Χριστός γεννάται. Αγαπητοί μου αδελφοί!
Ο Χριστός έρχεται από τους ουρανούς και φαίνεται πάνω στη γη. Στη Βηθλεέμ, στο σπήλαιο, στη Φάτνη, είναι ανάμεσα μας, είναι κοντά μας, είναι δίπλα μας.
Όλοι οι λαοί, απ’ άκρο σ’ άκρο της γης, όλη η οικουμένη, άσατε, ανυμνήσατε, ψάλλατε άσματα στον Κύριο με χαρά και ευφροσύνη.
Αυτά ακριβώς έχοντας στο νου του και ο ιερός Χρυσόστομος σκιρτά από χαρά και αγαλλίαση και πανηγυρίζει βροντοφωνάζοντας:
…Γιορτάζουν τα πάντα ολόγυρα. Γι΄ αυτό κι εγώ να γιορτάσω θέλω. Θέλω να ευφρανθεί η ψυχή μου, να πανηγυρίσει από τα κατάβαθα μου.
Αδελφοί μου!
«Τα σύμπαντα σήμερον χαράς πληρούνται Χριστού τεχθέντος, εκ της Παρθένου»
Από τα βάθη των αιώνων, από τα βάθη 2006 χρόνων, μας έρχεται μήνυμα χαρμόσυνο, μήνυμα ελπιδοφόρο μήνυμα λυτρωτικό. Ένα μήνυμα πέρα και μακριά από τον απατηλό διάκοσμο της παγκοσμιοποιημένης εμπορικής εκμετάλλευσης της πίστεως μας..
Η Σάρκωση του Θείου Λόγου. Γεγονός υπερφυσικό, που ξεπερνά την ανθρώπινη γνώση. Γεγονός ασύλληπτο από την ανθρώπινη λογική. Κάθε φορά που προσπαθούμε να το πλησιάσουμε βρισκόμαστε στο χώρο του Μυστηρίου, στο χώρο του Θαύματος. "Μυστήριον ξένον, ορώ και παράδοξον", γράφει ο Υμνογράφος και αναρωτιέται: "Ο αχώρητος παντί, πως εχωρήθη εν γαστρί; Ο εν κόλποις του Πατρός, πως εν αγκάλαις της Μητρός;" Για να συμπλήρωση: "Πάντως ως οίδεν, ως ηθέλησε και ως ηυδόκησεν· …
Η Πατερική παράδοση στάθηκε με ευλάβεια και σεβασμό, μπροστά στην υπερφυσική διάσταση του Μυστηρίου της ενανθρωπήσεως και απέκλεισε κάθε προσπάθεια γνωσιολογικής προσπελάσεως σ' αυτό. Και προσπάθησε να το ζήσει δια της πίστεως. Ο δρόμος της πίστεως μένει πάντα ανοικτός μέσα στην Εκκλησία γι' αυτούς που θα θελήσουν να εισχωρήσουν στο "μέγα και παράδοξον θαύμα" της σαρκώσεως του Θεού. Κάθε άλλος δρόμος, εκτός από αυτόν της πίστεως, γίνεται λαβύρινθος και οδηγεί σε αδιέξοδο.
«Βλέπω παράξενο και παράδοξο μυστήριο, ποιμένες, αντί να παίζουν με τις φλογέρες τους κάποιο μελωδικό σκοπό, ψάλλουν ουράνιο ύμνο και γεμίζουν με τους ήχους τους τα αυτιά μου. Ψάλλουν άγγελοι και ανυμνούν αρχάγγελοι, υμνούν τα Χερουβίμ και δοξολογούν τα Σεραφείμ. Όλοι πανηγυρίζουν γιατί βλέπουν το Θεό στη γη και τον άνθρωπο στους ουρανούς …»
Χριστούγεννα λοιπόν και πάλι, αδελφοί μου.
Χριστούγεννα σε καιρούς παγκοσμιοποίησης.
