκλησιάζονται, διότι δεν τους αρέσει κάποιοι και κάποια πράγματα της Εκκλησίας: Ο παπάς, οι ψάλτες, οι επίτροποι, ή ακόμη τους φταίει η αταξία που επικρατεί, ακόμη και οι άλλοι εκκλησιαζόμενοι. Αλλά αδελφοί μου, στην Εκκλησία για ποιόν πάμε; Για να δούμε τους ανθρώπους ή για να προσευχηθούμε; Αν είναι καλοί ή κακοί οι άλλοι δεν είναι δικό μας ζήτημα. Το δικό μας καθήκον είναι να κοιτάζουμε τον εαυτό μας και όχι όπως συνέβη σήμερα ε το Φαρισαίο ο οποίος διεκήρυττε ότι δεν ήτανε όπως οι άλλοι άνθρωποι αλλά πολύ πιο πάνω απ’ αυτούς.
Αυτά που λέγονται και τελούνται κατά τη διάρκεια της θείας λειτουργίας και των άλλων ιερών ακολουθιών, αδελφοί μου, όλα είναι έγκυρα, άσχετα με την ηθική αξία ή απαξία αυτού που τα τελεί.
3.- Το πένθος προβάλλουν άλλοι ως δικαιολογία για μη εκκλησιασμό τους και κάνουν μήνες και χρόνια να πατήσουν στην Εκκλησία. Αλλά που σου λέμε να πας, στο γάμο, στο πανηγύρι, στη χαρά, στο γλέντι; Εδώ πρόκειται να μεταβείς στον οίκο του Θεού. Εδώ θα επικοινωνήσεις με τα Σωτήρα σου. Εδώ θα λάβεις την παρηγοριά. Εδώ θα ακούσεις από το Ευαγγέλιο τον Απόστολο, το κήρυγμα ότι ο άνθρωπός σου δεν πέθανε, αλλά ζει σε καλύτερο και ωραιότερο κόσμο, από τον οποίο και σε παρακολουθεί. Και το χειρότερο οπουδήποτε αλλού μπορούμε να σε δούμε, σε γλέντι και σε φαγοπότι, παντού, μόνο απ’ την εκκλησία ξεκόβεις γιατί πενθείς. Και δε φτάνει που αμαρτάνεις έτσι εσύ, αλλά κατηγορείς και άλλους που αψηφούν τέτοιου είδους βλακώδεις προλήψεις και δεν ξεκόβουν από την Εκκλησία και τους ωθείς στην αμαρτία, αψηφάς και τις εκκλ’ήσεις και αυτής της Εκκλησίας και λες ας τους παπάδες να λένε.
4.- Τις δουλειές τους φέρνουν επίσης σαν δικαιολογία για τον μη εκκλησιασμό τους. Οι νοικοκυρές επικαλούνται τις πολλές καθημερινές δουλειές του σπιτιού:. Οι άντρες, το πλήθος της δουλειάς του και την ανάγκη επί πλέον ενασχολήσεων, για να τα βγάλουν πέρα. Ξεχνούν τη λαïκή παροιμία: «Όσο θέλεις δούλεψε, όσα θέλει ο θεός θα σου δώσει». Έτσι λοιπόν πολλοί παρουσιάζονται σαν κομήτες
Αδελφοί μου.
Απουσιάζουμε! Απουσιάζουμε όλο και πιο πολύ από την Εκκλησία. Την Εκκλησία οποία μας έμεινε το μόνο στήριγμα στους καιρούς τους σημερινούς που μανιασμένα τα κύματα χτυπάνε πάνω ας και μας πηγαινοφέρνουμε πότε από δω και πότε από κει.
Απουσιάζουμε άλλοτε για τα ρούχα, άλλοτε για το πένθος, άλλοτε για τις δουλειές, άλλοτε διότι έχουν φιλοξενούμενο, άλλοτε για το ένα και άλλοτε για το άλλο και άλλοτε και αυτοί δεν ξέρουν γιατί.
Χριστιανοί μου: Εμείς έχουμε ανάγκη να πάρουμε από το Θεό παρηγοριά, δύναμη και ευλογία. Γι΄ αυτό θα έπρεπε με λαχτάρα να ερχόμαστε στον πατέρα μας. Όσοι δεν εκκλησιάζονται ας έχουν υπόψη τους ότι, το πρόβατο όταν ξεκόψει από το κοπάδι γίνεται ή του λύκου ή του μαχαιριού. Και Χριστιανός που ξέκοψε από την Εκκλησία είναι χαμένος. Χωρίς την ευλογία της Εκκλησίας, εξασθενημένος ψυχικά και πνευματικά είναι έρμαιο στις διαθέσεις και τη βουλιμία του σατανά.
Ας είναι για μας τούτη η περίοδος, η περίοδος του Τριωδίου, που σήμερα ανοίγουμε την πόρτα του, μια ευκαιρία για ανασυγκρότηση. Ανασυγκρότηση του κομματιασμένου εαυτού μας και αναθεώρηση των σχέσεων μας ε τον μεγάλο αναζητούμενο το Ιησού και Θεό μας.
Ας τείνουμε το χέρι μας και ζητήσουμε τη συνάντηση μαζί Του. Είναι ο μοναδικός δρόμος που θα μας βγάλει σε ξέφωτο.