Πρωτεύουσες του κόσμου, πόλεις και χωριά ανταγωνίζονται τούτες τις μέρες σ΄ ένα εορταστικό παραλήρημα. Ακόρεστα τα ένστικτα του ανθρώπου, απίστευτα εφευρετική η αγορά. Καταιγισμός διαφημίσεων και προσφορών. Δελεάζουν τις πιο απίθανες επιθυμίες. Το γιορτινό τραπέζι στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος. Πρώτο θέμα επικαιρότητας η τιμή πώλησης της γαλοπούλας. Δόλωμα ο 13ος μισθός. Απαραίτητο συμπλήρωμα το τραπεζικό «εορτοδάνειο». Πολιτικές αντιπαραθέσεις στα τηλεοπτικά παράθυρα για τα αγαθά ευρείας κατανάλωσης με μπόλικη δόση υποκρισίας. Και μέσα στους στολισμένους και φωταγωγημένους δρόμους των πόλεων, στην κοσμοσυρροή των πολυκαταστημάτων, κυκλοφορεί ανατριχιαστικά η παγωνιά της απουσίας του Θεού. Περιοριζόμαστε έτσι «στη γέννηση του ηθικολόγου Ιησού, του ακίνδυνου Χριστού των κηρυγμάτων, των στερεότυπων ευχών, του ρομαντικού Ναζωραίου των παραισθήσεων» (Γιανναράς).
Κι όταν οι γιορτές τελειώσουν... Το χριστουγεννιάτικο δένδρο με τα στολίδια στο κουτί, για του χρόνου, αν βέβαια δεν μείνει αμανάτι στο σκουπιδιάρη, τα επιπλέον κιλά άγχος δυσβάσταχτο, και οι δόσεις του εορτοδανείου που μόλις άρχισαν να τρέχουν. Κουρασμένα Χριστούγεννα... Ζωή εκπτώσεων και συμβιβασμών.
Στον αντίποδα των αγοραίων παγκοσμοποιημένων Χριστουγέννων ο μυστικός κόσμος της παράδοσης, που γέννησε το ήθος αυτού εδώ του τόπου, μπολιασμένος με την πίστη της Ορθόδοξης Εκκλησίας.
Στη γλώσσα και τη ζωή της Εκκλησίας τα Χριστούγεννα σημαίνουν Σάρκωση. Σάρκωση θα πει πως ο απερινόητος, απρόσιτος και άκτιστος Θεός ταπεινώνεται και γίνεται ένα με τη φθαρτή και θνητή φύση μας. Πραγματικά, όχι φανταστικά. Γίνεται πλήρης, όμοιος με μας άνθρωπος, αποκτά σάρκα και οστά. Αδειάζει η θεότητα μέσα στο κορμί της ανθρωπότητας από αγάπη και μόνον. Σκάνδαλο για τη λογική, τρέλα ακατανόητη.
Αυτό είναι το μεγαλείο της Σάρκωσης! Και μια τέτοια θεολογία και φιλοσοφία ζωής μόνο μέσα από την Εκκλησία και μέσα από την ορθόδοξη παράδοση μας μπορείς να τη ζήσεις.
Με υμνολογία των αγίων ημερών, την ιλιγγιώδη ποίηση και το κατανυκτικό μέλος των τροπαρίων.
Την ταπεινή λογοτεχνία ενός Παπαδιαμάντη κι ενός Κόντογλου που κράτησαν την πίστη των ανθρώπων στο σωστό της το ύψος
Το λαϊκό πολιτισμό που τραγουδά τη Σάρκωση, στα κάλαντα, με το στόμα των παιδιών πως «Άναρχος Θεός καταβέβηκεν και εν τη Παρθένω κατώκησεν...».
Τούτη την παράδοση που δίνει μέτρο ζωής, δυστυχώς, την υποτιμούμε σήμερα εμείς από παχυλή άγνοια! Την ξεπουλάμε αντί πινακίου φακής και την κάνουμε μουσείο για τους ξένους. Ανυποψίαστοι, γονατισμένοι και γυμνοί απομείναμε έτσι να γιορτάζουμε Χριστούγεννα...
Όμως!
Μέσα από την Ορθοδοξία μπορούμε να αναζητήσουμε τη «χαμένη ψυχή μας»
Λέει ο δημοσιογράφος Γρηγόρης Καλοκαιρινός σε ένα παλαιότερο άρθρο του στην εφημερίδα «Καθημερινή»
«Τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης κατακλύζονται αυτές τις εορταστικές ημέρες από τις λεγόμενες, δημοσιογραφικά, «ειδήσεις της αγοράς», που αφορούν την κίνηση των καταστημάτων, επικεντρώνοντας το ενδιαφέρον τους στο «χριστουγεννιάτικο τραπέζι». Με άλλα λόγια, το εορταστικό... βάρος πέφτει στο τι θα φάμε και θα πιούμε, στο πώς και πού θα διασκεδάσουμε και τι ρούχα θα φορέσουμε για να αισθανθούμε όσο περισσότερο... γιορτινοί γίνεται.
Η σκέψη δηλαδή όλων μας σχεδόν είναι στραμμένη στην καταναλωτική... διάσταση των Χριστουγέννων. Πρόκειται για την καθαρά υλιστική άποψη που έχει επικρατήσει τις τελευταίες δεκαετίες.
…Δυστυχώς, έχουμε λησμονήσει ότι οι μεγάλες αυτές γιορτές, ειδικά, καθιερώθηκαν κατά τα πρώτα χριστιανικά χρόνια από τις Οικουμενικές Συνόδους, για να μας δίνουν την ευκαιρία υπενθυμίσεως των δύο αυτών κορυφαίων θρηοκευτικο-ιστορικών γεγονότων -της Γεννήσεως και της Αναστάσεως- και, φυσικά, προσεγγίσεως των υψηλών νοημάτων και μηνυμάτων τους, που αποτελούν την Αλήθεια της Ζωής. η οποία εκπορεύεται μέσα από αυτές.
Τα Χριστούγεννα -όπως και το Πάσχα- μπορούμε -εάν πραγματικά συμμετάσχουμε στον εορτασμό τους διά της Εκκλησίας- να ξαναβρούμε την χαμένη επικοινωνία με την ψυχή μας …
…Όμως, εμείς τίποτε από αυτά δεν κάνουμε. Αντί να πάμε στην Εκκλησία, αντί να σταθούμε: για λίγο στα πιο σημαντικά από τα Θεία Λόγια των ημερών, αντί να ενδιαφερθούμε και να χτυπήσουμε την «διπλανή μας πόρτα» αναζητώντας το μοναχικό συνάνθρωπο, στριμωχνόμαστε στα σούπερ μάρκετ και στα καταστήματα. Αυτό γίνεται κάθε χρόνο. Αυτό … και φέτος. Και τα Χριστούγεννά του 2009 δεν πρόκειται να είναι για τους πιο πολλούς από εμάς τίποτε περισσότερο από μια ποικίλο μορφή... ευκαιρία κραιπάλης. Αφού -απλούστατα- στα σούπερ -μάρκετ βρίσκεις τα πάντα, εκτός από τη χαμένη ψυχή σου…
Λοιπόν αδελφοί μου!
Με τη γέννηση του Χριστού ο παράδεισος ανοίχθηκε, η πλάνη καταργήθηκε, η αλήθεια επανήλθε. Η ουρανοπολιτεία εγκαταστάθηκε στην γη. Οι άγγελοι κοινωνούν με τους ανθρώπους. Οι άνθρωποι διαλέγονται άφοβα με τους Αγγέλους. Τα πάντα άλλαξαν. Ήλθε στη γη ο Θεός ενώ είναι ολόκληρος στον ουρανό. Οι ουρανοί λύγισαν. Ο παλαιός των ημερών έγινε παιδίον. Τα σύμπαντα αγάλλονται, από την «απροσδόκητη» είσοδο, του Άναρχου Θεού στον ιστορικό γίγνεσθαι.
Το μόνο που χρειάζεται εμείς να κάνουμε είναι να κοιτάξουμε με πίστη τον εν σπηλαίω τεχθέντα Χριστό και να Του ζητήσουμε να έρθει στη καρδιά μας. Τότε θα ξέρουμε καλά ότι, κάναμε την καλύτερη επιλογή, που διαλέξαμε τον Κύριο του κόσμου να γίνει προσωπικός μας ένοικος και Κύριος. Θα ξέρουμε από σήμερα και για πάντα ότι Αυτός θα είναι δικός μας και μεις παιδιά Του.
Ο Χριστός έρχεται από τους ουρανούς και φαίνεται πάνω στη γη. Στη Βηθλεέμ, στο σπήλαιο, στη Φάτνη, είναι ανάμεσα μας, είναι κοντά μας, είναι δίπλα μας.
Όλοι οι λαοί, απ’ άκρο σ’ άκρο της γης, όλη η οικουμένη, άσατε, ανυμνήσατε, ψάλλατε άσματα στον Κύριο με χαρά και ευφροσύνη.
Αυτά ακριβώς έχοντας στο νου του και ο ιερός Χρυσόστομος σκιρτά από χαρά και αγαλλίαση και πανηγυρίζει βροντοφωνάζοντας:
…Γιορτάζουν τα πάντα ολόγυρα. Γι΄ αυτό κι εγώ να γιορτάσω θέλω. Θέλω να ευφρανθεί η ψυχή μου, να πανηγυρίσει από τα κατάβαθα μου.
Αδελφοί μου!
«Τα σύμπαντα σήμερον χαράς πληρούνται Χριστού τεχθέντος, εκ της Παρθένου»
Από τα βάθη των αιώνων, από τα βάθη 2006 χρόνων, μας έρχεται μήνυμα χαρμόσυνο, μήνυμα ελπιδοφόρο μήνυμα λυτρωτικό. Ένα μήνυμα πέρα και μακριά από τον απατηλό διάκοσμο της παγκοσμιοποιημένης εμπορικής εκμετάλλευσης της πίστεως μας..
Η Σάρκωση του Θείου Λόγου. Γεγονός υπερφυσικό, που ξεπερνά την ανθρώπινη γνώση. Γεγονός ασύλληπτο από την ανθρώπινη λογική. Κάθε φορά που προσπαθούμε να το πλησιάσουμε βρισκόμαστε στο χώρο του Μυστηρίου, στο χώρο του Θαύματος. "Μυστήριον ξένον, ορώ και παράδοξον", γράφει ο Υμνογράφος και αναρωτιέται: "Ο αχώρητος παντί, πως εχωρήθη εν γαστρί; Ο εν κόλποις του Πατρός, πως εν αγκάλαις της Μητρός;" Για να συμπλήρωση: "Πάντως ως οίδεν, ως ηθέλησε και ως ηυδόκησεν· …
Η Πατερική παράδοση στάθηκε με ευλάβεια και σεβασμό, μπροστά στην υπερφυσική διάσταση του Μυστηρίου της ενανθρωπήσεως και απέκλεισε κάθε προσπάθεια γνωσιολογικής προσπελάσεως σ' αυτό. Και προσπάθησε να το ζήσει δια της πίστεως. Ο δρόμος της πίστεως μένει πάντα ανοικτός μέσα στην Εκκλησία γι' αυτούς που θα θελήσουν να εισχωρήσουν στο "μέγα και παράδοξον θαύμα" της σαρκώσεως του Θεού. Κάθε άλλος δρόμος, εκτός από αυτόν της πίστεως, γίνεται λαβύρινθος και οδηγεί σε αδιέξοδο.
«Βλέπω παράξενο και παράδοξο μυστήριο, ποιμένες, αντί να παίζουν με τις φλογέρες τους κάποιο μελωδικό σκοπό, ψάλλουν ουράνιο ύμνο και γεμίζουν με τους ήχους τους τα αυτιά μου. Ψάλλουν άγγελοι και ανυμνούν αρχάγγελοι, υμνούν τα Χερουβίμ και δοξολογούν τα Σεραφείμ. Όλοι πανηγυρίζουν γιατί βλέπουν το Θεό στη γη και τον άνθρωπο στους ουρανούς …»
Χριστούγεννα λοιπόν και πάλι, αδελφοί μου.
Χριστούγεννα σε καιρούς παγκοσμιοποίησης.
Πρωτεύουσες του κόσμου, πόλεις και χωριά ανταγωνίζονται τούτες τις μέρες σ΄ ένα εορταστικό παραλήρημα. Ακόρεστα τα ένστικτα του ανθρώπου, απίστευτα εφευρετική η αγορά. Καταιγισμός διαφημίσεων και προσφορών. Δελεάζουν τις πιο απίθανες επιθυμίες. Το γιορτινό τραπέζι στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος. Πρώτο θέμα επικαιρότητας η τιμή πώλησης της γαλοπούλας. Δόλωμα ο 13ος μισθός. Απαραίτητο συμπλήρωμα το τραπεζικό «εορτοδάνειο». Πολιτικές αντιπαραθέσεις στα τηλεοπτικά παράθυρα για τα αγαθά ευρείας κατανάλωσης με μπόλικη δόση υποκρισίας. Και μέσα στους στολισμένους και φωταγωγημένους δρόμους των πόλεων, στην κοσμοσυρροή των πολυκαταστημάτων, κυκλοφορεί ανατριχιαστικά η παγωνιά της απουσίας του Θεού. Περιοριζόμαστε έτσι «στη γέννηση του ηθικολόγου Ιησού, του ακίνδυνου Χριστού των κηρυγμάτων, των στερεότυπων ευχών, του ρομαντικού Ναζωραίου των παραισθήσεων» (Γιανναράς).
Κι όταν οι γιορτές τελειώσουν... Το χριστουγεννιάτικο δένδρο με τα στολίδια στο κουτί, για του χρόνου, αν βέβαια δεν μείνει αμανάτι στο σκουπιδιάρη, τα επιπλέον κιλά άγχος δυσβάσταχτο, και οι δόσεις του εορτοδανείου που μόλις άρχισαν να τρέχουν. Κουρασμένα Χριστούγεννα... Ζωή εκπτώσεων και συμβιβασμών.
Στον αντίποδα των αγοραίων παγκοσμοποιημένων Χριστουγέννων ο μυστικός κόσμος της παράδοσης, που γέννησε το ήθος αυτού εδώ του τόπου, μπολιασμένος με την πίστη της Ορθόδοξης Εκκλησίας.
Στη γλώσσα και τη ζωή της Εκκλησίας τα Χριστούγεννα σημαίνουν Σάρκωση. Σάρκωση θα πει πως ο απερινόητος, απρόσιτος και άκτιστος Θεός ταπεινώνεται και γίνεται ένα με τη φθαρτή και θνητή φύση μας. Πραγματικά, όχι φανταστικά. Γίνεται πλήρης, όμοιος με μας άνθρωπος, αποκτά σάρκα και οστά. Αδειάζει η θεότητα μέσα στο κορμί της ανθρωπότητας από αγάπη και μόνον. Σκάνδαλο για τη λογική, τρέλα ακατανόητη.
Αυτό είναι το μεγαλείο της Σάρκωσης! Και μια τέτοια θεολογία και φιλοσοφία ζωής μόνο μέσα από την Εκκλησία και μέσα από την ορθόδοξη παράδοση μας μπορείς να τη ζήσεις.
Με υμνολογία των αγίων ημερών, την ιλιγγιώδη ποίηση και το κατανυκτικό μέλος των τροπαρίων.
Την ταπεινή λογοτεχνία ενός Παπαδιαμάντη κι ενός Κόντογλου που κράτησαν την πίστη των ανθρώπων στο σωστό της το ύψος
Το λαϊκό πολιτισμό που τραγουδά τη Σάρκωση, στα κάλαντα, με το στόμα των παιδιών πως «Άναρχος Θεός καταβέβηκεν και εν τη Παρθένω κατώκησεν...».
Τούτη την παράδοση που δίνει μέτρο ζωής, δυστυχώς, την υποτιμούμε σήμερα εμείς από παχυλή άγνοια! Την ξεπουλάμε αντί πινακίου φακής και την κάνουμε μουσείο για τους ξένους. Ανυποψίαστοι, γονατισμένοι και γυμνοί απομείναμε έτσι να γιορτάζουμε Χριστούγεννα...
Όμως!
Μέσα από την Ορθοδοξία μπορούμε να αναζητήσουμε τη «χαμένη ψυχή μας»
Λέει ο δημοσιογράφος Γρηγόρης Καλοκαιρινός σε ένα παλαιότερο άρθρο του στην εφημερίδα «Καθημερινή»
«Τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης κατακλύζονται αυτές τις εορταστικές ημέρες από τις λεγόμενες, δημοσιογραφικά, «ειδήσεις της αγοράς», που αφορούν την κίνηση των καταστημάτων, επικεντρώνοντας το ενδιαφέρον τους στο «χριστουγεννιάτικο τραπέζι». Με άλλα λόγια, το εορταστικό... βάρος πέφτει στο τι θα φάμε και θα πιούμε, στο πώς και πού θα διασκεδάσουμε και τι ρούχα θα φορέσουμε για να αισθανθούμε όσο περισσότερο... γιορτινοί γίνεται.
Η σκέψη δηλαδή όλων μας σχεδόν είναι στραμμένη στην καταναλωτική... διάσταση των Χριστουγέννων. Πρόκειται για την καθαρά υλιστική άποψη που έχει επικρατήσει τις τελευταίες δεκαετίες.
…Δυστυχώς, έχουμε λησμονήσει ότι οι μεγάλες αυτές γιορτές, ειδικά, καθιερώθηκαν κατά τα πρώτα χριστιανικά χρόνια από τις Οικουμενικές Συνόδους, για να μας δίνουν την ευκαιρία υπενθυμίσεως των δύο αυτών κορυφαίων θρηοκευτικο-ιστορικών γεγονότων -της Γεννήσεως και της Αναστάσεως- και, φυσικά, προσεγγίσεως των υψηλών νοημάτων και μηνυμάτων τους, που αποτελούν την Αλήθεια της Ζωής. η οποία εκπορεύεται μέσα από αυτές.
Τα Χριστούγεννα -όπως και το Πάσχα- μπορούμε -εάν πραγματικά συμμετάσχουμε στον εορτασμό τους διά της Εκκλησίας- να ξαναβρούμε την χαμένη επικοινωνία με την ψυχή μας …
…Όμως, εμείς τίποτε από αυτά δεν κάνουμε. Αντί να πάμε στην Εκκλησία, αντί να σταθούμε: για λίγο στα πιο σημαντικά από τα Θεία Λόγια των ημερών, αντί να ενδιαφερθούμε και να χτυπήσουμε την «διπλανή μας πόρτα» αναζητώντας το μοναχικό συνάνθρωπο, στριμωχνόμαστε στα σούπερ μάρκετ και στα καταστήματα. Αυτό γίνεται κάθε χρόνο. Αυτό … και φέτος. Και τα Χριστούγεννά του 2009 δεν πρόκειται να είναι για τους πιο πολλούς από εμάς τίποτε περισσότερο από μια ποικίλο μορφή... ευκαιρία κραιπάλης. Αφού -απλούστατα- στα σούπερ -μάρκετ βρίσκεις τα πάντα, εκτός από τη χαμένη ψυχή σου…
Λοιπόν αδελφοί μου!
Με τη γέννηση του Χριστού ο παράδεισος ανοίχθηκε, η πλάνη καταργήθηκε, η αλήθεια επανήλθε. Η ουρανοπολιτεία εγκαταστάθηκε στην γη. Οι άγγελοι κοινωνούν με τους ανθρώπους. Οι άνθρωποι διαλέγονται άφοβα με τους Αγγέλους. Τα πάντα άλλαξαν. Ήλθε στη γη ο Θεός ενώ είναι ολόκληρος στον ουρανό. Οι ουρανοί λύγισαν. Ο παλαιός των ημερών έγινε παιδίον. Τα σύμπαντα αγάλλονται, από την «απροσδόκητη» είσοδο, του Άναρχου Θεού στον ιστορικό γίγνεσθαι.
Το μόνο που χρειάζεται εμείς να κάνουμε είναι να κοιτάξουμε με πίστη τον εν σπηλαίω τεχθέντα Χριστό και να Του ζητήσουμε να έρθει στη καρδιά μας. Τότε θα ξέρουμε καλά ότι, κάναμε την καλύτερη επιλογή, που διαλέξαμε τον Κύριο του κόσμου να γίνει προσωπικός μας ένοικος και Κύριος. Θα ξέρουμε από σήμερα και για πάντα ότι Αυτός θα είναι δικός μας και μεις παιδιά Του.
ΧΡΙΣΤΟΣ ΕΤΕΧΘΗ
ΧΡΟΝΙΑ ΠΟΛΛΑ
